Neo-naïvisme

Het neo-naïvisme is een filosofie of levensbeschouwing die een speels en eigenwijs denken en leven propageert. Een aanhanger van het neo-naïvisme wordt neo-naïvo genoemd.

Begrip

Het begrip neo-naïvisme drukt uit dat men een naïeve (lees: als een kind) zoektocht naar de waarheid volgt. In tegenstelling tot een kind, kan de aanhanger van het neo-naïvisme echter reflecteren op diens 'kind zijn', dankzij de wijsheid die hij in het leven heeft opgedaan. Neo staat daarmee voor een opnieuw, maar anders beschouwen van de werkelijkheid.

Het neo-naïvisme is onder andere geïnspireerd door het gedachtengoed van filosofen als Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Friedrich von Schiller, Søren Kierkegaard, Michel Foucault, Friedrich Nietzsche en Michail Bakoenin. Ook het (romantisch anarchisme), het (Zen-)Boeddhisme, het Taoïsme en de wereld van kunst en cultuur worden als inspiratie genoemd.

Het begrip neo-naïvisme is in 2008 geïntroduceerd door prof. dr. ir. Mathieu Weggeman. Weggeman stelt onder andere dat het neo-naïvisme een individueel antwoord kan zijn op het onmogelijk te beantwoorden raadsel van de eigen sterfelijkheid.

De zeven leerstellingen van het neo-naïvisme

Het neo-naïvisme kent zeven leerstellingen:

1. De mens is van oorsprong naïef, geneigd tot alle goeds en te vertrouwen.
2. Men kan de eigen naïviteit vergroten door te oefenen.
3. De mens is alleen dan helemaal mens als hij speelt.
4. Taal is om mee te spelen.
5. Het enige dat telt is vakmanschap. Denk- en doewerk moeten hoogwaardig en stijlvol zijn, maar bedenk altijd dat waarheid schoonheid kost.
6. Waarheid ontstaat door bewijs of geloof. Zowel wetenschappelijke wetten als fantasieën en illusies hebben reële consequenties voor de werkelijkheid en voor de wereld zoals wij die waarnemen; daardoor zijn ze waar.
7. De werkelijkheid is hier-en-nu en kan worden gedanst, gespeeld, gepraat, gezongen, gedicht, gebouwd, geschilderd enzovoort.

Kenmerken van de neo-naïvo

De neo-naïvo:

• vermijdt (wetenschappelijke) analysen en definities, zodra deze ten koste gaan van de schoonheid;
• kan relatief waardevrij waarnemen en gaat onbevooroordeeld op zoek naar de waarde in wat hij waarneemt;
• voelt zich een vanzelfsprekend onderdeel van het geheel;
• is bescheiden;
• geniet van de schoonheid van en in het hier-en-nu en ervaart ook schoonheid in de 'witruimte' die een wezenlijk onderdeel vormt van wat zich aan hem toont;
• beschouwt het verschil tussen werkelijkheid en fantasie, tussen echt en onecht, tussen feit en fictie als nauwelijks relevant, als variaties op een thema; van belang is of iets werkt;
• beschouwt tot nader inzien wat hij gelooft als individuele en leidende waarheid, maar staat altijd open voor nieuwe inzichten;
• is creatief en innovatief, met name omdat hij conventies saai vindt en er gemakkelijk voorbij kan kijken;
• experimenteert en speelt, in de breedste zin van het woord;
• beschouwt de complexiteit van het leven als kans;
• omarmt en gebruikt humor, met name ironie en spelen met taal;
• is bereid te strijden voor het betere en kan daarmee beschouwd worden als een niet-lethargische romanticus;
• weet één ding zeker: dat hij niets zeker weet.

Bekende neo-naïvo’s

Hoewel zij zichzelf niet zo afficheren of geafficheerd hebben zouden de volgende mensen als bekende neo-naïvo’s beschouwd kunnen worden: Heer Bommel, Ischa Meijer, Charles Chaplin, Christoffel Columbus, David Lynch, Richard Feynman, Ionesco, Isaac Stern, Donald Fagen, Pablo Picasso, Wim T. Schippers, Federico Fellini, Martinus Veltman en meer andere bèta's dan alfa's, Karl Böhm, Gerard Reve, Andy Warhol, Olivier Messiaen, Alexander de Grote, Johan Huizinga, Evelyn Waugh, Godfried Bomans, Dustin Hoffman, Friedrich Nietzsche, Nescio, Wolfgang Amadeus Mozart en meer andere musici dan sporters, Friedrich von Schiller, Samuel Beckett en veel dadaïsten, Karlheinz Stockhausen, Peter Senge, Voltaire, en meer katholieken dan protestanten.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: