Jules Bordet Instituut

Het Jules Bordet Instituut is een Brussels, bicommunautair, openbaar ziekenhuis, deel uitmakend van de Iris-groep, dat is gespecialiseerd in oncologie. Het is genoemd naar Jules Bordet (1870–1961) een Belgische immunoloog en microbioloog die in 1919 voor zijn ontdekkingen op gebied van het immuunsysteem de Nobelprijs voor de Geneeskunde ontving.

Historiek en architectuur

Het bouwwerk werd ontworpen door de architecten Gaston Brunfaut en Stanislas Jasinski tussen 1934 en 1936 en gebouwd tussen 1937 en 1939. Het werd opgericht als universitair centrum voor kankerbestrijding door de Commissie voor Openbare Onderstand (de voorloper van het huidige OCMW) en de Université Libre de Bruxelles.

De inauguratie van de gebouwen greep plaats in juni 1939. Het nieuwe gebouw werd van 1940 tot 1944 door de Wehrmacht gebruikt. Vanaf september 1944 door het Engelse leger. Pas op 1 oktober 1945 betrok het Bordet Instituut zijn nieuwe gebouwen.

Het ziekenhuis werd opgetrokken in Nieuwe Zakelijkheid stijl. Het gebouw is een belangrijk voorbeeld van ziekenhuisarchitectuur uit deze periode. Het behoort tot de meest interessante modernistische gebouwen in Brussel. Intussen werd het reeds aanzienlijk verbouwd. Het complex is een semi-vrijstaand gebouw met twee vleugels op een L-vormige plattegrond. Er zijn twee ondergrondse verdiepingen, een begane grond, een vleugel met zes en een vleugel met acht bovenverdiepingen. Oorspronkelijk had het ziekenhuis een capaciteit van 180 bedden: 120 bedden, meestal gemeenschappelijke kamers voor behoeftige patiënten, van het Jules Bordet Instituut en 60 bedden, vooral individuele kamers voor betalende patiënten, van de Héger Kliniek op de drie bovenste verdiepingen. De constructie was voor haar tijd vooruitstrevend, zowel op bouwtechnisch vlak als wat inplanting, ventilatie, klimatisatie en medisch-therapeutische uitrusting betreft. Vandaag bevindt het gebouw zich op de lijst van de te beschermen gebouwen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Als modern functionerend gebouw voor een hedendaags ziekenhuis heeft het echter afgedaan. Dit is een van de redenen van de geplande verhuis van het Jules Bordet Instituut naar de site van het Erasmusziekenhuis in Anderlecht. Deze verhuis was voorzien tegen 2012 – 2013, maar de bouw heeft ernstige vertraging opgelopen. Het aantal bedden van het ziekenhuis zou verhoogd worden naar 250. In de huidige gebouwen zou er een eerstelijns preventiecentrum komen. Dit centrum zou als leverancier kunnen functioneren voor de gespecialiseerde centra zoals het Jules Bordet Instituut, het UMC Sint-Pieter, het Erasmusziekenhuis en alle ziekenhuizen van de Iris-netwerk.

Vanaf 1 januari 1996 vormen de openbare ziekenhuizen van het Brussels Hoofdstedelijke Gewest een geïntegreerde interhospitalenkoepel: het Iris-netwerk. Het netwerk bestaat uit 5 ziekenhuizen, verdeeld over 11 sites. Het Jules Bordet instituut is één van de vijf ziekenhuizen. Het bevindt zich op de site van Brussel-hoofdstad samen met het UMC Sint-Pieter en het César de Paepe-ziekenhuis.

Samenwerkingsvormen

Het Instituut Jules Bordet werkt nauw samen met het UMC Sint-Pieter. Zo is er één gemeenschappelijk labo voor de courante bloedonderzoeken voor de beide ziekenhuizen. Zo heeft het UMC Sint-Pieter geen eigen PET-scan apparatuur. De patiënten van dit ziekenhuis, die een onderzoek via de PET-scan nodig hebben, komen hiervoor naar het Jules Bordet Instituut. Op 29 maart 2006 (met uitwerking op 1 april 2006) besliste de raad van bestuur van Iris om het César de Paepe-ziekenhuis over te dragen naar het UMC St.-Pieter van de Iris-koepel. Hierdoor werd de fusie tussen beiden een feit en dus werkt het Jules Bordet Instituut nu ook nauwer samen met het voormalige privéziekenhuis César de Paepe.

Het Jules Bordet Instituut heeft 154 bedden. Volgens de wet is een klein ziekenhuis:

• een ziekenhuis dat over een zeer beperkt aantal diensten en/of bedden beschikt;
• een ziekenhuis waarin een zeer beperkt aantal ziekenhuisgeneesheren werkzaam is.

De wetgever is hier eerder vaag in de omschrijving van een klein ziekenhuis. Hij vermeldt niet wat ‘een zeer beperkt aantal diensten en/of bedden’ is, noch wat een ‘zeer beperkt aantal ziekenhuisgeneesheren’ is. Evenmin vermeldt hij of aan beide voorwaarden dient voldaan te worden of één van beide volstaat. Wat we wel weten uit een andere wet is, dat de acute ziekenhuizen, die op 1 oktober 1997 niet beschikten over 150 bedden, en die niet over de nodige basisdiensten en functies beschikten en geen medische permanentie hadden, dienden te sluiten op 1 juli 1998. Deden ze dit niet, dan waren zij verplicht om voor 1 juli 1998 een fusie aan te gaan. Deze wet geeft ons wel een idee over wat een groot en een klein ziekenhuis lijkt te zijn voor de wetgever.

Bij Koninklijk Besluit van 25 september 2006 werden alle ziekenhuisdiensten, ziekenhuisfuncties en zorgprogramma's van het ziekenhuis Jules Bordet Instituut aangewezen als universitaire ziekenhuisdienst, universitaire ziekenhuisfunctie en universitair zorgprogramma. Dit KB werd opgeheven bij KB van 20 maart 2007. Dit laatste KB brengt een aantal verduidelijkingen bij het KB van 25 september 2006, maar behoudt de essentie ervan.

Het KB van 20 maart 2007 bepaalt in een eerste artikel dat het Jules Bordet Instituut een aantal universitaire ziekenhuisdiensten krijgt, nl. de dienst voor diagnose en heelkundige behandeling (kenletter C) en de dienst voor diagnose en geneeskundige behandeling (kenletter D). Artikel 2 van ditzelfde KB bepaalt dat de functie voor intensieve zorg, de functie van palliatieve zorg en de functie van ziekenhuisapotheek als universitaire ziekenhuisfuncties aan het Bordet Instituut worden aangewezen. Het derde artikel van dit KB van 20 maart 2007 wijst het zorgprogramma voor oncologie van het ziekenhuis aan als universitair zorgprogramma.

De voorstellen tot aanwijzing als universitaire ziekenhuisdienst, universitaire ziekenhuisfunctie of als universitair zorgprogramma, moeten aangevraagd worden door een faculteit geneeskunde van een universiteit met volledig leerplan (in casu: de ULB) en door de directeur van het betrokken ziekenhuis (in casu: het Jules Bordet Instituut) en moeten gericht worden aan de Minister van Volksgezondheid (in casu: Rudy Demotte). Het is op voordracht van de Minister van Volksgezondheid dat de koning de hoger genoemde aanwijzingen toekent aan een ziekenhuis.