Hoger beroep

Bij hoger beroep wordt er aan een hogere rechter om een nieuw oordeel in een rechtszaak gevraagd. Deze rechter bekijkt de zaak niet inhoudelijk, maar gaat na of er foute beslissingen genomen zijn door de 'lagere' rechter. Als dit het geval niet is, is er meestal geen kans van slagen. Hoger beroep bij de Hoge Raad wordt 'cassatie' genoemd.

De partij die in hoger beroep gaat, hoopt meestal dat de hogere rechter een gunstiger uitspraak doet. De kans bestaat echter dat de nieuwe uitspraak minder gunstig is en ook dan moet de partij dat accepteren.

Hoger Beroep in Nederland

Waar hoger beroep?

In Nederland kan tegen een vonnis van een rechter in eerste aanleg hoger beroep worden ingesteld. Bij strafrecht en civiel recht kan hoger beroep ingesteld worden bij het gerechtshof. Bij bestuursrecht wordt hoger beroep ingesteld bij de Centrale Raad van Beroep, het College van Beroep voor het bedrijfsleven of de Raad van State. In de Nederlandse Antillen en Aruba kan hoger beroep worden ingesteld bij het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba.

Mogelijkheden voor hoger beroep

In Nederland kan maar eenmaal hoger beroep worden ingesteld tegen een uitspraak. Na hoger beroep staat alleen nog beroep in cassatie bij de Hoge Raad open, waarbij de zaak niet inhoudelijk wordt behandeld, maar waarbij slechts wordt beoordeeld of het recht goed is toegepast.

Hoger beroep in het civiel recht

In het civiel recht kan een van de partijen, of beide partijen hoger beroep instellen. Het hoger beroep dat als eerste wordt ingesteld heet principaal appel. Wanneer de andere partij daarop ook hoger beroep instelt tegen dezelfde uitspraak, heet dat beroep incidenteel appel.

De termijn voor het instellen van hoger beroep is in een gewone procedure drie maanden te rekenen vanaf de dag dat het bestreden vonnis is gewezen (uitgesproken). Die termijn geldt voor het principaal beroep. Het hoger beroep wordt ingesteld door het uitbrengen van een dagvaarding bij de wederpartij. Als die dagvaarding binnen drie maanden is uitgebracht dan is het tijdig ingesteld. In de dagvaarding bepaalt de partij die in hoger beroep gaat zelf de dag waarop de zaak voor het eerst zal dienen bij het Gerechtshof. Die datum hoeft niet binnen de beroepstermijn te liggen.

Nadat beroep is ingesteld kan de wederpartij ook zelf hoger beroep instellen zonder dat daaraan een termijn verbonden is. Hij dient dat dan wel te doen uiterlijk bij het indienen van zijn eerste processtuk, de zogenaamde memorie van antwoord. Die memorie heet in dat geval memorie van antwoord in het principaal appel, tevens memorie van grieven in incidenteel appel.

Na het indienen, juristen spreken van het nemen, van de stukken, kan pleidooi gevraagd worden. In dat geval vindt er een echte zitting plaats, zonder pleidooi wordt een zaak alleen behandeld op zogenaamde rolzittingen.

Bij het Gerechtshof is het nog gebruikelijk om aan het einde van de schriftelijke en/of mondelinge behandeling van de zaak, de processtukken over te leggen. Dat wordt, fourneren genoemd. Na het fourneren bepaalt het Hof een datum voor de uitspraak. Die uitspraak wordt bij het gerechtshof arrest of beschikking genoemd.

De uitspraak kan zowel een bekrachtiging inhouden van het oorspronkelijke vonnis, als een vernietiging. In dat laatste geval geeft het Gerechtshof zelf een nieuwe beslissing.

Overigens moet worden opgemerkt dat hoger beroep niet altijd wordt behandeld als het een financieel vonnis bedraagt onder de 1750 euro. Na het indienen van het hoger beroep wordt gekeken of de zaak daar ook daadwerkelijk voor in aanmerking komt.

Hoger Beroep in België

Waar hoger beroep?

In België kan men bij verschillende rechtbanken beroep aantekenen, afhankelijk van de aard van het geschil, dus ook afhankelijk van de rechtbank die de eerste aanleg behandelde:

• de politierechtbank is de beroepsinstantie voor gemeentelijke administratieve sancties
• de rechtbank van eerste aanleg behandelt het hoger beroep tegen uitspraken die in eerste aanleg gedaan zijn door het vredegerecht (behalve handelsgeschillen tussen handelaars) of de politierechtbank
• de rechtbank van koophandel is bevoegd voor het hoger beroep tegen vonnissen die in eerste aanleg zijn uitgesproken door de vrederechter inzake handelsgeschillen tussen handelaars
• de vijf hoven van beroep behandelen het hoger beroep tegen vonnissen die in eerste aanleg geveld zijn door de rechtbank van eerste aanleg of de rechtbank van koophandel
  • bij vonnissen in burgerlijke zaken is dat een burgerlijke kamer van het hof van beroep
  • bij vonnissen in strafzaken (van de correctionele rechtbank) is dat een correctionele kamer van het hof van beroep
  • bij vonnissen in jeugdzaken (van de jeugdrechtbank) is dat een jeugdkamer van het hof van beroep
• de vijf arbeidshoven behandelen het hoger beroep tegen vonnissen van de arbeidsrechtbank
• in bestuurszaken is er vaak een bezwaarprocedure voorzien, mogelijk gevolgd door een (cassatie)beroep bij de Raad van State
• in belastingzaken is er vaak eerst een bezwaarprocedure voorzien, mogelijk gevolgd door een eerste aanleg (bij de rechtbank van eerste aanleg) en een beroep (bij het hof van beroep).

Tegen de uitspraken van al deze verschillende beroepsinstanties, behalve de Raad van State, is nog een beperkt cassatieberoep bij het Hof van Cassatie mogelijk.

Mogelijkheden voor hoger beroep

Beroep is mogelijk in zowat alle zaken, behalve bij financieel onbelangrijke geschillen. Dit zijn geschillen waarvan de uiteindelijke waarde onder de 1240 euro ligt die in eerste aanleg uitgesproken zijn door de vrederechter of de politierechtbank of onder de 1860 euro ligt voor zaken uitgespoken door de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank voor koophandel. Voor zulke zaken staat echter wel altijd Cassatieberoep open.