Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Shah Shuja Durrani
| Shuja Shah Durrani شجاع شاہ درانی | ||
| 5e Durrani Shah | ||
| Bestand:Shah-Shuja-ul-Mulk.png | ||
| Kroning | 13 juli 1803 | |
| Volledige naam | zijne Majesteit Inayat-i-Ilahi Padshah Sultan Shah Shuja ul-Mulk Muhammad Bahadur, Abdali, Dur-i-Durran, Padshah van Afghanistan | |
| Geloof | Islam | |
| Geboortedatum | 4 november 1785 | |
| Sterfdatum | 5 april 1842 | |
| Vader | Timur Shah Durrani | |
| Moeder | Een Sadozai vrouw | |
| Voorganger | Mahmud Shah Durrani (1e voorganger), Ayub Shah Durrani (2e voorganger) | |
| Opvolger | Mahmud Shah Durrani (1e opvolger), (2e opvolger) | |
| Dynastie | Durraniden | |
Padshah Sultan Shuja Shah Abdali Durrani (Pasjtoe, Perzisch, Urdu, Arabisch شاہ سلطان شجاع شاہ ابدالی درانی) was heerser van het Durrani-rijk van 1803 tot 1809. Vervolgens regeerde hij van 1839 tot aan zijn dood in 1842. Shuja Shah, de zoon van Timur Shah Durrani, behoorde tot de Sadduzai-lijn van de Abdali-groep van etnische pasjtoens. Hij werd de vijfde emir van Afghanistan.
Levensloop
Koning van Afghanistan
Shuja Shah Durrani was de gouverneur van Herat en Peshawar van 1798 tot 1801. Hij riep zichzelf uit tot koning van Afghanistan in oktober 1801 (na de afzetting van zijn broer Zaman Shah), maar steeg pas in 13 juli 1803 op de troon. In Afghanistan, een blinde man van oudsher kan Emir niet zijn, en dus liet Shah Shuja's stiefbroer Mahmud Shah Zaman verblinden, maar werd niet gedood. Na in 1803 aan de macht te zijn gekomen, beëindigde Shuja de bloedwraak met de machtige familie Barakzai en vergaf ze hen ook. Om een alliantie met hen te creëren trouwde hij met hun "zus" Wafa Begum.
Shuja bond Afghanistan in 1809 met het Verenigd Koninkrijk als een middel om zich te verdedigen tegen een invasie van Afghanistan en Punjab door Frankrijk. In 1809 werd een Britse diplomatieke missie naar Afghanistan gestuurd, dat destijds een Brits en afgelegen en mysterieus deel van Azië was. Volgens Mountstuart Elphinstone "was de koning van Kabul (Shah Shuja) een knappe man". Hij schreef ook 'over een olijfkleurige huid met een dikke zwarte baard ... zijn stem duidelijk, zijn adres prinselijk.' Shuja droeg de Koh-i-Noor ("Berg van Licht") diamant in een van zijn armbanden toen Elphinstone hem bezocht, maar beschreef Shuja nogal ondiplomatiek als een "vulgaire neus". William Fraser, die Elphinstone vergezelde om Shah Shuja te ontmoeten, werd 'getroffen door de waardigheid van zijn uiterlijk en het romantische oosterse ontzag'. Fraser beoordeelde hem ook als 'ongeveer 168 cm lang' en zijn huid. kleur was "heel mooi, maar dood ... zijn baard was dik gitzwart en een beetje korter door de schuin naar boven, maar draaide zich weer om naar de hoeken ... De wimpers en de randen van zijn oogleden waren zwart van antimoon." Hij beschreef Shuja's stem ook als "luid en sonoor".
In juni 1809 werd hij omvergeworpen door zijn voorganger Mahmud Shah Durrani en ging hij in ballingschap in Punjab, waar hij gevangen werd genomen door Jahandad Khan Bamizai en gevangen werd gezet in Attock (1811-1812) en vervolgens naar Kasjmir werd gebracht (1812-1813) door Atta Muhammad Khan. Toen Mahmud Shah's vizier Fateh Khan Kasjmir binnenviel naast het leger van Maharaja Ranjit Singh, koos hij ervoor om met het Sikh-leger te vertrekken. Hij verbleef van 1813 tot 1814 in Lahore. Tijdens zijn verblijf in India werd Shuja gevangengezet en gedwongen de Timur Ruby, Koh-i-Noor en de zusterdiamant dray-i-nur-diamant aan Ranjit Singh op te geven. Hij ontsnapte uit de arrestatie van Ranjit in de Mubarek Haveli Lahore voor Ludhiana en de Oost-Indische Compagnie.
Vanaf 1818 had Shuja, die graag in een weelderige stijl met zijn vrouwen en bijvrouwen woonde, een pensioen van de Oost-Indische Compagnie ontvangen, die hem op een dag nuttig zou kunnen vinden. Shuja verbleef eerst in Ludhiana, waar hij in 1821 werd vergezeld door Zeman Shah. De plaats waar hij in Ludhiana verbleef, werd ingenomen door het hoofdpostkantoor bij Mata Rani Chowk en daarbinnen bevond zich een witmarmeren steen ter herdenking van zijn verblijf daar.
Verbanning
Toen Shuja met zijn vier vrouwen ging picknicken en de wind door zijn tent waaide, werd Shuja woedend en hij had de man die verantwoordelijk was voor het opzetten van zijn tent, Khwajah Mika - een slaaf uit Oost-Afrika die al zijn oren had gehakt ter plekke gecastreerd worden als straf voor het niet steviger opzetten van zijn tent, tot grote schrik van Harlan. Shuja's grootse vizier, Mullah Shakur, had zijn haar lang gegroeid om te verbergen dat zijn beide oren waren afgehakt terwijl hij sprak met de kenmerkende hoge stem van een eunuch; Harlan merkte op dat hij geluk had omdat de rest van zijn lichaam nog intact was. Ondanks of misschien omdat hij verminkt was, vond Shuja's grootvizier veel plezier in het verminken van anderen en spoorde hij zijn meester altijd aan om iemand te laten verminken. Harlan merkte op dat alle mannen rond Shuja minstens één deel van hun lichaam misten, zo niet meer, en ze leken allemaal buitengewoon bang voor hun meester, die geneigd was om in woede uit te barsten wanneer hij zijn zin niet kreeg, en als hij boos was, raakten lichaamsdelen vaak af. Harlan prees "de genade en waardigheid van het gedrag van Zijne Hoogheid", observeerde het gevoel van macht dat hij uitstraalde, maar ook dat "jaren van teleurstelling in het aangezicht van de ex-koning een schijn van melancholie en berusting hadden gecreëerd." Harlan, een man zonder veel militaire ervaring en kennis van Pasjtoe, bood aan om een invasie van Afghanistan te leiden om Shuja te herstellen, een aanbod dat de voormalige vorst ertoe bracht "in een poëtische uitstroming te prijzen ter ere van Kabul" en zijn tuinen, de bomen beladen met fruit, en de muziek culminerend in "Kabul wordt de Kroon van de Lucht genoemd. Ik bid voor het bezit van die genoegens die alleen mijn geboorteland kan betalen."
Toen Harlan hem onder druk zette wat hij zijn aanbod al dan niet wilde accepteren, stemde Shuja in. Harlan liet een kleermaker een Amerikaanse vlag naaien, die Harlan in Ludhiana ophief, en huurlingen begon te rekruteren voor de invasie van Afghanistan, wat suggereert dat hij werkte voor de Amerikaanse regering (wat hij niet was). Harlan raakte uiteindelijk gedesillusioneerd over Shuja en schreef dat hij hem niet zag als de "legitieme vorst, het slachtoffer van verraderlijke praktijken", maar eerder als "een eigenzinnige tiran, onbuigzaam in stemmingen, wraakzuchtig in zijn vijandschap, ongelovig in zijn gehechtheid, onnatuurlijk in zijn genegenheid. Hij herinnerde zich zijn ongeluk alleen om ze te wreken.''
In 1833 sloot hij een deal met Maharaja Ranjit Singh van Punjab: hij mocht zijn troepen door Punjab marcheren en in ruil daarvoor zou hij Peshawar afstaan aan de Sikhs als ze erin zouden slagen het te nemen. In een gezamenlijke campagne het volgende jaar marcheerde Shuja op Kandahar, terwijl de Sikhs, onder bevel van generaal Hari Singh Nalwa, Peshawar aanvielen. In juli werd Shuja Shah ternauwernood verslagen in Kandahar door de Afghanen onder Dost Mohammad Khan en vluchtte. De Sikhs hebben Peshawar teruggewonnen.
Herstel van kracht
In 1838 had hij de steun gekregen van de Britten en de Sikh Maharaja Ranjit Singh voor het ontrukken van de macht van Dost Mohammad Khan. George Eden, 1st Earl of Auckland, geloofde dat de meeste Afghanen de terugkeer van Shuja als hun rechtmatige heerser zouden verwelkomen, maar in 1838 konden de meeste mensen in Afghanistan hem niet meer herinneren, en degenen die hem wel herinnerden als een wrede, tirannieke heerser die ze absoluut haatten. Tijdens de mars op Kabul werd het belangrijkste Britse kamp aangevallen door een troepenmacht van Ghazi's, van wie er 50 werden gevangengenomen. Toen de gevangenen voor Shuja werden gebracht, gebruikte een van hen een mes dat hij in zijn gewaad had verborgen om een van Shuja's ministers dood te steken, waardoor Shuja in een van zijn woede vloog en alle 50 gevangenen beval ter plekke te worden onthoofd. De Britse historicus Sir John William Kaye schreef de "moedwillige barbaarsheid" van de massa-executie, aangezien alle 50 gevangenen werden onthoofd en de campagne onder spanning werd gezet. "onheilig beleid" om te proberen Shuja te herstellen. Shuja werd op de troon hersteld door de Britten op 7 augustus 1839, 30 jaar na zijn afzetting, maar bleef niet aan de macht toen de Britten vertrokken. Toen Shuja was hersteld, kondigde hij aan dat hij zijn eigen volk beschouwde als 'honden' die moesten worden geleerd om hun meester te gehoorzamen, en besteedde hij zijn tijd aan het afkraken van bloedige wraak op die Afghanen waarvan hij voelde dat ze hem hadden verraden, waardoor hij buitengewoon impopulair was met zijn volk. Hij sloot zich op in de Bala Hissar, Kabul, en bij zijn vertrek werd hij vermoord door Shuja ud-Daula, op aandringen van zijn oom Oosman Khan op 5 april 1842.
Zie ook
| Bron
|