Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dromen
Een droom is de verzameling van beelden, geluiden, gedachten en gevoelens die iemand ervaart, als hij of zij slaapt. Dromen komen vooral voor tijdens de remslaap. In dromen worden beelden e.d. bewust gemaakt vanuit het onderbewustzijn, en het kan informatie bevatten van gisteren, maar ook van jaren geleden. Vaak bevat het ook fantasie.
Tijdens een lucide droom is de dromer zich bewust van het feit dat hij droomt. Nachtmerries zijn vaak eng en angstig en hebben meestal ook met het onderbewustzijn te maken.
Wat een droom is en waar het precies voor dient is niet bekend, al zijn er wel vermoedens. Zo is gebleken dat men vaak droomt over dingen die men overdag heeft meegemaakt. Dit wordt de dagrest genoemd. Dromen zouden helpen de gebeurtenissen te verwerken.
In het verleden zag men dromen als boodschappen van de goden en kende men er een voorspellende functie aan toe. Om de verschillende droomsymbolen te analyseren, waren er droomduiders en droomboeken. Het is ook mogelijk om in kleur te dromen.
Dromen als vorm van verdringing
In het boek die Traumdeutung (eerste druk 1900, herziene achtste druk december 1929) betrok Sigmund Freud de droom bij zijn visie op de psychoanalyse. Het werk gaat uit van wat Freud het onbewuste noemde.
Freud zei zelf over dit boek: De Droomduiding is in werkelijkheid de koninklijke weg naar het onbewuste, de veiligste basis voor psychoanalyse. (Duits: Die Traumdeutung ist in Wirklichkeit die Via regia zum Unbewussten, die sicherste Grundlage der Psychoanalyse).
Tijdens de slaap is de bewustzijnsgraad sterk verminderd. De weerstand is niet geheel opgeheven, maar zijn kracht is verzwakt. De verdrongen psychische inhouden krijgen in de droom een onherkenbare vermomming waardoor ze de censors weten te verschalken. Dromen zijn dus substituutbevredigingen van verdrongen complexen. Dromen hebben dus een geheime zijde, de latente droominhoud. Die verklaard moet worden, droomduiding.
Dromen als synthese van hersenactivatie
Een geheel andere en recentere theorie van de droom is gebaseerd op de fysiologie van de hersenen, en is afkomstig van Hobson en McCarley. Deze theorie is bekend geworden als de activatiesynthesetheorie. In het kort komt deze theorie erop neer dat tijdens de droomslaap snelle oogbewegingen optreden. Dit wordt ook wel remslaap (Rapid Eye Movement) genoemd. Tijdens de remslaap worden in de hersenen gebieden geactiveerd die in de waaktoestand alleen actief zijn als zij visuele indrukken uit de omgeving ontvangen. Tijdens de slaap ontbreekt deze input, en probeert het rationele brein de chaotische (vooral visuele) belevingen in de hersenen tot een enigszins samenhangend verhaal samen te smeden. Deze theorie kan ook verklaren waarom de droominhoud vaak vreemd of bizar is. Volgens de psychoanalytische droomtheorie van Freud komt dit omdat een censor de droominhoud verdraait. Deze bevat namelijk onderdrukte wensen die bedreigend zijn voor het bewustzijn. De censor fungeert dus als een soort scrambler: een machine die de droominhoud in een symbolische code verpakt. Activatiesynthesetheorie gaat uit van een eenvoudiger principe. De droominhoud is inderdaad chaotisch en bizar. Maar dat komt doordat de fysiologische activaties in de visuele schors, door het ontbreken van externe prikkels, structuur in tijd en ruimte missen. Het rationele brein probeert nu deze ruwe informatiestroom te integreren. Volgens deze visie fungeert de droomslaap dus eerder als synthesizer: een machine die ruwe indrukken en belevingen samenvoegt.
Dromen bij inslapen en ontwaken
Soms kunnen bij het inslapen of ontwaken extreem levendige droombeelden optreden, die moeilijk van de werkelijkheid zijn te onderscheiden. Men spreekt hierbij ook wel van sluimerhallucinaties. Deze toestanden kunnen nog worden onderscheiden in twee vormen: tijdens het inslapen (hypnagoge hallucinaties, of: Hypnagogie) of ontwaken (hypnopompe hallucinaties, of Hypnopompie).
Eigenschappen van dromen
Tijdens het dromen zijn afstanden vaak niet reëel. Personen kunnen van de ene persoon in de andere persoon veranderen. Vaak is het mogelijk te vliegen. Ook zijn eigenschappen van ruimtes of plaatsen vaak gemixt met andere ruimtes of plaatsen.