Axenroos

De Axenroos is een model om de interactie tussen mensen te typeren. Het biedt een handvat om te praten over de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Daarnaast kan vanuit deze theorie het eigen gedrag kritisch worden bekeken en kunnen de effecten van dit gedrag op anderen ingeschat worden.

De axenroos is gebaseerd op het boek de De Stad Van Axen van psycholoog Ferdinand Cuvelier, gepubliceerd in 1976. Het boek gaat over Nand die een denkbeeldige reis maakt door De Stad van Axen . De stad die laat hem kennismaken met allerhande aspecten van gedrag: bij anderen en bij zichzelf. Zo roept zijn gastvrouw Jadrana zeer diverse emoties bij hem op: hij raakt opstandig van haar ‘betweterigheid’, kan als een kind met haar spelen, als wijze filosoferen en raakt op een ander moment in een lijfelijk gevecht met haar. Nand ziet typisch gedrag bij mensen dat ook in de realiteit voorkomt, maar deze gedragingen worden in de stad op een uitvergrote manier voorgesteld. bijvoorbeeld mensen die totaal opgaan in opstand en rebellie, mensen die bedelen om dingen weg te mogen geven, een echtpaar in een destructieve relatie... . De Stad van Axen is een metafoor voor de mens met zijn verschillende gedragingen. Het gaat over hoe je met dingen omgaat, hoe je naar jezelf kijkt en met jezelf omgaat en hoe je je tegenover anderen gedraagt.

Het systeem is gebaseerd op de Roos van Leary. Het verschil zit in het feit dat de Roos van Leary uitgaat van het eigen gedrag ten opzichte van het gedrag van een ander. De axenroos (ook wel relatieroos) gaat daarentegen uit van de eigen attitude ten opzichte van een ander.

Opbouw van de Axenroos

De axenroos bestaat uit zes 'axen'. Een 'ax' is een relatiewijze, een manier om met een ander te interacteren. Het is een gedragsaspect een manier om je tot jezelf, tot dingen (materie) of tot anderen te verhouden. De Axenroos heeft 6 axen. Die axen hebben in de Stad van Axen ook allemaal een eigen wijk, bijvoorbeeld De aanvalswijk en de ontvangstwijk. Elke ax heeft één of meerdere totemdieren als symbool.

Hoofdrelatiewijzen

Er zijn zes hoofdrelatiewijzen, die onder te verdelen zijn in drie zones: de harmoniezone, de afzonderingszone en de conflictzone.

#	Hoofdrelatiewijze
Harmoniezone (samen)
1	Geven, aanbieden
2	Vragen, aannemen
Afzonderingszone (uiteen)
3	Houden
4	Lossen
Conflictzone (tegen)
5	Weerstaan
6	Aanvechten

de 6 axen komen voort uit 3 zones:

• 1. Harmoniezone. Deze zone kenmerkt zich door 'samen': de uitwisseling is harmonisch/complementair (=aanvullend) bijvoorbeeld iemand vraagt iets en de ander geeft hem het gevraagde.
• 2. Conflictzone. Deze zone kenmerkt zich door 'tegen': er is sprake van een conflict bijvoorbeeld iemand iets vraagt en de ander geeft hem dit niet.
• 3. Afzonderingszone. In deze zone houdt één van de partners zich op afstand

De axen

• 1. Geven/aanbieden

deze ax staat symbool voor het geven. Geven van vanalles zoals bijvoorbeeld: leiding geven, een cadeau geven, informatie geven, richting geven, zijn mening geven, zichzelf geven, energie geven, aandacht geven, opdracht geven, lesgeven. Het symbool voor deze ax is de leeuw, hij is de koning van het dierenrijk, hij geeft de leiding. (leiden)

• 2.vragen/aannemen

De volgende ax is die van ontvangen. Ontvangen kan zowel materieel als immaterieel zijn bijvoorbeeld cadeautjes ontvangen, maar ook leiding ontvangen, informatie ontvangen, warmte of liefde ontvangen, vertrouwen ontvangen, richting ontvangen. Het symbool van deze ax is de poes: zij laat zich aaien en ontvangt daarmee aanrakingen. Ze laat zich leiden en ontvangt commando's. (genieten) ook de wasbeer (Aannemen vragen van persoon en/of bijzijn (waarderen)) en de bever (Geven/aanbieden van goederen en/of diensten (zorgen)) staan hiervoor symbool.

• 3.Houden

We kunnen zaken voor onszelf houden, informatie achterhouden. We kunnen dingen geheim houden. Ook kunnen we onze mening voor onszelf houden. Het symbool van deze ax is de uil. De uil die stil zit en kijkt en niets prijs geeft, de uil die bewaakt en van hoogte beziet... .

• 4.Lossen

Deze ax staat voor het loslaten van dingen, van mensen of van ideeën. Dingen aan je voorbij laten gaan. Lossen van spullen die je niet meer nodig hebt. Lossen van conflicten: je er buiten houden. Het loslaten van belemmerende opvattingen, gedachten. Twijfelen hoort ook bij deze ax. Het symbool van deze ax is de schildpad. De schildpad die dingen letterlijk van zijn schild laat afglijden, die in zijn eigen tempo zijn dingen doet. Die zich in zijn schild terugtrekt als hij dingen/dieren aan zich voorbij wilt laten gaan. Er zijn zelfs schildpadden die hun schild zelf kunnen lossen...

• 5.Weerstaan

De ax van het weerstaan. Tegenstand bieden aan iets: bijvoorbeeld aan agressie of aan verleidingen. Het weerstaan van iets dat je wordt aangeboden. Het verdedigen van iemand of iets tegen een ander. Zaken of mensen of ideeën in bescherming nemen. Niet akkoord gaan, dus ook een compromis weerstaan. Het symbool van deze ax is de steenbok. De steenbok die altijd met zijn hoofd gebogen staat, klaar om met zijn hoorns weerstand te bieden aan dat wat tegenover hem staat.

• 6.Aanvechten

De ax van het aanvechten: Aanvechten wordt ook wel ‘klauwen’ genoemd: naar een ander klauwen. mensen aanvallen, ideeën bestrijden. Onrecht aanvechten. Iets door elkaar schudden om het uit te testen. Zaken aankaarten. Het symbool van deze ax is de havik. De havik met zijn scherpe snavel en scherpe klauwen: klaar om te pikken, om er bovenop te duiken, om dingen aan stukken te scheuren.

Inzetten

Een ax is een relatiewijze x inzet.

De inzetten zijn:

1. persoon of bijzijn, persoon betekent informatie over jezelf, bijzijn is het contact
2. goederen en diensten
3. informatie en richtlijnen

We kunnen de een roos maken met daarin 18 onderverdelingen waar voor elke hoofdrelatiewijze per inzet een onderverdeling gemaakt is. We hebben ervoor gekozen dat niet te doen maar enkel de harmoniezone onder te verdelen, dit is de zone waar 90% van de communicatie plaatsvindt.

Zo komen we aan 10 onderverdelingen en krijgt de axenroos zijn definitieve vorm.

Axenroos voor kinderen

Het gebruik van de dierennamen maakt de axenroos aanschouwelijk voor jongere kinderen. Vanuit het onderwijs is er dan ook een adaptatie gemaakt van de therapeutische context van de axenroos naar een meer vormende en preventieve context in de klas. Verschillende scholen werken met de axenroos om kinderen sociale vaardigheden aan te leren vanaf de kleuterklas.

Dier	Gedrag
Pauw	Geven/aanbieden van persoon en/of bijzijn (zicht present stellen)
Wasbeer (was: vos)	Aannemen vragen van persoon en/of bijzijn (waarderen)
Bever	Geven/aanbieden van goederen en/of diensten (zorgen)
Poes	Aannemen/vragen van goederen en/of diensten (genieten)
Leeuw	Geven/aanbieden van informatie en/of richtlijnen (leiden)
Kameel	Aannemen/vragen van informatie en/of richtlijnen (volgen)
Havik	Aanvechten
Steenbok	Weerstaan
Uil	Houden
Schildpad	Lossen/ondergaan

Verder lezen

• Ferdinand Cuvelier: De stad van Axen. Kapellen: DNB/Uitgeverij Pelckmans, 1976. Boekencentrum, 2008, ISBN 9789086870257.
• Yves Hanoulle: "De roos van axen toegepast op leiderschap", 11 februari 2007.
• Arend Landman: "Sociale vaardigheden leren van de 10 dieren van de axenroos: leeuw, kameel, bever, poes, pauw, wasbeer, havik, steenbok, uil en schildpad", 3 maart 2010.
• Kris Roose: "Het functioneren van de persoonlijkheid", in Corpus Integratieve Psychologie.

bronnen

• AXENROOS, axenroos. Internet, (25 november 2013).

(http://axenroos.webs.com/)

• BIEMANS, S., axenroos. Internet, (25 november 2013).

(http://www.carrieretijger.nl/functioneren/samenwerken/sociale-vaardigheden/beinvloeden/axenroos)

• WORDPRESS, Fernand Cuvelier. Internet, 5 oktober 2012.

(http://ferdinandcuvelier.wordpress.com/)

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties