Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
's-Gravenhaagsche Stadsrijschool
De 's-Gravenhaagsche Stadsrijschool is een monument in Den Haag.
De rijschool ligt aan de Kazernestraat, of eigenlijk aan de Bibliotheekstraat, een klein zijstraatje van de Kazernestraat, achter de tuinen van de huizen aan de Noordzijde van het Lange Voorhout.
Het is niet helemaal zeker wanneer manege 'Agter de Stallen' is gesticht, òf in 1806 door Lodewijk Napoleon Bonaparte, òf in 1813 door Koning Willem I. Zeker is dat er voor die data al een koetshuis en stallen waren, die hoorden bij Huis Huguetan aan het Lange Voorhout. Huis Huguetan wordt door graaf Bentinck in 1802 aan de Bataafsche Republiek verkocht om te dienen als woning eerst van de Britse gezant, James Harris, en na 1795 voor de Franse gezant, generaal Dupont-Chaumont. De stallen achter het pand zijn waarschijnlijk door graaf Bentinck gebouwd.
In juli 1806 komt Lodewijk Napoleon naar Den Haag. Als bijna eerste daad richt hij in Leiden de eerste Nederlandse rijschool op met als doel een betere cavalerie op te leiden.
In 1807 verhuist hij de school naar het Valkhuis, naast en achter de Gevangenpoort in Den Haag. Daar worden de technische lessen gegeven, de rijlessen vinden plaats in de voormalige stadhouderlijke manege (1773) bij het Pagehuis, naast de Kloosterkerk.
Zelf verhuist Lodewijk Napoleon in 1807 naar Utrecht en later naar Amsterdam, dat hij als hoofdstad benoemt, en dat tot 1830 samen met Brussel de hoofdstad blijft van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
In 1810 is de abdicatie van Lodewijk Napoleon. De Franse ambassadeur vertrekt en in Huis Huguetan komt de nieuwe Belgische prefect, baron Goswin de Stassart, te wonen. Deze geeft toestemming aan het gemeentebestuur een Stadspikeur te benoemen, Joseph Sielart. Als de Franse bezetting afloopt, vlucht De Stassart naar Gouda en later terug naar Luik.
Op 10 december 1813 neemt koning Willem I zijn intrek in Huis Huguetan. De stallen en manege worden weer volop gebruikt. Sielart wordt in 1814 ontslagen, omdat hij zijn werk niet kan doen in de stallen van Huguetan, die nu gebruikt worden door de Oranjes. Hij gaat door met lesgeven, nu in de stadhouderlijke manege. In 1822 wordt hij herbenoemd. De gemeente koopt het hele stuk land achter Huis Huguetan, tot aan de singel, waardoor het koetshuis, de stallen en de binnenmanege in gemeentehanden komt. Deze verkoop is goedgekeurd, omdat de ingang van de nieuw te bouwen Oranjekazerne aan de Mauritskade haar ingang krijgt bij de manege. De koninklijke koetsen blijven als vanouds bij de manege geparkeerd.
De volgende stadspikeur wordt Jean-Baptiste Loisset, die tot 1838 directeur is van de rijschool in Utrecht. In 1857 vraagt hij om gezondheidsredenen ontslag. Hij heeft veel bijgedragen aan de ontwikkeling van dressuur. Hij wordt opgevolgd door Jhr O.R. de Rotte, pikeur van prins Frederik. Al in 1861 gaat hij weg, na onenigheid over de financiën. Adolf Krüger wordt tot nieuwe directeur benoemd op 4 maart 1862. Hij blijft daar ruim 40 jaar in dienst.
Nieuwe stallen
Rond 1840 zoekt de gemeente naar een locatie om betere stallen te bouwen, want zij geeft de hoop op om ooit de stallen achter Huis Huguetan van de Oranjes terug te krijgen. Dan blijkt dat ze de stallen kunnen behouden als ze een goede locatie kunnen vinden voor nieuw te bouwen Koninklijke Stallen. De gemeente koopt daartoe een weiland, maar heeft nog geen geld om stallen te bouwen.
Uiteindelijk wordt in 1876 begonnen met de bouw van de Koninklijke Stallen.
De oude Haagse manege blijft bestaan. In 1844 wordt het platte dak van de manege vervangen door een kapconstructie. In 1852 vindt een restauratie plaats, want het hout is door paddenstoelen aangetast.
Op de muren zijn, helaas in slechte staat verkerend, schilderingen van Japanse ruiters gemaakt door Ed Lelie, in 1975 oprichter van de Haagse Paardendagen.
In 1983 heeft prins Bernhard een plaque onthuld op de binnenplaats van de manege ter herinnering aan Charles Pahud de Mortanges, die daar in 1912 met rijden begon.
Trivia
- De Haagse manege is tijdens de Open Monumentendag te bezichtigen.
- Ter ere van het tweehonderdjarig bestaan heeft Hans Pars een boek geschreven "Agter de Stallen", ISBN 978-90-811329-1-6
- Na 1813 worden de Oranjes weer eigenaar van de stallen bij het Pagehuis.
- Willem I ondervindt dat er tienduizenden paarden zijn gesneuveld in de Napoleontische veldslagen, en richt een hengstenfokkerij op in Borculo. Hij leent de hengsten uit aan het leger en aan particulieren.
In 2009 en 2010 wordt de restauratie van de panden ter hand genomen. De zaal is hersteld, de boxen worden ruimer en het pand waar de directeur boven een deel van de stallen woont wordt hersteld.
Stadspikeurs
- 1822 - 1844 Joseph Liesart
- 1844 - 1857 Jean-Baptiste Loisset
- 1857 - 1861 Jhr O.R. de Rotte
- 1862 - 19.. Adolf Krüger
Externe links
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Stadsrijschool (The Hague) op Wikimedia Commons.