Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Atlas van de Belevingswereld
De Atlas van de Belevingswereld is een alternatieve, denkbeeldige wereldkaart die het dagelijks bestaan op cartografische wijze weergeeft.[1] De kaarten nodigen, afhankelijk van interpretatie van de lezer, uit tot reflectie, fantaseren of spelen met taal. Daarmee wordt de lezer van de kaarten de hoofdpersoon van een eigen verhaal, dat op associatieve wijze kan ontstaan.
De kaart is ontworpen door Jean Klare en Louise van Swaaij.
Onstaan
De Atlas van de Belevingswereld komt voort uit een nieuwjaarsgroet 1998 van ontwerpbureau Hoofdzaken in Deventer. Deze nieuwjaarswens bestond uit een compact gevouwen landkaartje voor het jaar 1998, waarin tientallen goede en leuke wensen in de vorm van plaatsnamen, streken, bergen en rivieren waren opgenomen. Deze kleinschalige publicatie in eigen beheer werd verstuurd aan alle klanten en relaties. Het centrale idee bij deze jaarkaart was dat iedere kaartlezer zijn of haar eigen route door het nieuwe jaar zou kunnen bewandelen en vormgeven.
Door een publicatie over deze kaart in een vaktijdschrift voor cartografie kwam het idee onder de aandacht van uitgever Dijkgraaf & Van Der Veere. Klare en Van Swaaij werkten het idee verder uit tot een grote kaart van de Belevingswereld die ook als basis diende voor de Atlas van de Belevingswereld. In de eerste edities werd elke deelkaart vergezeld door een begeleidende tekst van prof.dr. Ilja Maso.
In de jaren daarna werd de Atlas van de Belevingswereld vertaald in 17 talen en wereldwijd verspreid. Sinds 2010 verschijnt het werk bij uitgeverij De Harmonie te Amsterdam.
Opbouw van de kaart
Het continent van de Belevingswereld is een klein beetje chronologisch opgebouwd. Zo zijn van links naar rechts de seizoenen te herkennen. In het westen vind je, met de leesrichting mee, alles dat met een begin te maken heeft: de fantasie, het ontstaan van ideeën, de liefde en de bloei. In het midden ligt de zomer, met de leegte, verderop naar het oosten zwaardere onderwerpen; het binnenzitten, de tegenslagen, ontberingen, en helemaal rechts het avontuur, waarna je weer opnieuw kunt beginnen.[2]
Zowel deze grote kaart, als de daaruit voorkomende deelkaarten van de Belevingswereld kennen meerdere lagen van betekenis. Weinig is daarin willekeurig. Zowel in de vorm als in het reliëf van een kaart zijn kenmerken of beelden te vinden die een relatie hebben met het onderliggende thema van het betreffende gebied. Soms op speelse en soms op meer serieuze manier. Ook de plaats- en gebiedsnamen zijn niet willekeurig gekozen. Soms hebben deze hun oorsprong in persoonlijke ervaringen en geschiedenis van de auteurs zelf en soms hebben ze meer maatschappelijke of culturele oorsprong. In de kaarten zijn tal van verbanden van oorzaak en gevolg aangebracht, waardoor er als vanzelf herkenbare verhalen en associatieve ideeën bij de lezer kunnen ontstaan. Ook de pictogrammen, de infrastructuur en de begroeiing in de kaarten zijn niet willekeurig. De lezer kan begin- en eindpunten zelf aanwijzen. Het volledige continent van de Belevingswereld is als eilandje in één van de kaarten in de atlas terug te vinden. Een droste-effect, waardoor iedere Belevingswereld als het ware deel uitmaakt van een andere.
Naamgeving
De plaatsen en plaatsnamen zijn geordend volgens de onderliggende thema’s die een gebied kenmerken. Sommige woorden dragen een groter inhoudelijk 'gewicht' dan andere. Die 'zwaardere' of meer belangrijke woorden zijn een grote stad of een gebied, dat kleinere onderwerpen kan bevatten. Een aantal van de plaatsnamen komt voort uit woordgrapjes. De plaatsnamen werden gevonden onder andere in boeken, artikelen in tijdschriften en kranten en gesprekken.
Sommige van de namen en symbolen in de kaarten bleken cultureel gebonden aan Nederland of de West-Europese cultuur. Voor sommige vertalingen was het nodig om een equivalent te vinden dat in de desbetreffende cultuur van een vergelijkbare betekenis zou oproepen. Dit speelde bij voorbeeld bij verwijzingen naar gebeurtenissen of personages uit de Nederlandse geschiedenis en bij uitdrukkingen rond eetcultuur en koken. Daarmee zijn verschillen de vertalingen soms van inhoud maar niet van betekenis.
Toepassingen
Hoewel het niet het vooropgezette doel van de auteurs was, bleek dat de kaarten van de Belevingswereld her en der andere toepassingen kregen. Onder andere als hulpmiddel binnen lesprogramma’s, workshops en op politiek niveau of bij beleidsontwikkelingen. Ze werden ingezet als geschenk bij speciale sociale gelegenheden, maar ook als hulpmiddel binnen psychologische praktijkvoering, bijvoorbeeld om gesprekken op gang te brengen en te houden. Op meer persoonlijk niveau werden de kaarten door lezers benut om een persoonlijk levenspad in beeld te brengen en met dierbaren te delen. Het in kaart brengen van ideeën blijkt zich goed te lenen voor het op gang brengen en op gang houden van gesprekken over ingewikkelde onderwerpen.
Bronnen, noten en/of referenties
|