Uitklappen
Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025
rel=nofollow

Spiral dynamics

Uit Wikisage
Versie door Lidewij (overleg | bijdragen) op 5 mrt 2021 om 08:42 (https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Spiral_dynamics&oldid=55056508 13 nov 2019 Vier Tildes Pevos Petervann)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Spiral dynamics is een model dat bewustzijnsontwikkeling beschrijft, op zowel persoonlijk als collectief niveau, gebaseerd op het werk van Dr. Clare W. Graves, Professor Emiritus psychologie aan het Union College in New York, Verenigde Staten.

Ontstaan van de theorie

Het model is gezamenlijk ontwikkeld door de Amerikaanse managementconsultants Dr. Don Beck en zijn student Chris Cowan. Beck en Cowan baseerden zich op de "Emergent Cyclic Levels of Existence Theory" van de psycholoog Dr. Clare Graves.[1]. Deze theorie is ontwikkeld nadat Dr. Clare W. Graves vele jaren onderzoek deed, o.a. onder zijn studenten.

Nadat de samenwerking tussen Don Beck en zijn co-auteur Chris Cowan eindigt, werkt Don Beck kort samen met Andrew Cohen en Ken Wilber. Deze samenwerking eindigt echter nadat met name Ken Wilber een eigen invulling aan het model ging geven die afwijkt van de theorie die Dr. Clare W. Graves vanuit zijn onderzoeksdata ontwikkelde.

Beschrijving van de niveaus

Spiral Dynamics beschrijft acht niveaus van toenemende complexiteit.[2][3]

Beige - Overleven:
Het eerste en laagste bewustzijnsniveau is de beige meme. Dit is het niveau van de troep, gericht op overleven[2].

Paars - Geborgenheid:
Dit is het niveau van de stam, de hechte sociale eenheid waar de persoon onlosmakelijk mee verbonden is en zich desnoods voor opoffert.

Rood - Macht:
Dit is het niveau van de feodale rijken, met een hiërarchische machtsstructuur. Personen zijn hierin onderdelen van een machine die gemanipuleerd kan worden door de machtshebber.

Blauw - Orde:
Dit is het niveau van de conventionele samenleving. Goed en fout zijn hier vaststaand. Fowler heeft het hier over conventioneel: de dingen zijn zoals ze zijn, want zo zijn ze. Waarheid is hier voorgegeven door de conventies en tradities

Oranje - Succes:
Dit is bij uitstek het niveau van de individualistische, kapitalistische samenleving. Waarheid wordt gevonden door logische redenaties en empirisch onderzoek, waarna de juiste conclusie overblijft. Het is een individualistisch niveau; de mens ervaart en beschouwt zichzelf bij uitstek als een individu, een eiland op zichzelf.

Groen - Gemeenschap:
Groen is het niveau van het relativisme: je kan het zo zien, maar je kan het ook anders zien, en zo heeft iedereen zijn eigen waarheid. Wilber spreekt hier van "the mean green meme": de archetypische wereldverbeteraar die met iedereen het beste voorheeft[4], maar geen keuzes kan maken en conflicten uit de weg gaat[5].

Geel - Synergie:
Op dit niveau heeft relativisme plaats gemaakt voor systeemdenken: het besef dat alles onderling verbonden is, en dat de mens hier een actieve rol in speelt.

Turquoise - Holistisch:
Het hoogste niveau is holistisch. De wereld wordt gezien als een interactief, onderling systeem.

Overeenkomsten met andere theorieën

Spiral Dynamics vertoont sterke overeenkomsten met andere ontwikkelingstheorieen[6], oa:

Structural Stage Theory:
De bekendste hiervan zijn, op individueel niveau, Loevingers model van ego-ontwikkeling[7], en Fowlers model van faith-development[8]. Op collectief niveau is Gebsers theorie van ontwikkelingsstructuren een bekende[9], naast de 'axiale tijdperk'-theorie van Karl Jaspers

Ken Wilber:
Spiral Dynamics vertoont sterke overeenkomsten met de modellen van Ken Wilber, zowel in haar beschrijving van de verschillende ontwikkelingsniveaus, alsook in haar streven om alomvattend te zijn.[10][11]

Memen:
Hoewel Spiral dynamics gebruikmaakt van termen uit de memetica, kan niet gesproken worden van een toepassing van de mementheorie van Richard Dawkins.

Toepassing

Spiral Dynamics is een geregistreerd handelsmerk, en toegepast in het verandermanagement.[12]. In Nederland werken diversen organisatieadviesbureaus met dit model, zowel voor persoonlijke ontwikkeling, organisatieontwikkeling als samenlevingsontwikkeling. In 2007 publiceerden Wilbert van Leijden en Paul Zuiker het boek "Nederland op Doorbreken, een vernieuwend perspectief voor een land in crisis" dat o.a. de ontwikkeling van de Nederlandse samenleving beschrijft op basis van Spiral Dynamics en het werk van Dr. Clare W. Graves.

Zie ook

Verder lezen

  • Beck, Don Edward en Christopher C. Cowan, Spiral Dynamics. Waarden, leiderschap en veranderingen in een dynamisch model. Haarlem: Altamira-Becht. ISBN 978-90-6963-639-9

Externe link

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Website van Chris Cowan over Dr. Clare Graves
  2. Omhoog naar: 2,0 2,1 Spiral Dynamics Nederland
  3. º Lew Howard (2005), Introducing Ken Wilber: Concepts for an Evolving World. AuthorHouse. p. 111-126 [1]
  4. º David Chapman: "Nice"Buddhism"
  5. º David Chapman: I seem to be a fiction
  6. º Vergelijking van Graves theorie met andere modellen
  7. º Jane Loevinger
  8. º Fowler, James W. (1995), Stages of Faith. The psychology of human development and the quest for meaning. New York: HarperSanFrabcisco
  9. º Gebser, Jean (1985), The Ever-Present Origin. Athens: Ohio University Press
  10. º Ken Wilber (2001), A Theory of Everything: An Integral Vision for Business, Politics, Science and Spirituality, Shambhala Publications, p.146
  11. º Lew Howard (2005), Introducing Ken Wilber: Concepts for an Evolving World, AuthorHouse, p.111
  12. º The eight-stage spiral to peace in the Mideast. Ha'aretz, 12 feb 2006
rel=nofollow
rel=nofollow