Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Batenmanagement
Batenmanagement is het geheel van managementactiviteiten waarmee je zorgt dat een investering optimaal positieve – financiële of niet-financiële - effecten oplevert. Batenmanagement is toepasbaar op afzonderlijke projecten (c.q. veranderprogramma's), op het geheel van projecten van een organisatie, en op veranderingen in een keten van organisaties. Met name in de publieke sector gebruikt men in plaats van de term batenmanagement ook wel de term effectsturing.
Achtergrond
De gedachte achter batenmanagement is dat investering in verandering alleen maar zin heeft als deze leidt tot realisatie van de uiteindelijk beoogde positieve effecten, de baten: bijvoorbeeld grotere veiligheid, lagere schooluitval, grotere winstgevendheid. Juist deze effecten krijgen vaak te weinig aandacht doordat men zich concentreert op het binnen tijd en planning opleveren van tastbare producten en het doorvoeren van veranderingen in organisaties. Batenmanagement helpt om iedere fase van de levenscyclus van een investering – idee, scopebepaling, ontwerp, realisatie, gebruik/operatie, verwijdering – af te stemmen op het realiseren van optimaal positieve effecten.
Inhoud
Een belangrijk begrip is bateneigenaarschap: de verantwoordelijkheid van een individu om een specifieke baat te realiseren. De meeste auteurs bevelen aan om bateneigenaarschap in een interactief proces tot stand te laten komen.
Een hulpmiddel hierbij is een batenkaart (benefits map, benefit dependency map): een afbeelding van het beoogde waardecreatieproces, die onder meer de samenhang weergeeft tussen financiële en niet-financiële baten. Hiervoor zijn verschillende technieken beschikbaar. Om het waardecreatieproces in beeld te brengen gebruikt een batenkaart verschillende elementen: bijvoorbeeld producten (enablers), veranderingen (changes), baten (benefits), lasten (disbenefits) en doelen (goals). Pijlen geven de afhankelijkheden tussen deze elementen weer. En van elk van deze elementen kan bepaald worden wie hiervoor verantwoordelijk is, zodat belanghebbenden inzicht krijgen in hoe zij gezamenlijk waarde creëren. Door samen aan een batenkaart te werken krijgen belanghebbenden inzicht in hun onderlinge afhankelijkheden en in hun individuele bijdrage aan het gezamenlijke doel.
Iedere baat in een batenkaart kan onderbouwd worden met een batenprofiel: een concretisering van de verantwoordelijkheid van de bateneigenaar. Het bevat een beschrijving van de baat met al zijn attributen, zoals definitie, batentype, bateneigenaar, meetcriteria, meetwijzen, startwaarde, doelwaarde, doeldatum, meetfrequentie, meetverantwoordelijke en aan wie te rapporteren.
Geschiedenis
De eerste publicaties over batenmanagement zijn Engelstalig (benefits management, benefit realisation management) en dateren uit de jaren negentig van de vorige eeuw. De methode Managing Successful Programmes (MSP) nam de hoofdzaken hieruit over en maakte batenmanagement bij een grotere groep populair. In het begin van deze eeuw ontstond belangstelling voor batenmanagement in Nederland.
Literatuur
- Bradley, Gerald, Benefit Realisation Management. A Practical Guide to Achieving Benefits Through Change, second edition. Gower, 2e druk 2010
- Jenner, Steve, Managing Benefits. Optimizing the Return from Investments. TSO, 2012
- Molen, Michiel van der, Batenmanagement draait om mensen. Hoe je veranderinitiatieven naar duurzaam success stuurt. Van Duuren, 2013
- OGC, Managing Successful Programmes. TSO, 2011
- Ward, John en Elisabeth Daniel, Benefits Management (2nd edition). Wiley, 2013