Eelckje van Bouricius

Eelckje van Bouricius (Leeuwarden, circa 1619-2 april 1682) schreef enkele gedichten en behoort tot het Friese geslacht Bouricius.

Biografie

Eelckje van Bouricius werd omstreeks 1619 in Leeuwarden geboren als oudste dochter van Hector van Bouricius en Houckje van Hilama. Het gezin telde vijf kinderen, twee dochters en drie zoons. Vader Hector was een gezaghebbend jurist en raadsheer aan het Hof van Friesland.

Op 25 januari 1635 trouwde Eelckje van Bouricius, toen 15 jaar oud, met de 28-jarige Epeus (Ipcke) Glinstra die net als haar vader advocaat was, en van 1638 tot 1659 griffier van het Hof van Friesland. Een paar weken na de bruiloft, op 15 februari, deed Eelckje belijdenis. Het paar woonde in Leeuwarden, maar had een buitenhuis in Blessum (ten westen van Leeuwarden): Ringiastate.

Het gezinsleven van Eelckje van Bouricius en Epeus Glinstra werd veelvuldig geplaagd door kindersterfte, zo blijkt uit de familie-aantekeningen die Epeus bijhield. Tussen 1635 en 1661 werden dertien kinderen geboren, acht jongens, drie meisjes en twee kinderen van wie Epeus geen naam of geslacht geslacht noteerde. Slechts twee zoons bereikten de volwassen leeftijd: Hector (1647-1705) en Oene Frederik (1656-1682). Zoon Vincentius (1650-1665) stierf op zijn veertiende in Den Haag, de andere kinderen stierven allemaal in hun eerste levensjaar.

Uit familiepapieren is op te maken dat Eelckje van Bouricius voor 1674 een schenking had gedaan ten behoeve van de bouw van het weeshuis in Leeuwarden: uit dankbaarheid schonk de stad haar daarvoor een kerkbank in de Jacobijnerkerk. Op 17 augustus 1677 overleed haar echtgenoot. Hij werd begraven in Blessum. Eelckje van Bouricius zelf stierf op 2 april 1682 op 61-jarige leeftijd, tien dagen na de dood van haar jongste zoon, de 25-jarige Oene Frederik. Ze werd op 11 april in de Westerkerk_(Leeuwarden)Westerkerk in Leeuwarden begraven.

Tijdens haar leven is dichteres Eelckje van Bouricius regelmatig lof toegezwaaid. Adrianus Halius plaatste achter haar lofdicht op de vrede van Münster een ‘Lof van het voorgaende rhymgedicht’, waarin hij stelt dat ze met haar kunst, verstand en wetenschap de vrouwelijke aard ‘passeert’. Ook de dichter Simon Abbes Gabbema prees haar talenten. Hij deed dit in 1657 in een gedicht ter ere van haar verjaardag. Haar naam zal eeuwig op aarde leven, want op de ‘wieken van de faam’ zal ze in de hoogste hemel komen, waar zij, temidden van ‘het prilste puik der aard-mevrouwen’, alles zal doen zwichten voor haar rijm (335). In hetzelfde jaar schreef Titia Brongersma een gedicht op het portret van Eelckje van Bouricius: ‘Ziet hier deze print in wien de gaven/ der poëzie, penseel en konst/ Van bloemsieraad, uit stof ontfronst [: getoverd]/ met duizend meer zo geestig draven’ (geciteerd bij De Jeu 1998, 337). De dichtkunst van Eelckje wordt in de Lauwerkrans als ouderwets aangemerkt. In 1998 schetst Annelies de Jeu Eelckje als een ontwikkelde vrouw voor wie het dichten op eenzelfde niveau stond als borduren en graveren. Philip Breuker suggereert dat een borduursel uit 1652 in het Fries Museum, gesigneerd E.G, van haar hand zou kunnen zijn (Breuker 2, 545; het borduurwerk is afgebeeld in De Bodt, 15).

Dichtwerk

Eelckje van Bouricius is bekend vanwege enkele gelegenheidsgedichten. Zo wenste ze Sophia Anna van Pipenpoij in 1660 met een gedicht een goede reis toe. Het gedicht is niet bewaard, wel het briefje waarin Van Pipenroij haar ervoor bedankt. Het oudste werk dat van Eelckje bewaard is gebleven, is een 92-regelige lofzang op de vrede van Münster. Het werd opgenomen in een bundel van de Leeuwarder predikant Adriaan Hasius (1648). In 1652 stuurde ze Constantijn Huygens een gegraveerd glas en een gedicht, als dank voor het present-exemplaar van zijn Ooghen-troost. In het begeleidend schrijven hanteert zij het gebruikelijke bescheidenheidstopos: ze vraagt hem haar te vergeven dat ‘ik met deze lompen voor Ued. heb durven verschijnen en lastig vallen’ (geciteerd bij Van Vloten, 488).

Ze schreef twee drempelverzen op het werk van Sibylle van Griethuysen en een lofdicht op de kruidentuin van de Groningse hoogleraar Hendrick Muntingh; Van Nyenborgh publiceerde haar werk in zijn gedichtenbundels van 1657. In 1658 stuurde ze opnieuw een gedicht aan Huygens, ditmaal om hem te bedanken voor de haar toegestuurde Korenbloemen (De Jeu 1998, 335). Meer werk van Eelckje van Bouricius is niet bekend. Wel blijkt uit lofdichten op haar werk dat ze ook bedreven was in borduren en glasgraveren.

Werken van Eelckje

• ‘Rym-gedicht, passende op den staet des landts en het tractaet van den vrede, gemaeckt tot Munster’, in: Den geestelycken alarm […] Tot een toegift noch een verklaringh over den 124. Psalm, passende op den tegenwoordighen vrede, tusschen desen Staet en den Koningh van Spanje, Adrianus Hasius, (Leeuwarden 1648), pagina's 523-525.
• Twee drempelverzen in Hemelsche troostborne, Sybille van Griethuysen e.a. (Leeuwarden 1651).
• ‘Op ’t cruyt-hoff van den heer H. Muntingh’, in: De weeckwercken, Johan van Nyenborgh (Groningen 1657), pagina's 302-303.
• Drie gedichten [waaronder ‘Bladen voor daden’] in: Het wonder-toneel ofte lust-hof der histori-paerlen, Johan van Nyenborgh (Groningen 1657), pagina's 302-303, 314-315. In het bezit van de Koninklijke Bibliotheek

Haar gedicht aan Huygens wordt bewaard in de Universiteitsbibliotheek van Leiden.

Literatuur

• Els Kloek, 'Bouricius, Eelckje van', in: Digitaal Vrouwen Lexicon
• Annelies de Jeu, 'Eelckje van Bouricius: een zeventiende-eeuwse dichteres in de marge van de literaire wereld', in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 114 (1998), p. 329-345.

Externe Links

• Bourix Online, website over de genealogie van de families Bouricius (Bourix), Bouricius (In den Bour), Bouritius en Bauritius, door I. Wiersma
• Geneanet
• [1]