Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Eperon d'Or
Eperon d'Or is de industriële erfgoedsite van de Westvlaamse stad Izegem. Ze geeft onderdak aan de collecties van het vroegere nationale schoeiselmuseum en het vroegere nationale borstelmuseum, maar omvat ook de vlakbij gelegen historische stoommachine van Izegem. Tevens huisvest Eperon d'or een regionaal erkend streekbezoekerscentrum en het lokale Huis van de Economie.
Eperon d'Or, voormalige schoenfabriek
De musea werden ondergebracht in een gerestaureerde art deco-schoenenfabriek uit de jaren ’30 van de vorige eeuw, eigendom van de stad Izegem.
Eperon d'Or was een schoenfabriek die in 1863 werd opgericht door Emiel Vandommele. Emiel was een leerling van de Izegemse meester-schoenmaker Edward Dierick, die in 1830 van de Nederlandse regering een octrooi voor genagelde waterdichte schoenen gekregen had en naam en faam verwierf. Zo maakte hij koninklijke laarzen voor Willem I en Leopold I. Vandommele specialiseerde zich in luxeschoenen, vooral voor dames. Izegem bouwde een reputatie op als schoenenstad en in 1927 werd Eperon d'or aangesteld als hofleverancier voor de Belgische Koninklijke familie en even later ook voor het Luxemburgse hof. In 1930 liet het bedrijf een voorfaçade bouwen in pure art deco-stijl.
In de jaren 1960 ging de schoenindustrie in Izegem sterk achteruit vooral door de concurrentie van de goedkope Italiaanse en Oost-Europese schoenen. Veel bedrijven gingen over kop en zo ging ook Eperon d'Or in 1967 failliet.
Overzicht 140 jaar schoenmode
In de schoenenafdeling wordt een overzicht van 140 jaar schoenmode getoond aan de hand van de Izegemse nijverheid. De opkomst, de evolutie en de neergang van deze nijverheidstak in Izegem worden geïllustreerd met een reeks topstukken uit de collectie van het museum die uit zo'n 3000 paar bestaat. De topcollectie komt vooral uit de vroegere schoenfabrieken van Emiel Vandommele en van David Decoene. Deze schoenen zijn bijzonder door hun sierlijke lijnen, hun versieringen met borduurwerk, troueringen en fijne leren biesjes. Het gaat hier niet om gebruiksvoorwerpen, maar om kunstvoorwerpen, die dienst deden als blikvangers op vakbeurzen en tentoonstellingen, in de uitstalramen van grote winkels in Brussel, Antwerpen, Parijs, Londen en Berlijn.
Ook is er een speciale afdeling specifiek rond leder. Daar zijn onder andere de looitechnieken en de verschillende soorten echt en namaakleder te zien.
Daarnaast komen onderwerpen als de overgang van handwerk naar mechanisatie, de verhalen van de arbeiders, het vakjargon en het fabrieksleven komen aan bod.
De borstelindustrie
Kenmerkend voor Izegem was niet enkel de schoenindustrie maar ook de borstelindustrie. De Izegemse borstelnijverheid bereikte een hoogtepunt tegen 1930 met een tewerkstelling van een 3000 personen. Begin 21e eeuw zijn er nog een zestal bedrijven in Izegem of in de directe omgeving. Er worden alle soorten huishoudborstels gemaakt, maar ook schilderborstels, haarborstels en draadborstels.
In de borstelafdeling van Eperon d'Or worden topstukken getoond die gemaakt werden in Izegem in de periode tussen 1870 en 1950. Het productieproces van borstels wordt toegelicht alsook de gebruikte grondstoffen. Verder is er aandacht voor de menselijke kant van het verhaal: de opbloei en het verval van de industrie en alles wat daaruit voortvloeit.
Curiosa uit de collectie zijn o.a. een collectie naamborstels, een collectie oorlogsborstels, een Russische kleermakersset en een theeborstel. Kleerborstels werden vroeger vaak als geschenk gegeven. Om deze te personaliseren of te linken aan een bepaalde gebeurtenis sneed men in de houten montuur met marquetterie een naam of een datum. Dit deed men ook aan de zijde van de borstelgrondstof door twee kleuren te gebruiken. Tijdens de oorlogsperiode waren de gewone borstelgrondstoffen niet te verkrijgen. Men zocht naar vervangmaterialen of de bezetter bezorgde alternatieven. In de collectie bevinden zich borstels in alfagras, kamillegras, duingras en zelfs met houten vezels. De theeborstel is een borsteltje in bamboe gesneden die in Japan gebruikt wordt om in de groene thee te roeren. Deze borstel maakt deel uit van het theeritueel.
Stoom en stroom
Het stadsbestuur van Izegem liet op het einde van de negentiende eeuw al een eigen elektriciteitscentrale bouwen. Ze werd in 1901 ingehuldigd door de toenmalige prins Albert. Tussen 1880 en 1964 stonden 107 stoommachines in Izegem verspreid over verschillende industrieën. Ongeveer de helft daarvan werd gebruikt in borstel- en borstelhoutfabrieken.
De grootste stoommachine die hier ooit werd geïnstalleerd dateert uit 1936 en werd in 1978 een beschermd monument. Deze stoommachine is hier nog steeds te bezichtigen en weegt 110 ton.