Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Schapenduinen
Schapenduinen is een landgoed aan de Brederodelaan 57 in Bloemendaal (Noord-Holland). Het huis is ontworpen door architect Wouter Hamdorff en is een rijksmonument [1].
Het huis is in 1930-1932 gebouwd voor bankdirecteur mr dr Jacob Bierens de Haan (1870-1937) en zijn echtgenote Jkvr. Wilhelmina Cornelia van Riemsdijk (1882-1960). Samen hebben ze zeven kinderen. Het L-vormige huis heeft 25 kamers. Aan de noordelijke kant is een dienstwoning aangebouwd en er is een dienstingang aan de Schultzlaan.
Oorlogsjaren
Tijdens de Tweede Wereldoorlog woont het gezin Bierens de Haan nog op Schapenduinen. Jacob is in 1937 overleden. Zijn weduwe woont er met twee dochters, Margaretha en Louise; hun vijf zonen wonen elders. Zoon Barthold woont in Den Haag en wordt door de Sicherheitsdienst opgepakt. Hij komt via het Oranjehotel en kamp Vught in Sachsenhausen terecht. Zoon Marinus Adriaan (1917-1963) is in het Verre Oosten als de oorlog uitbreekt. Hij komt bij het 640 Squadron RAF en voert 53 operationele vluchten uit in een Lancaster. Twee zonen studeren en kwamen naar Schapenduinen terug als onderduiker. Verder heeft mevrouw Bierens de Haan vijf meisjes van de MMS in huis, twee onderduikende studenten, een echtpaar en nog een geëvacueerd gezin uit IJmuiden, waarvan hij de directeur is van PWN.
De illegale bewoners worden aan het werk gezet om aardappelen, erwten, maïs, rabarber, tabak en andere gewassen te planten, zodat er voldoende eten is voor alle bewoners en enkele verzetsmensen. Ze houden ook geiten. Tot 1944 worden de bewoners van Schapenduin met rust gelaten, zelfs als de Duitsers twee stallen in het bos bouwen. Tabak wordt op zolder gedroogd, en in de kelder is een illegale drukkerij voor het verzet geïnstalleerd. Koninginnedag wordt gevierd, Eduard Verkade draagt uit Hamlet voor. Later die avond wordt de rust door Duitsers verstoord, de gasten mogen het huis verlaten maar het huis wordt daarna opgeëist. Op 1 september komen Duitse tanks het terrein oprijden. Vier dagen later is Dolle Dinsdag, waarna de Duitsers Schapenduinen weer verlaten. Twee weken later wordt Bloemendaal geëvacueerd, maar de PWN-directeur is onmisbaar en de bewoners van Schapenduinen mogen in het huis blijven. In november worden de twee 'Duitse' stallen groen geverfd, ter camouflage.
Na een rustige Sinterklaasavond volgt een razzia. De PWN-directeur wordt meegenomen maar de onderduikers van de Binnenlandse Strijdkrachten worden niet gevonden. Op 7 december omsingelen 60 Duitsers het huis en halen alle voertuigen uit de stalling. Die winter wordt veel hout gekapt en eerlijk door 'boswachters' verdeeld onder de bewoners uit Bloemendaal en Haarlem.
In maart 1945 wordt zoon Cees W Bierens de Haan, die had geweigerd de loyaliteitsverklaring te tekenen, gearresteerd en naar het Huis van Bewaring in Haarlem gebracht [2]. Lang duurt zijn verblijf niet, want na twee dagen wordt hij door Bloemendaalse en Haarlemse knokploegen bevrijd.
Majoor Schnabel neemt het huis op 11 april in beslag, en geeft de bewoners twee dagen de tijd om het te ontruimen. Op 5 mei vertrekt Schnabel weer met zijn gevolg. Tien dagen later komen twee zonen (de piloot en de zoon uit Sachsenhausen) ongedeerd thuis.
Na de oorlog
Tijdens de zomer van 1945 mag Corrie ten Boom het huis gebruiken voor herstellende slachtoffers uit de concentratiekampen.
In de periode 1960-1992 was er een jongensinternaat en een tehuis voor geestelijk gehandicapte kinderen gevestigd. In 1963 werd het huis verbouwd.
In 1992 werd het landgoed door twee broers, Jan en Gijs de Jong. Jan heeft in 2000 zijn broer uitgekocht. De rechtzaak die daarop volgde, is in november 2014 door Jan de Jong gewonnen [3]
| Bronnen, noten en/of referenties
|