Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Straatorkest Eigen Hulp
Straatorkest Eigen Hulp ontstond in de jaren 1980 in Den Haag in de periode van grote vredesdemonstraties tegen kernwapens of kruisraketten. In deze periode ontstonden door het hele land zogenaamde ‘aktieorkesten’, die de demonstraties opluisterden.
In diverse grote steden in Europa ontstonden in die periode dezelfde soort 'aktieorkesten'. Zij kwamen elkaar tegen bij allerlei demonstraties voor vrede en een beter milieu. Een groot deel van deze orkesten bestaat nog als straatorkest of fanfare.
Toen de tijdgeest veranderde en er minder grote demonstraties plaatsvonden, bleef orkest Eigen Hulp muziek maken. Er werd meer aandacht besteed aan de kwaliteit van de muziek. En er ontstond een steeds gevarieerder repertoire met muziek uit alle werelddelen, aangevuld met eigen composities. Het orkest maakte muziek op meerdere plekken waar mensen bij elkaar zijn en waar vrolijke muziek welkom bleek.
Naam
Het orkest is vernoemd naar de coöperatie ‘Eigen Hulp’, die eind 19e eeuw in Den Haag is opgericht. Er zijn verschillende coöperaties onder de naam Eigen Hulp, zoals een wasserij-, brandstof-, aardappel- en levensmiddelencoöperatie. Het coöperatieve beginsel betekent dat de in het bedrijf gemaakte winst niet zoals gewoonlijk aan de ondernemer of winkelier zelf wordt uitgekeerd, maar aan de leden van de coöperatie, de ‘verbruikers’. De coöperatieve winkelvereniging (CWV) Eigen Hulp is opgericht in 1878 en had in 1935 ruim 7.500 leden.
In de jaren 70 ontstond eerst het koor Eigen Hulp, waar een aantal muzikanten de instrumentale omlijsting verzorgden. In welk jaar het koor is ontstaan, is niet precies bekend. In de jaren ’80 splitste het orkestdeel zich af en ging Eigen Hulp verder als ‘aktieorkest’. Dit gebeurde in de tijd dat in heel Nederland en zelfs Europa ontstond een muzikale ‘aktiecultuur’ of strijdcultuur ontstond.
Deze sociale grondslag spreekt de oprichters van het koor en later het orkest aan. Dat is de reden dat het straatorkest hiernaar is vernoemd.[bron?] Het heeft waarschijnlijk nooit gelijktijdig bestaan. De CWV Eigen Hulp is in 1978 opgeheven en kort daarna is het straatorkest Eigen Hulp ontstaan.
De toenmalige 'aktieorkesten' waren niet formeel georiënteerd en hielden niet van het oprichten van een vereniging met officiële statuten. Nog steeds heeft het orkest Eigen Hulp leden uit de begintijd, en komen deze verhalen over het ontstaan voort uit mondeling overlevering.
Pas in de jaren '90 van de vorige eeuw werd straatorkest Eigen Hulp officieel een vereniging met statuten.
Het huidige orkest
Nadat de tijd van de grote demonstraties afnam, bleef Eigen Hulp muziek maken. De repetities werden serieuzer van aard. De nadruk kwam te liggen op goede muziek om mensen op te vrolijken. De optredens verplaatsten zich naar feesten, evenementen en leuke plekken waar mensen zijn. De maatschappelijke betrokkenheid uit de jaren tachtig is altijd overeind gebleven. Dat is te zien aan de aard van de optredens, die vaak een sociaal karakter hebben.[bron?]
De nadruk ligt sinds de jaren '90 van de twintigste eeuw op het maken van goede muziek om mensen op te vrolijken. De optredens vinden plaats op buurtfeesten, evenementen en plekken waar mensen samen zijn. Daarnaast gaat het orkest naar tehuizen en instellingen om mensen een fijn moment te bezorgen. Dat zijn tehuizen voor ouderen of mensen met een beperking. Of een ziekenhuis of gevangenis.
Soort muziek
Orkest Eigen Hulp speelt muziek uit alle windrichtingen, zoals ze dat zelf noemt. Muziek uit alle werelddelen, zoals Balkan, Afrika, Amerika en West-Europa. Tegelijkertijd bestaat het repertoire uit verschillende muziekstijlen, zoals pop, chansons, jazz, volksmuziek, filmmuziek of klassiek.
Het zijn meestal bestaande nummers van bekende en onbekende componisten of arrangeurs. Ook zijn er composities van de eigen dirigent of laat het orkest in opdracht een muziekstuk schrijven voor een speciale gelegenheid. Deze eigen composities zijn o.a.:
- 1990 - Dutch Treat van dirigent Peter de Jonge, een Medley van Nederlandse volksmuziek gecomponeerd ter gelegenheid van de tournee naar Praag in 1990.
- 2000 - Macedonski Mix van Klaus Kuiper, ter gelegenheid van de tournee naar Macedonië in 2000.
- 2005 - De Dee Deediddit van Klaas Hekman en Keimpe de Jong, ter gelegenheid van het straatorkestenfestival in Den Haag in 2005, waar acht orkesten uit het hele land gezamenlijk dit nummer ten gehore brachten, gedirigeerd door Keimpe de Jong zelf.
- 2005 - Pleinvrees van dirigent Harry Over, ook ter gelegenheid van het straatorkestenfestival in Den Haag.
- 2014 - Blowing on the seaside van dirigent Harry Over, ter gelegenheid van het festival ‘Blazen aan zee’ dat Eigen Hulp organiseerde in Scheveningen en Kijkduin.
Voor de jaarlijkse tournees wordt bijna altijd een passend tourneenummer gezocht, die bekend is in het betreffende land of streek. Deze nummers zijn gearrangeerd door leden van het orkest. Vaak geven deze nummers herkenning bij het publiek en mensen zingen of dansen mee.
Jaarlijkse tournee
Jaarlijks toert het orkest Eigen Hulp in de zomer een week naar het buitenland. Ieder jaar bezoekt ze een ander land in Europa, waar ze vanuit een vaste standplaats optredens verzorgt voor de plaatselijke bevolking. Het orkest speelt in het openbaar, op pleinen en straten en op evenementen en wijkfeesten. Daarnaast speelt ze in instellingen voor bijvoorbeeld ouderen, gehandicapten of gevangenen. Het orkest speelt voor de mensen op straat of die gedwongen in een instelling wonen, publiek dat men niet in theaters treft. Dit vrolijke Haagse straatorkest verrast daarmee velen met een onverwachts concert.
De eerste tournee was in 1990 naar Praag, waar een bijzondere en uitgelaten sfeer heerste, net na de val van het ijzeren gordijn in 1989. Vanaf die tijd vond ieder jaar een tournee plaats naar het buitenland. Alleen de in 2020 geplande tournee naar Puglia in Italië werd afgelast vanwege de coronapandemie. In alle jaren deed ze vele landen in Europa aan, van Macedonië en Istanbul tot Schotland en van Riga tot Bilbao. Maar ook regelmatig dichter bij huis, zoals Frankrijk, Duitsland of Engeland.
Externe links
- Site met informatie over strijdcultuur
- Profiel op Cultuurschakel
- Eigen Hulp op het Zeeheldenfestival