Agendasettingtheorie

De agenda-setting theorie beschrijft het vermogen van nieuwsmedia om het belang van onderwerpen op de publieke agenda te beïnvloeden. De theorie betoogt dat naarmate er vaker en prominenter over een onderwerp wordt bericht, het publiek dat onderwerp als belangrijker zal beschouwen.

De theorie is ontwikkeld door Maxwell McCombs en Donald Shaw, tijdens de campagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 1968. De onderzoekers stelden een sterke correlatie vast (r > .9) tussen wat honderd bewoners van Chapel Hill in North Carolina als het belangrijkste verkiezingsonderwerp beschouwden en wat de nationale media als zodanig beschouwden. Door het belang van nieuwsberichten te vergelijken met de beleving van het publiek waren McCombs en Shaw in staat om vast te stellen in welke mate de media de publieke opinie bepalen. Na het onderzoek van McCombs en Shaw volgden nog 400 publicaties van onderzoeken naar dit onderwerp.

Het onderzoek van McCombs en Shaw

Maxwell McCombs en Donald Shaw voerden inhoudsanalyses uit op vijf verschillende kranten, twee tijdschriften en nieuwsuitzendingen van twee televisiezenders. Ze vonden vijftien onderwerpen, die ze vervolgens opdeelden in vier categorieën. Daarna vroegen ze aan aselect gekozen respondenten wat zij als de belangrijkste problemen in het land zagen. Ze vonden hier dezelfde vijftien onderwerpen terug. Er werden sterke correlaties gevonden tussen de onderwerpen die aanwezig waren bij media en die van het publiek. Dit toont het bestaan van het agenda-setting effect aan.

Inhoud van de theorie

McCombs en Shaw publiceerden hun onderzoek in 1972. De theorie veronderstelt dat de punten die op de publieke agenda staan vaak zullen voorkomen in de krant of in het nieuws. Dit geeft een directe relatie tussen de onderwerpen die aanwezig zijn onder het publiek en bij de massamedia. Er is sprake van een tweerichtingsverkeer wanneer de onderwerpen van de media gespreksstof zijn voor het publiek. Het systeem werkt als een vicieuze cirkel. De theorie veronderstelt niet dat de media de mening van de ontvangers vormen, maar de media bepalen wel de onderwerpen waar het publiek over spreekt. De media zullen niet altijd de juiste werkelijkheid weergeven, want ze filteren het nieuws volgens hun eigen criteria.

Sommige onderzoekers leggen een link tussen de agenda-setting theorie en de politieke agenda. Hierbij wordt nagegaan of onderwerpen die het publiek belangrijk vindt, ook terechtkomen op de agenda van het overheidsbeleid. In dat geval is er sprake van agendabuilding: een proces waardoor de wensen en eisen van de samenleving aandacht krijgen van de politiek.

Kritiek

Kritiek op deze theorie is dat er te weinig rekening wordt gehouden met de interesses van de mensen, de persoonlijke voorkeuren en hun sociale achtergrond. Sommige onderwerpen vindt het publiek minder belangrijk dan andere en daar wordt dus minder over gesproken. Bovendien kunnen de media niet op alle mensen dezelfde invloed uitoefenen. We leven in een complexe realiteit en individuen baseren zich niet enkel op de media om zich een mening te vormen. Ze praten ook met hun sociale omgeving waarin er een wederzijdse beïnvloeding plaatsvindt.

Bronnen

• ALTHAUS,S.L.,& TEWKSBURY,D, Agenda setting and the “new” news. Patterns of issue importance among readers of the paper and online versions of the New York Times. Communication, 6de druk, Amsterdam, Boom, 2009, blz. 180-207
• JANSSENS, L. & LAUREYS, B. & SNIJKERS, H., Cultuurgek 3, 3de druk, Berchem, Uitgeverij De Boeck, 2013, blz. 67-69
• INTERATE AB o.v.v. INFONU, Agendasettingtheorie, internet, 28 oktober 2011
• ENCYCLO, Opzoeken: Agenda-setting, internet, 26 november 2013 (http://www.encyclo.nl/begrip/Agenda-setting)

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)