Gebruiker:O/Mout- en Brouwhuis de Snoek

Mout- & Brouwhuis de Snoek is een mouterij en brouwerij in Alveringen

Op het einde van de negentiende en in het begin van de twintigste eeuw telde het landelijke Alveringem maar liefst zeven brouwerijen, waarvan twee op de wijk Fortem. Eén daarvan is de vandaag nog integraal bewaarde brouwerij De Snoek. De brouwerij wordt voor het eerst vermeld in 1767, en was toen als ‘herberghe ende brauwerie’ in gebruik door ene Pieter Croigny.

Omstreeks 1870 veranderde brouwerij De Snoek – noodgedwongen – van standplaats omwille de kanalisatie van de Lovaart. De oude brouwerij De Snoek werd samen met andere gebouwen gesloopt, en een nieuwe brouwerij-mouterij werd door brouwerin Amelia Vanderheyde ingericht in de oude afspanning De Leeuw, zo’n honderd meter verder.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog draaide de brouwerij op volle toeren. De dorst van de zeer vele soldaten en vluchtelingen die toen achter het IJzerfront in de Westhoek, het enige stukje onbezet België, verbleven, diende immers gelest.

Toen hij na de oorlog een mislukte gooi deed naar de burgemeesterssjerp, weerhield niets nog de gefortuneerde brouwer Camiel Vanderheyde om zich in Brugge terug te trekken en de brouwerij De Snoek in 1922 te verkopen aan voormalige frontsoldaat Omer Derickx. Bij deze eigenaarswissel werd de mouterij afgestoten. De nieuwe brouwer verkoos voortaan te brouwen met kwaliteitsmout van industriële mouterijen dat veel meer garanties bood voor een goed brouwsel. Naast ‘Best Polderbier’, een bruin bier van hoge gisting werd vanaf de jaren 1920, met de definitieve doorbraak van het flessenbier, ook een blonde ‘Special’ gebrouwen. In 1952 dwong de concurrentie van de grote brouwerijen met hun lagegistingsbieren uiteindelijk ook brouwer Derickx om zijn roerstokken definitief neer te leggen en bierhandelaar te worden. Voortaan deed het nijverheidsgebouw alleen nog dienst als opslagruimte voor bieren en frisdranken die van grotere brouwerijen werden afgenomen.

Al die tijd was er in De Snoek op een zeer ambachtelijke wijze gebrouwen. Op een overschakeling tijdens de Eerste Wereldoorlog van menselijke op mechanische kracht na kende de 19de-eeuwse brouwinstallatie er geen modernisering. Dat deze uitrusting vandaag nog integraal bewaard is, maakt van de brouwerij De Snoek intussen een industrieelarcheologisch unicum in Vlaanderen, Wallonië en Frans-Vlaanderen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd in geheel bezet België door de Duitse bezetter al het koper opgeëist voor de koperverslindende oorlogsindustrie. Alveringem, en dus ook De Snoek, bleef daarvan bespaard door haar ligging in het onbezette landsgedeelte. De enorme prijsstijging die het koper in de nasleep van de Koreaanse oorlog (1951 – 1953) kende, deed veel brouwers besluiten om hun niet of nauwelijks nog rendabele kleinbrouwerijen te ontmantelen en het koperen materieel te verkopen. Door het nostalgische conservatisme van de brouwersfamilie Derickx ontsnapte de brouwerij De Snoek echter aan deze sloopwoede. Een groep vrijwilligers o.l.v. historicus Frank Becuwe pikte daar in de late jaren 1980 op in en nam het brouwerij-mouterijgebouw met de v.z.w. Westhoek-Monumenten in erfpacht. De betrachting was deze unieke erfgoedsite een nieuwe, cultuurtoeristische bestemming te geven als open-monument en hiermee te bewijzen dat erfgoed een belangrijke katalysator kan zijn op het vlak van duurzame plattelandsontwikkeling. In 1991 werd de brouwerij-mouterij De Snoek een beschermd monument en kon de restauratie worden opgestart. Nauwelijks drie jaar later, meer bepaald op 2 juli 1994 werd het Mout – & Brouwhuis de Snoek door onder meer de toenmalige Vlaamse ministers Johan Sauwens en Leona Detiège officieel ingehuldigd.

Sindsdien zijn dit museum-van-de-dorst en de bijhorende museumherberg toegankelijk voor het grote publiek. De bezoeker maakt er in een authentieke omgeving niet alleen kennis met het ambachtelijke bierbrouwen zoals dit eeuwenlang quasi onveranderd werd toegepast maar ook met het soms confronterende verhaal van de dorst in de Groote Oorlog.

Inmiddels werd het Mout- & Brouwhuis de Snoek als erfgoedproject, volledig door vrijwilligers gedragen, meermaals gelauwerd, namelijk onder meer met de Ford Conservation Award van de Ford Motor Company, de Vlaamse Monumentenprijs van de Vlaamse Overheid, de Jan Lambinprijs van de Academie van Streekgebonden Gastronomie en de Eervolle onderscheiding van de Ghesellen van de Kastelnij Veurne,

Adres Mout- & Brouwhuis de Snoek Fortem 40, 8690 Alveringen www.desnoek.be

Literatuur

Becuwe F. 2014 – Bier! Een vloeibare oorlogsgeschiedenis. Een fietsverkenning achter het IJzerfront in de zomer van 1918, Alveringem, Mout- & Brouwhuis de Snoek, Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief 19: 96 pp.

Becuwe F. 2013 – Het Mout- & Brouwhuis de Snoek. Uniek brouwindustrieel erfgoed in Vlaanderen, in: Erfgoed van Industrie en Techniek. Vlaams-Nederlands Tijdschrift, 1-2.

Becuwe F. 2010 – Het bierboek van een dorpsbrouwer, in: Dewilde M., Ervynck A., Becuwe F. & van Royen H. (red.), Cenula recens facta. Huldeboek John De Meulemeester, Koksijde, Jaarboek Abdij ten Duinen 1138, Novi Monasterii, volume 10; 27-41.

Becuwe F. 2009 – Bier aan het IJzerfront. Het verhaal van de dorst in de Grote Oorlog, Brugge / Alveringem, Uitgeverij De Klaproos / Mout- & Brouwhuis de Snoek, 176 pp.

Becuwe F. 1997 - Over brouwen en brouwers in Fortem, in : Bachten de Kupe, 39, 2: 25-44.

Becuwe F. 1995 - Met Sint Arnold op stap. Over brouwen en brouwers in Alveringem, Cultuurtoerisme in de Westhoek 3, Westhoek-Monumenten v.z.w. i.s.m. VVV-Alveringem en VTB-VAB, Alveringem : 48 pp.

Becuwe F. m.m.v. D. Derickx 1995 - Het Mout- & Brouwhuis de Snoek. Mouten en brouwen in de 19de eeuw, Cultuurtoerisme in de Westhoek 2, Westhoek-Monumenten v.z.w., Alveringem : 88 pp.

Becuwe F. 1994b - Industrieel-Archeologische Musea : Mout- & Brouwhuis de Snoek in Alveringem, in : Heemspiegel, XV, 3 : 18-19.

Becuwe F. 1990c - De "happy" Westhoeker. Een cultuurtoeristische visie op de Westhoek, Uitgeverij de Rode Bles, Beauvoorde : 64 pp.

Becuwe F. 1990d - De mouterij-brouwerij de Snoek te Alveringem - Fortem. Een uniek relikt uit het ruraal industrieel verleden in Vlaanderen, in : Mededelingsblad en Verzamelde Opstellen van de Academie voor de Streekgebonden Gastronomie , 8, 1 : 12-21.