Aziaten

Geografisch gezien zijn Aziaten de inwoners van het werelddeel Azië. In het dagelijks taalgebruik, en ook institutioneel, verwijst de benaming "Aziaten" specifiek naar de bewoners van Oost-Azië, Zuidoost-Azie en Zuid-Azië, afhankelijk van de gehanteerde, vaak raciaal gekleurde definitie in Westerse landen (en vervolgens in niet-Westerse). Daarbij worden bevolksgroepen afkomstig van landen van het Midden-Oosten, die geografisch gezien ook tot Azië behoren, meestal uitgesloten van deze benaming.

Herkomst van de term Aziaten

De vroegste attestatie van de benaming met als neutrale definitie 'een persoon uit Azië' is te vinden in het Nederduitsch taalkundig woordenboek, dat in 1799 verscheen.

Interpretatie per regio

Verenigde Staten en Noord-Amerika

In een conferentie, die door de Asian American Political Alliance (AAPA)georganiseerd was, stelde de Amerikaanse historicus en mensenrechtactivist Yuji Ichioka in 1968 voor om de etnische benaming "Asian American" in te voeren. Deze term, die eerder al bedacht was, zou de verschillende bevolkingsgroepen die afkomstig uit de landen van Azië gelegen aan de Stille Oceaan waren, onder één noemer brengen. De toen gangbare benamingen werden als kwetsend danwel verouderd beschouwd werden, zoals Mongoloid, Oriental, Yellow, en Asiatic. Een gezamenlijke parapluterm werd nodig geacht ook omdat andere, zwaar gediscrimineerde bevolkingsgroepen, zoals de Afro-Amerikanen en de Latino's, hun plaats in de door blanke Amerikanen gedomineerde maatschappij, opeisten. Ondanks het feit dat vele Aziatische Amerikanen wel degelijk te maken kregen met gelijkaardige ervaringen van marginalisatie, racisme en uitsluiting, werden hun grieven door zwarte mensenrechtenactivisten zelden serieus genomen.

Volgens de definitie van de Amerikaanse volkstelling is een "Asian American" een Amerikaanse staatsburger, van wie de herkomst terug te leiden is tot het Verre Oosten, Zuidoost-Azië en Zuid-Azië . In praktijk echter, wordt er vooral gekeken naar het uiterlijk, dat wil zeggen, een "Asian" is vooral een persoon met een Oost-Aziatisch uiterlijk (zwart, sluik haar en epicanthische plooien of "spleetogen"), ongeacht de geografische herkomst.

Aan de universitaire instellingen, beslaat het "Aziatische" vakgebied meestal de talen en culturen van Oost-Azië, Zuidoost-Azië en Zuid-Azië, terwijl de Aziatische landen ten westen van Pakistan (Iran, Irak, Saoedie-Arabië, enz.) eerder onder het vakgebied van het Midden-Oosten vallen. Deze academische indeling van het onderzoeksgebied met betrekking tot Azië is in de meeste onderzoeksinstituten en universiteiten, binnen en buiten de Verenigde Staten, gangbaar geworden, ook in Nederland. Deze classificatie is mede dankzij de invloed van de afgestudeerden van deze Amerikaanse (en andere Westerse) instellingen in de media over de hele wereld in gebruik.

Arabische landen van het Midden-Oosten

In landen als Oman, Saoedi-Arabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten, zijn goed opgeleide geëxpatrieerden en zeer vele onopgeleide handarbeiders uit landen als India, Pakistan, Bangladesh, Nepal, Filippijnen en Indonesië werkzaam in de bouw, de horeca, het toerisme en het bestuur werkzaam. Vandaar dat deze mensen "Aziaten" (Asians, الآسيويين) genoemd worden. De Amerikaanse interpretatie van Azië is dankzij de internationale media ook in de Islamitische wereld wel gangbaar geworden.

Australië

Het nationale Statistiek-Bureau van Australië (Australian Bureau of Statistics) classificeert inwoners van wie de ouders of voorouders uit Azië afkomstig zijn, als volgt:

• East Asian, met als herkomstlanden, China, Japan, Korea enz.
• Southeast Asian, met als herkomstlanden, Vietnam, Indonesië, Maleisië, Filippijnen, enz.
• Southern en Central Asian, met als herkomstlanden, India, Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh en Nepal, en Kazachstan, Oezbekistan, enz. respectievelijk.

In de omgangstaal verwijst Asian (Aziatisch, Aziaat) naar personen met een algemeen Oostaziatisch of een Zuidoostaziatisch uiterlijk (met steil, zwart haar, lichte tot lichtgetinte huid en amandelogen), terwijl personen met een Zuidaziatisch uiterlijk (met steil, zwart haar en lichtgetinte tot donkere huid) als "Indian" betiteld worden, ongeacht het herkomstland.

De zes meest voorkomende Aziatische etniciteiten van Australië zijn (in volgorde van aantal), Chinees, Indiaas, Filippijns, Vietnamees, Koreaans en Srilankaans, die samen 12,25 % van de Australische bevolking uitmaken.

Europa

De Amerikaanse definitie is ook in vrijwel alle Europese landen gangbaar geworden. Zo zijn "Aziaten" vooral diegenen die uit Oost-Azië (Vietnam, China, Japan, enz) afkomstig zijn, hetzij als toeristen, of als immigranten en studenten, terwijl aan de universiteiten, de studie van het werelddeel Azië hoofdzakelijk door twee hoofdspecialisaties bedreven wordt, die van het "Midden-Oosten" en die van "Azië".

In landen met een koloniaal verleden dat ook Aziatische gebieden omvat, worden evenwel verschillende nuances gelegd. Zo bedoelt men in het Verenigd Koninkrijk met (British) Asians in de eerste plaats, de voormalige onderdanen (en hun afstammelingen) uit het voormalige Brits-Indië, die in de Britse maatschappij ingebed en geïntegreerd zijn. Met betrekking tot onderwijsinstellingen, is ook de academische classificatie van "Asian Studies" in de Verenigde Staten ingevoerd.

In Nederland werd met de benaming "Aziaten" vooral de niet-Europese bevolking van Nederlands-Indië, bestaande uit etnische Chinezen, Maleisiërs, Indiërs, en bij uitbreiding, ook de lokale, "inlandse" Indonesiërs bedoeld. Na het verlies van Nederlands-Indië, wordt in het huidige taalgebruik de benaming "Aziaten", samen met de bijvoeglijke kwalificatie "Aziatisch", met name voor twee bevolkingsgroepen die in de Nederlandse cultuur en maatschappij zichtbare sporen hebben achtergelaten, gebruikt, de (etnische) Chinezen en de afstammelingen van de Indische Nederlanders, met name via de keuken, en recentelijk, ook dankzij het toerisme.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties