Klaviersuites (Händel)

Uitleg

Georg Friedrich Händel heeft enorm veel werken voor Klavecimbel geschreven. Deze Suites (HWV 426 - HWV 433), ook wel 'de 8 grote Suites genoemd, werden voor het eerst officieel uitgegeven in 1720 in Engeland, nadat ze voordien zonder de toestemming en controle van de componist reeds uitgegeven waren in Amsterdam. Het materiaal in deze suites komt uit een vroegere periode, maar moest officieel worden uitgegeven om roofkopieën en foute versies tegen te gaan.

De suites zelf zijn heel divers en houden zich (bijna) nooit aan de conventionele vorm uit die tijd: Allemande, courante, Sarabande, Gigue.

Bekendste delen zijn het laatste deel van de vijfde suite, welke de bijnaam The Harmonious Blacksmith, omdat het geluid van een smid, hamerend op een aambeeld, duidelijk te horen is. Ook de Passacaglia op het einde de zevende suite is bekend onder (altviolisten) omdat de Noorse componist Johan Halvorsen er een bewerking voor viool en altviool voor maakte. Händel zelf verwerkte dit deel in een concerto voor Orgel (HWV 306).

Suites

HWV 426 nr. 1 in E-groot
HWV 427 nr. 2 in F-groot
HWV 428 nr. 3 in D-klein
HWV 429 nr. 4 in E-klein
HWV 430 nr. 5 in E-groot
HWV 431 nr. 6 in Fis-klein
HWV 432 nr. 7 in G-klein
HWV 433 nr. 8 in F-klein

Trivia

Hij was zelf een begenadigd organist en klavecinist en kon absoluut wedijveren met zijn Napolitaanse tijdgenoot Domenico Scarlatti.

Achtergronden

Bij dat optreden bestond volgens Händels eerste biograaf “een groot verschil in hun optreden. De kenmerkende uitnemendheid van Scarlatti moet hebben bestaan uit een zekere elegantie en subtiele expressie. Händel beschikte over een enorme brille en vingervaardigheid. Maar wat hem van alle vertolkers onderscheidde…. Was de verbluffende kracht en energie die hij ontplooide”. Händel schreef ruim twintig suites voor klavier, maar de reeks van acht die het eerst werd gepubliceerd en die ook bekend staat als de 8 Great Suites is het bekendst. Zoals eerder met zijn muziek was gebeurd, werd Händel gedwongen om zijn klaviersuites te herzien en te publiceren in een poging om verder verspreiding van roofkopieën te voorkomen. De bekende eerste reeks van acht verscheen in 1720 in druk, hoewel grote delen van het materiaal zeker van vroegere datum waren. We komen in dit rijke materiaal een veelheid van stijlen tegen: Frans, Italiaans, Duits, soms binnen dezelfde suite. Zo bevat de schitterende tweede suite als eerste deel een aria-achtig adagio, maar culmineert in een fuga van enorme scherpzinnigheid en inventiviteit. Het referentiekader van Händel omvat een heel breed spectrum dat erg kosmopolitisch aandoet. Dat gaat van imitaties tot eenvoudige melodieën en dansvormen tot complexe fuga’s. Al horend zal de luisteraar vaak aangenaam verrast worden. De Suite nr. 5 is het bekendst en het vaakst opgenomen vooral vanwege het laatste deel, een aria met variaties waarin volgens de legende duidelijk het geluid is te horen van een smid die op een aambeeld hamert. Vandaar de bijnaam The harmonious blacksmith.