Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Smetvrees
| Smetvrees | ||
| ICD-10 | F42.1 | |
| ICD-9-CM | ||
Smetvrees is niet zozeer een fobie als wel een dwangneurose, een obsessief-compulsieve stoornis.
De OCS of dwangneurose is een hersenstoornis, een soort angststoornis, gekenmerkt door dwangmatige handelingen en gedachten met meestal angst als onderliggende drijfveer.
Dwangneurose manifesteert zich door obsessies en compulsies. Er zijn heel wat mogelijke uitingen of toestanden waarin de stoornis zich kan voordoen. De meest voorkomende vormen zijn smetvrees, controledwang en herhalingsdwang.
Als iemand smetvrees heeft, heeft die persoon een obsessieve angst om vuil of besmet te raken en gaat voortdurend na een handeling zijn handen wassen om de angst te doen verminderen.
Smetvrees beheerst het hele leven. Mensen met deze dwangstoornis hebben allerlei reinigingsrituelen. Poetsen is een uitlaatklep om je angsten de baas te blijven, het is daarom ook noodzaak dat alles perfect gebeurt. Mensen met smetvrees weten vaak wel dat de angst onterecht is, maar ze kunnen de drang niet opzij zetten. Schoonmaken is vaak niet genoeg, je bent non-stop bezig met het voorkomen dat schadelijke stoffen je huis binnen dringen. Mensen met smetvrees denken ook dat bacteriën zich razendsnel verspreiden. Zelfs als je nét de douche uitstapt, kun je al ‘besmet’ raken. Er bestaat ook een vorm van smetvrees waarbij de angst op besmettingsgevaar niet aanwezig is. Deze mensen voelen zich dan altijd vies, alsof ze continu met modder zijn besmeurd. Het idee van viezigheid of besmetting kan zo beklemmend werken, dat er heftige paniekaanvallen ontstaan.
Een andere vorm van smetvrees is dat men niet bang is besmet te worden door bacteriën maar dat de associatie van voorwerpen problemen vormen. Dit kan het best geïllustreerd worden met dit voorbeeld: Wanneer men met een voorwerp een bepaalde associatie heeft die angsten/frustraties bij de persoon opwekt, kan dit voorwerp gezien worden als "vies" en zijn handelingen als handen wassen en poetsen ook nodig om deze associaties als het ware weg te wassen of te poetsen.
Oorzaken
Er zijn verschillende oorzaken die smetvrees kunnen veroorzaken:
- Obsessie voor perfectie;
- Traumatische ervaringen;
- Opeenstapeling van extreme gebeurtenissen;
- Bijzondere gevoeligheid voor bijgeloof.
Recent onderzoek heeft uitgewezen dat mensen met Obsessief-compulsieve stoornis een ander type structuur of grotere hersenabnormaliteit vertonen op verschillende plekken in de hersenen. Desalniettemin duikt smetvrees meestal op bij of na een van bovenstaanden.
Signalen
Er zijn een aantal dwangmatige handelingen waar je smetvrees aan kunt herkennen. Iemand met smetvrees:
- wast extreem vaak de handen/ krukken van deuren/ handvatten...enz...;
- vermijdt aanraking met allerlei voorwerpen (vb.: geld) of mensen;
- gebruikt voorwerpen om andere voorwerpen te kunnen vastpakken/gebruiken, of bepaalde delen van de handen en/ of vingers;
- neemt meerdere keren per dag een douche;
- maakt in een bepaalde volgorde schoon;
- gebruikt plastic zakjes om allerlei "reeds propere voorwerpen" in op te bergen;
- poetst dingen die het poetsen niet waard zijn, zoals het dopje van de tube tandpasta;
- begint weer helemaal opnieuw als er iets in het schoonmaakritueel niet klopt;
- schrobt zichzelf schoon totdat de huid helemaal kapot is (kloven) en kan er ook niet mee ophouden;
- heeft vaak een controledwang;
- is overgevoelig;
- sluit zich steeds meer af van de buitenwereld.
