Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Immanente transcendentie
Immanente transcendentie is een term uit de godsdienstwetenschappen, die gebruikt word om een godsbeeld aan te duiden. ’Immanentie’ en ’transcendentie’ zijn tegenovergestelde of complementaire begrippen, maar de gecombineerde term ’immanente transcendentie’ drukt een combinatie uit van beide. Met ’immanentie’ in religieuze context wordt bedoeld dat alles is ’doordrenkt’ met God of het goddelijke: God is dan immanent aanwezig. Het transcendente wordt ervaren waar als iets wat de normaal waargenomen werkelijkheid overstijgt. Bij immanente transcendentie beschrijft dat het immanente en het transcendente beide aanwezig zijn. Karl Rahner,[1] die veel over dit onderwerp schrijft, noemt als voorbeeld de zonsopkomst of een mooie zomeravondlucht waarin het werk van God in te zien zou zijn.
Judaïsme, christendom en islam
In het judaïsme, de joodse godsdienst, het christendom en de islam is er geen sprake van immanentie maar is contact met het goddelijke alleen te bereiken via een transcendente ervaring. God staat bij deze visie boven de mens.
Hindoeïsme
Bij veel religieuze stromingen zoals het (hindoeïstische) shavisme wordt ook gesproken van een god die de werkelijkheid doordrenkt en tegelijkertijd overstijgt. Ook hier spreekt man dus met niet zoveel woorden van immanente transcendentie.
Panentheïsme
Bij het panentheïsme staat centraal dat het universum een deel is van is van God maar dat God meer is dan het universum (transcendent is). Dit is een klassiek voorbeeld van transcendente immanentie. Dit staat op gespannen voet met de opvatting vanuit het christendom dat God primair maar niet alleen aanwezig is in het transcendente.
Geestelijke begeleiding
Bij geestelijke begeleiding is het begrip van belang voor die vorm van begeleiding waarin mensen het transcendente moeilijk ’te pakken’ krijgen en vastlopen in zichzelf, wanneer er dus geen plaats meer is voor wat ons kan overstijgen. Bij het begeleiden van religieuze mensen is het van belang om goed te weten welk godsbeeld ze hebben en goed het verschil begrijpen tussen het immanente en het transcendente of de combinatie ervan. Bij het zielzorg model van Tjeu van Knippenberg staat het begrip ook centraal voornamelijk om aanschouwelijk te maken dat het transcendente alom aanwezig is in de zichtbare wereld waardoor het dichterbij komt en tastbaarder wordt.
Bronnen, noten en/of referenties
|
