Niet Intentionele Kunst (NIA)

Niet Intentionele Kunst is een kunststroming van de hedendaagse kunst die zich onderscheidt van andere kunstvormen door het feit dat de kunstwerken altijd al aanwezig waren als een object of element maar zonder de intentie om een kunstwerk te zijn. Ze worden pas Kunst op het ogenblik dat ze door een kunstenaar als het ware worden uitgelicht om als kunstwerk te gaan fungeren met een bepaalde boodschap of zingeving. Waar bij traditionele Kunst de creator (kunstenaar) steeds de intentie heeft om iets artistiek te creëren, is dit bij NIA, Non Intentional Art, niet het geval. De creatie is reeds gebeurd, al dan niet bewust of al dan niet door een menselijk ingrijpen, maar de transformatie tot Kunst gebeurt pas door de zingeving. Niet-Intentionele Kunst richt zich dan ook meer op deze zingeving zelf en gebruikt het object als een excuus om betekenis en een boodschap te kunnen brengen. In die zin is deze kunstvorm ook een continue verwijzing naar de zoektocht van iedere individu waarin zingeving altijd aanwezig is gedurende het leven.

Recente geschiedenis

Hoewel de mogelijkheden van Niet Intentionele Kunst altijd al aanwezig waren, werd deze kunstvorm pas expliciet gemaakt door Maroen, een NIA-ensemble bestaande uit twee onbekende kunstenaars, te Brussel. Dit ensemble startte begin 2015 met het uitbrengen van een reeks van 14 werken met een Niet Intentioneel karakter. Op dit moment zijn reeds 4 werken geopenbaard. Verwacht wordt dat talrijke kunstenaar binnen deze richting actief zullen worden gelet op de oneindige mogelijkheden en het toegankelijke karakter van deze kunstvorm.

Kenmerken

Niet Intentionele Kunst kenmerkt zich door volgende elementen:

• speels karakter: NIA balanceert vaak op het randje van satire en stelt vaak de Kunst zelf in vraag. Het feit dat de boodschap bij de werken belangrijker wordt geacht dan het object zelf, versterkt dit. NIA wordt daarom vaak afgedaan als 'Nieuwe kleding van de Keizer-Kunst', waarbij de kunstenaars de toeschouwers bedotten (zie sprookje De nieuwe kleren van de keizer). Toch zou het afdoen van NIA louter als een platte vorm van satire deze Kunststroom tekort doen. NIA is namelijk de eerste kunstvorm die de band tussen de intentie van creaties en kunst doorknipt. Bovendien toont NIA aan dat heel wat objecten die ons omringen vaak mooier zijn en meer betekenis kunnen hebben dan de traditionele Kunst.
• duurzaamheid: NIA is de meest duurzame vorm van creëren, wat simpelweg volgt uit het feit dat er niets nieuws gecreëerd wordt. Er wordt met andere woorden geen extra materiaal, geen grondstof en geen energie gebruikt binnen de Niet-Intentionele Kunst. NIA past hierdoor perfect in de huidige tijdsgeest van duurzaamheid en ecologie.
• Dubbelzinnig: de boodschap van de NIA-kunstwerken zijn vaak dubbelzinnig en bevatten verschillende lagen.
• Toegankelijk: iedereen kan deze kunstvorm bedrijven, en dit zonder te beschikken over zelfs niet de minste middelen (grondstoffen, materiaal,...)

Kritiek

Het feit dat Niet Intentionele Kunst zo dicht aanleunt bij satire en vaak ook het hele concept van (moderne) kunst in vraag stelt, maakt dat velen het weigeren te beschouwen als een echte kunstvorm. Niet Intentionele Kunstenaars weerleggen dit door te stellen dat hun Kunst niet volledig begrepen wordt, wat dan weer de kritiek van 'Nieuwe kleding van de Keizer-Kunst' oproept en versterkt. Dit toont volgens NIA-kunstenaars dan weer aan dat de cirkel rond hun Kunst volledig is.