Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
IJzertoren
De IJzertoren is een toren en vredesmonument in de West-Vlaamse stad Diksmuide.
Situering
Deze toren, oorspronkelijk ingewijd op 24 augustus 1930, staat aan de oever van de stroom de IJzer, nabij het stadscentrum van Diksmuide op het grondgebied van deelgemeente Kaaskerke.
Op de toren staat aan de vier zijden van de monumentale voet te lezen Nooit meer oorlog, in de vier talen van de strijdende partijen van het westelijk front tijdens de Eerste Wereldoorlog: Plus jamais de guerre, No more War, Nie wieder Krieg.
De IJzertoren is in de eerste plaats een herdenkingsmonument voor de Vlaamse gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog, maar hij staat tegelijk ook symbool voor de aan de IJzer ontstane wil tot meer politieke verzelfstandiging van Vlaanderen (zie onder meer frontbeweging, frontpartij). De jaarlijkse IJzerbedevaart aan de voet van de toren is een politieke manifestatie tegen oorlog en voor Vlaams zelfbestuur.
Op de IJzertoren staan in kruisvorm de letters AVV / VVK, wat staat voor Alles Voor Vlaanderen, Vlaanderen Voor Kristus; weliswaar kwam het IJzertestament van in het begin op voor pluralisme.
Enige jaren na de dynamitering (zie verder) van de oorspronkelijke toren op 15 maart 1946, werd op enige meter daarvandaan een nieuwe en veel hogere (84 meter) toren gebouwd. Met de resten van de opgeblazen toren werd op het voorterrein, in de IJzerbedevaartweide, in 1950 de Paxpoort of Poort van Vrede gebouwd.
De ruïne van de oude toren (destijds ongeveer 50 m hoog) wordt als blijvende getuigenis zorgvuldig bewaard. Hierbij bevindt zich een crypte, waarnaar tussen 1930 en 1937 de stoffelijke resten van enkele bekende Vlaamse frontsoldaten werden overgebracht. Het gaat om Renaat De Rudder, Joe English, Frans Van der Linden, Firmin Deprez, Frans Kusters, Hubert Willems en Juul De Winde. In één kist liggen de Gebroeders Van Raemdonck samen met de Waalse soldaat Amé Fiévez. De ruïne werd, samen met de crypte, in 1997 volledig gerestaureerd.
Aan de bouw van de tweede toren werd gewerkt van 1952 tot 1965. Architect was Robert Van Averbeke. De toren telt 462 trappen, en werd gebouwd met onder andere 325.000 bakstenen, 388 ton ijzer en 3000 m³ gewapend beton.
De oprichting van de IJzertoren kwam er destijds dankzij een groot gezamenlijk volksgevoel, en werd gefinancierd met ingezamelde vrijwillige bijdragen van talloze individuele Vlamingen en verenigingen.
Museum en erkenning
De 22 verdiepingen van de IJzertoren zijn ingericht als een museum over Oorlog, Vrede en Vlaamse ontvoogding. Het maakt sinds 1998 deel uit van het Vredesmusea-netwerk van de Verenigde Naties.
In 2003 bereikte het museum de Top 10 van meest bezochte musea in Vlaanderen.
Op het IJzertorendomein wordt sinds 2001 het (multicultureel) muziekfestival Ten Vrede georganiseerd.
De IJzertorensite trekt met zijn museum en jaarlijkse activiteiten jaarlijks meer dan 100.000 bezoekers.
In de IJzertoren staat eveneens de gouden monstrans tentoongesteld, die aan de Belgische soldaten werd overhandigd door de Duitse soldaten op de dichtgevroren IJzer op kerstdag 1914, tijdens de kerstbestanden van de Eerste Wereldoorlog.
De IJzertoren is in 1986 door de Vlaamse overheid erkend als Memoriaal van de Vlaamse ontvoogding. In 1992 werd het geheel geklasseerd als beschermd monument[1].
Met zijn 84 meter is de IJzertoren het hoogste vredesmonument van Europa.
Op 1 maart 2014 heropende het museum onder de naam Museum aan de IJzer. Het museum maakt deel uit van IJzerfront 14-18.
Opblazen van de toren
De oorspronkelijke toren was in de nacht van 15 op 16 maart 1946 het doelwit van een aanslag met dynamiet, en werd hierdoor volledig verwoest. Een gerechtelijk onderzoek werd ingesteld en dertien verdachten werden voorgeleid maar werden ruim tien jaar later door de Kamer van inbeschuldiging te Gent buiten vervolging gesteld[bron?]. De betrokkenheid van de ontmijningsdienst DOVO werd evenwel bewezen geacht[bron?].
De omstandigheden rond de verwoesting van de toren en de afwikkeling erna vormen in de Belgische naoorlogse periode, zij het in een andere context, een al even beladen dossier als de moord op Julien Lahaut op 11 augustus 1950.
Zie ook
Externe links
- Museumaandeijzer.be (IJzertoren)
- http://inventaris.vioe.be/dibe/relict/78242 - de IJzertoren
- IJzerfront 14-18
- IJzertorencomplex met bedevaartweide op Inventaris Onroerend Erfgoed
- Willy Moons, IJzertoren, in de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Lannoo, Tielt, 1998. Herwerkte uitgave 2023.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met IJzertoren op Wikimedia Commons.
Verwijzingen
Bronnen, noten en/of referenties
|
