Provisieverbod

Sinds 1 januari 2013 geldt in Nederland een wettelijk provisieverbod voor de sector financiële dienstverlening. Aan de basis ligt een advies van de Autoriteit Financiële Markten. Minister van Financiën Jan Kees de Jager verwerkte het advies in de Wijzigingswet financiële markten 2013, die eind 2012 door het parlement werd aangenomen. Het verbod geldt voor complexe financiële producten, zoals hypotheken, pensioenverzekeringen en levensverzekeringen. Het provisieverbod moet ervoor zorgen dat de financieel adviseur zich bij zijn advies laat leiden door de belangen van de klant en niet door de hoogte van de provisie die hij krijgt.

Vóór 2013: provisiestelsel

Tot 2013 werd een financieel adviseur vrijwel altijd betaald via provisie, een vergoeding voor zijn diensten. Die kreeg hij van de verstrekker van de hypotheek of de verzekering en dat bedrag werd doorberekend aan de klant die het financiële product afnam. Indirect betaalde de klant dus de provisie. Het gevolg was dat de klant vaak geen inzicht had in het bedrag dat hij voor het financiële advies betaalde. In de reclame voor financiële producten werd soms zelfs gesteld dat er géén kosten verbonden waren aan het financiële advies. In werkelijkheid betaalde de klant daarvoor wel, in de vorm van een opslag op de rente of de premie die aan hem in rekening werd gebracht.

De hoogte van de provisie kon per bank of verzekeraar, en ook per product, verschillen. Zo kon de adviseur in de verleiding komen de klant het product aan te raden dat hem het meeste opbracht in plaats van het product dat voor de klant het beste was. De Jager noemde dit ‘de verkeerde prikkel van de provisie’.

Vanaf 2013: provisieverbod

Sinds 1 januari 2013 moet de klant een zelfstandige financieel adviseur rechtstreeks betalen voor diens advies. Deze stuurt hiervoor een factuur aan de klant. Ook de adviseurs van banken en verzekeraars moeten nu rechtstreeks advieskosten in rekening brengen.

Daarmee is het bezwaar weggenomen dat de klant niet weet wat hij voor een advies betaalt. Het is geen verborgen kostenpost meer. Daardoor kan de hypotheekrente of verzekeringspremie omlaag.

Jeroen Dijsselbloem, de opvolger van Jan Kees de Jager, heeft met het Wijzigingsbesluit financiële markten 2014 het provisieverbod uitgebreid tot vermogensbeheer en beleggingsadviezen. Het wijzigingsbesluit geldt sinds 1 januari 2014.

Producten waarvoor het provisieverbod geldt

Het provisieverbod geldt voor:

• hypotheken;
• levensverzekeringen (zoals overlijdensrisicoverzekeringen en uitvaartverzekeringen);
• arbeidsongeschiktheidsverzekeringen;
• bankspaarproducten;
• betalingsbeschermers (een verzekering die garandeert dat degene die een hypotheek afsluit, de aflossingen kan blijven betalen, ook als zijn inkomen ineens sterk afneemt);
• vermogensbeheer;
• beleggingen.

Het verbod geldt enkel voor financiële producten die na 1 januari 2013 zijn afgenomen.

Het provisieverbod geldt momenteel nog niet voor alle financiële producten. Voor schadeverzekeringen bijvoorbeeld geldt het provisieverbod nog niet. Minister Dijsselbloem heeft wel plannen om het provisieverbod uit te breiden, maar ook om uitzonderingen mogelijk te maken, bijvoorbeeld bij adviezen aan huiseigenaren met betalingsproblemen. Een apart probleem is dat het provisieverbod hier en daar nog steeds ontdoken wordt.

Externe links

• Provisieverbod per 1 januari 2013 in werking, nieuwsbericht van 01-11-2012
• Het Verbond van Verzekeraars over het provisieverbod
• Alle informatie over het provisieverbod en het Keurmerk Provisieverbod 2.0
• Website met informatie over het provisieverbod

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties