Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Norn (mythologie)
_by_Johannes_Gehrts.jpg){kind=link}
Nornen zijn de schikgodinnen of lotsgodinnen uit de Noorse mythologie die worden voorgesteld als drie zusters die het noodlot bepalen van de mensen en de goden. Als vrouwelijke beschermgeesten ("disir") leggen zij het lot van elke mens en godheid bij de geboorte vast. Dit doen ze door het schetsen van runen in de stam van Yggdrasil en volgens het geloof in bepaalde gebieden ook door te weven. Deze werkwijze treft men aan bij de schikgodinnen van vrijwel alle andere mythologieën zoals de Moerae of Moira van de Griekse mythologie. De Nornen worden nogal eens verward met de Walkuren, die echter een heel andere rol innemen binnen de Noorse mythologie.
_from_Die_Helden_und_G%C3%B6tter_des_Nordens,_oder_Das_Buch_der_sagen.jpg){kind=link}
De drie Nornen heten Urd (wat ooit was), Verdandi (wat geboren wordt om te zijn) en Skuld (wat zal zijn). Zij wonen naast de "bron van Urd" die onder de levensboom Yggdrasil in Asgard stond. Urd was de eerste Norn en vertegenwoordigde het noodlot of de verleden tijd (mogelijk is het Nederlandse woord 'oer', 'eerder', oudgermaans 'urthr', etymologisch aan de naam verwant). Verdandi (wordende) zou in sommige bronnen het heden symboliseren, Skuld de toekomst. Het drietal zou tevens de levensboom Yggdrasil onderhouden door witte leem op het almaar rottende hout te smeren.
Hun personages vertonen veel overeenkomsten met vergelijkbare schikgodinnen bij Romeinen (Parcae) en Grieken (Moirae) in de klassieke oudheid. Hun dienst valt gedeeltelijk samen met die van de vermoedelijk uit zeer oude tijden stammende en wijdverbreide verering van de drievoudige moedergodinnen, die naar kan worden aangenomen drie voorname functies hebben: als beschermsters van het huiselijk geluk, als schutsvrouwen voor een nederzetting of stam en als schikgodinnen. Het grote verschil met deze schikgodinnen uit de klassieke oudheid is dat het lot dat de Norns weven niet definitief is maar veel dynamischer en veel ruimte vrijlaat voor het individu om zijn lot mogelijks te veranderen. [1][2]
In het volksgeloof hebben de Nornen na de invoering van het christendom nog enige tijd stand gehouden. In de Scandinavische folklore zijn de 'nornae' bij de bevolking nog wel bekend. Hedendaagse spirituele groeperingen, New Age en Ásatrú houden die cultus levend, vaak vermengd met contemporaine opvattingen en soms ook vertekend door populaire of pseudowetenschappelijk getinte misvattingen.
Trivia
Jacob Grimm vergeleek De drie spinsters uit het in heel Europa bekende sprookje, vermeld in hun Kinder- und Hausmärchen met volgnummer 14, met de Nornen.[3]
Zie ook
Referenties
- º Vries, J. de, Altgermanische Religionsgeschichte, band II, Berlin, 1957
- º Schuyf, J., Heidens Nederland, Zichtbare overblijfselen van een niet-christelijk verleden, Stichting Matrijs, Utrecht, 1995
- º M.M. de Vries- Vogel (1940, 2e druk 1984), De sprookjes van Grimm, blz. 492, Van Holkema & Warendorf, Weesp
Vrije mediabestanden over Norn (mythologie) op Wikimedia Commons