Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Dirk IV van Wisch

Uit Wikisage
Versie door O (overleg | bijdragen) op 10 apr 2017 om 19:10 (https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dirk_IV_van_Wisch&diff=cur&oldid=48913927 26 mrt 2017 Numinous 4 apr 2017)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Bestand:Wisch Wapenboek Gelre wapen.svg
Nieuwe wapen heerlijkheid Wisch zoals afgebeeld in het Wapenboek Gelre

Dirk IV van Wisch (geboren tussen 1360 en 1370, overleden: 7 december 1425)

Dirk IV is de oudste zoon van Steven IV van Wisch en Agnes, dochter van Sweder III van Voorst en Keppel. Op 25 februari 1386 is Dirk IV mondig[1] geworden en vanaf dat moment treedt hij op als heer van Wisch. In hetzelfde jaar trouwt Dirk IV met Jutte van van Arkel (1360-1395), op haar beurt een dochter van Otto van Arkel (1320-1396), heer van Acqoy en Machteld van Valkenburg (1330-) en zij krijgen een dochter: Jutta. Na de dood van Jutte hertrouwt Dirk IV met Agnes van den Dodenweert. Agnes is een dochter van Robert van den Doodenweert en Jutte van Asperen-Polanen. Het paar krijgt ook een dochter, Stevina. Zij trouwt in 1409 met Henrick I van Homoet.

Samen met zijn oom Hendrik III van Wisch bestuurt Dirk IV vanaf 1386 de heerlijkheid Wisch. Wisch is daarmee tweeherig geworden. Beide heren van Wisch hadden een eigen kasteel in Terborg. De oude tak van de familie resideert op het nieuwere kasteel en de jonge tak op het oudere stamslot. Dirk IV was een bannerheer van de Graafschap Zutphen, samen met de bannerheren: Bergh, Baer, Bronckhorst.

In 1650 noteerde geschiedschrijver Arend van Slichtenhorst (1616-1657) hierover een oude zegswijze.

Bergh de ryxte
Bronckhorst de adelyxte
Baer de oudste
Wisch de stoutste

Dat de heren van Wisch worden aangeduid als de stoutste, de dapperste, verwijst waarschijnlijk naar hun reputatie als roofridders.

De Graafschap Zutphen vormde samen met de graafschappen (ook wel kwartieren) Opper-Gelre, Kwartier van Nijmegen, Kwartier van Veluwe (Arnhem) het hertogdom Gelre

Dirk IV van Wisch staat op goede voet met hertog Willem I van Gelre, want in 1397 mag hij samen met Arnt van Boecop en de heer Van Heinsberg een potje met hem dobbelen. In die tijd is toegang tot de privé-vertrekken van de hertog een gunst. Daaruit blijkt het vertrouwen van de hertog in Dirk IV. Wanneer Hendrik II in 1390 wordt opgevolgd door zijn zoon Hendrik III regeren Dirk IV en Hendrik III gezamenlijk over de heerlijkheid Wisch. Van 1394 tot 1397 treden ze samen op als ambtmannen in de Liemers voor de graaf van Kleef.

In 1402 wordt Dirk IV in een oorkonde als erfmaarschalk van de hertog van Gelre genoemd. De draak en mispelbloemen in drakenbloed gedrenkt, bij uitstek Gelderse symbolen, sieren zijn maarschalkstaf. Dirk IV van Wisch brengt het tot rentmeester en landdrost van Zutphen en vervult deze functie van 1402 tot 1412. Hij is ook lid van de Raad van Zestien. Ongebruikelijke banen voor iemand van hoge adel en zeker voor een bannerheer. Er bestaat immers een gerede kans dat de bannerheer hierdoor machtiger wordt dan de hertog zelf. Dit tekent het vertrouwen van de hertog in Dirk IV. Na Dirk IV zal geen bannerheer deze functies nog uitoefenen. In 1419 verlenen Hendrik III en Dirk IV Terborg stadsrechten. In 1423, als de minderjarige Arnold van Egmond tot hertog van Gelre wordt verheven, behoort Dirk IV tot de vier 'bewaarders' van de jonge hertog. Tevens maakt hij samen met Hendrik III deel uit van de Raad van Zestien. Deze raad oefent toezicht uit op de hertog.

De bannerheren van Zutphen maken deel uit van hof van Gelre, zoals verbeeld door de re-enactment-groep Het Woud der Verwachting.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  • Wagner, J.D. en Feith, W.G. (1924) De Heeren van de heerschap Wisch uit de Edele Heeren van dien naam, In: De Nederlandsche Leeuw, Jaargang XLIV, kolom 72-73.
  • Martens van Sevenhoven,A.H. (1930) Bijdrage tot de geschiedenis van de heeren en de heerlijkheid van Wisch, In: Bijdragen en Mededelingen Vereniging Gelre, deel XXXIII, S. Gouda Quint, Arnhem, p87, 91-92.
  • Winter, J.M. van (1962) Ministerialiteit en ridderschap in Gelre en Zutphen, S. Gouda Quint - D. Brouwer en zoon, Arnhem, p190, 355.
  • Eliëns, F.M. en Harenberg, J. (1984) Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk, p98, 101.
  • Moors, P. (1987) Het oude en het nieuwe huis van Wisch, Contactorgaan ADW, Oudheidkundige Werkgemeenschap A.D.W., april, 1987, p44.
  • B.D.J. (1987) De schijnwerpers op het huis Wisch op de Hoven, Contactorgaan ADW, Oudheidkundige Werkgemeenschap A.D.W., april, p48.
  • Harenberg, J. (1993) Kastelen in Oost-Gelderland, Walburg Pers, Zutphen, p45.
  • Homoet, C, van, [2], Middeleeuwen - generatie 5.
  • Stern, A,G, [3], De Graafschap in de middeleeuwen, Heren van Wisch op Wisch (1285-1425), 1 december 2015
  • Stern, A,G, [4], Dirk IV van Wisch, 1 december 2015
  • Stern, A,G, [5], Functies aan het hof, 11 april 2015
  • Amstel, A.R. van [6], Elisabeth van Amstel Vrouwe van Moyland
  • Trijsburg, J, [7], Dirk IV, Bannerheer van Wisch
rel=nofollow