Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Siener van Rensburg
Nicolaas (’Niklaas’) Pieter Johannes Janse van Rensburg (Palmietfontein bij Potchefstroom, Zuid-Afrikaansche Republiek, 30 augustus 1864 – Rietkuil bij Ottosdal, 11 maart 1926), beter bekend als Siener van Rensburg, was Zuid-Afrikaanse boer, religieuze ziener en politieke figuur die vooral bekend is geworden door zijn profetieën. Zijn voorspellingen en visioenen hadden een grote invloed op de Afrikaner-nationalistische beweging en blijven tot op de dag van vandaag een punt van discussie en interpretatie.
Leven
Janse van Rensburg werd geboren op de boerderij Palmietfontein, bij het dorp Potchefstroom, als zoon van Willem Jacobus en Anna Catharina Janse van Rensburg. Hij groeide op in een traditionele Afrikaner-gemeenschap, met een sterke nadruk op de Nederlands-Hervormde geloofsovertuiging. Hij kreeg slechts 20 dagen formeel onderwijs en werkte voornamelijk als herdersjongen. Hij kon zijn hele leven niet schrijven, maar wel lezen. Hij las echter alleen de Bijbel. Ondanks zijn beperkte formele opleiding stond hij bekend als een religieus ingestelde en scherpzinnige man.
Visioenen
Siener van Rensburg beweerde dat hij al op jonge leeftijd visioenen ontving, die hij toeschreef aan goddelijke insiratie. Op zevenjarige leeftijd had hij zijn eerste visioen en voorzei dat een voorbijtrekkende groep van de Koranna de farm niet zou overvallen.
Op 16-jarige leeftijd nam hij deel aan de strafexpeditie van de regering tegen de opstandige stam van de Mapog. Tijdens de strafexpeditie liep hij malaria op en moest achterblijven bij Wolmaransstad in de westelijke Zuid-Afrikaansche Republiek. Op 21-jarige leeftijd werd Niklaas, waarschijnlijk vanwege zijn kennis van de Schrift, verkozen tot ouderling van de Gereformeerde Kerk. In 1884 trouwde hij met Anna Sophia Kruger, een verre verwante van de beroemde Boerenleider Paul Kruger. Het paar kreeg tien kinderen. Zijn leven speelde zich voornamelijk af in de context van de landelijke landbouwgemeenschappen van de Transvaal, waar hij een eenvoudige boer bleef.
Tijdens de Tweede Boerenoorlog (1899-1902) werd hij bekend door het doen van voorspellingen voor de Boerengeneraal Koos de la Rey, die hem tot zijn naaste adviseur maakte. BIj verschillende gelegenheden beschermde Van Rensburg met zijn voorspellingen ook de president van Oranje Vrijstaat, Marthinus Theunis Steyn. Op 13 september 1901 voorspelde van Rensburg een verrassingsaanval op het kamp van generaal Roux; van Rensburg vluchtte, terwijl Roux de waarschuwing negeerde en gevangen werd genomen. In de Slag bij Tweebosch zou van Rensburg de tactieken van de vijandelijke troepen hebben voorzien, waardoor de la Rey de Britse troepen kon verslaan en hun generaal Paul Methuen gevangen kon nemen.
In 1914 voorzag hij het succes van de Boerenopstand, later bekend als de Maritz-rebellie. De opstand mislukte echter en zijn zoon Willem liet hierbij het leven. In 1915 werd hij als deelnemer aan de opstand gearresteerd en tot gevangenisstraf veroordeeld. Na het uitzitten van zijn straf keerde hij ongeveer een jaar later terug naar boerderij Rietkuil bij Ottosdal in het district Wolmaransstad.
Naar eigen zeggen bereikten zijn profetieën hem ’s nachts en bestonden ze uit een reeks symbolen die hij zelf moest samenvoegen tot een interpretatie. Max du Preez meldt dat Van Rensburg, twee maanden voor de la Reys onverwachte dood, beweerde een papier te hebben gezien met de getallen ’1’ en ’5’ boven Lichtenburg, de la Rey zonder hoofddeksel en verschillende treinen die naar Lichtenburg reden, veel bloemen en voedsel dat niet was aangeraakt. De voorspelling werd gepubliceerd, maar werd niet begrepen ondanks de waarschuwing van Van Rensburg. De la Rey stierf kort daarna op de 15e door een schot van de politie, zijn hoofddeksel was weggerold en verschillende treinen reisden naar Lichtenburg voor zijn begrafenis. Van Rensburg zou soms zelf niet in staat zijn geweest om de symbolen die hij had ’gezien’ te interpreteren.
Politieke invloed
Na zijn dood in 1926 werd Siener van Rensburg een symbool voor Afrikaner-nationalisten. Zijn voorspellingen werden gebruikt om steun te vergaren voor politieke bewegingen die streefden naar Afrikanerzelfbeschikking. In de 20e eeuw inspireerde hij vooral aanhangers van rechtse groeperingen in Zuid-Afrika.
Zijn visioenen worden door sommigen gezien als een spiritueel kompas voor de Afrikaners, terwijl anderen ze afdoen als simplistische en vage voorspellingen die achteraf zijn aangepast aan historische gebeurtenissen.
Controverse
Van Rensburg blijft een controversiële figuur in de Zuid-Afrikaanse geschiedenis. Hoewel zijn aanhangers hem als een profeet beschouwen, bekritiseren sceptici hem als een figuur wiens voorspellingen gebaseerd waren op toeval, algemene uitspraken, en de politieke spanningen van zijn tijd.
Nalatenschap
De visioenen van Siener van Rensburg hebben geleid tot een uitgebreide literatuur, en hij blijft een onderwerp van discussie binnen Afrikaner-nationalistische en religieuze kringen. Zijn leven en werk illustreren de unieke samensmelting van religie, politiek en identiteit binnen de Afrikaner-cultuur.
Bronnen
- Pretorius, Fransjohan, The Boer Wars: History and Legacy.
- Kraal, Anna Sophia, The Visions of Siener van Rensburg: A Daughter’'s Testimony.
- Giliomee, Hermann, The Afrikaners: Biography of a People.
Q3643386 (reasonator) Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •