Gewoonte

Een gewoonte is een herhaaldelijk voorkomende handeling of gebruik. Een gewoontehandeling kan onbewust en bewust verlopen, en is veelal ook onderdeel van het gedrag. Gewoonten komen zowel voor bij mensen als dieren. Bij mensen spreekt men dan ook wel van gewoontedieren. Verwante begrippen zijn conventie en sleur.

Neurosen

Het kan ook een gewoonte zijn geworden, dat bepaalde gedachtengangen zich herhalen, wat vervolgens weer bepaalde handelingen (gewoonten) tot gevolg heeft. Als het problematische vormen aan neemt, kan het wijzen op een dwangneurose. Men kan ook uit gewoonte bepaalde dingen over het hoofd zien, en fouten gaan maken, wat beroepsmatig nogal gevolgen kan hebben. Er wordt dan ook wel gesproken van "de macht der gewoonte". Autisten en mensen met het Aspergersyndroom hebben ook vaak de gewoonte om dingen in een herhaaldelijk patroon te doen, zodat bijvoorbeeld het indelen van hun dagen volgens een vast patroon. Zowel autisten als dieren zoals apen, honden en dolfijnen zouden een zelfde werking van het brein hebben, namelijk intuïtief (naar onbewuste ingevingen, die terstond ontstaan, op basis van eerdere ervaringen en begrippen. Eerdere gevoelens zijn daarbij waardebepalend en/of raadgevend. Er kan gesteld worden dat hoe méér al deze verschillende aspecten zich binnen het brein afspelen - één geheel zijn of samenhang hebben - hoe méér bewuste en onbewuste processen eveneens één worden.

Sleur

In een huwelijk kunnen gewoonten een overheersend karakter krijgen. Men spreekt dan van een sleur.

Conventie

Wat men min-of-meer door de gewoonte krijgt voorgeschreven (karakterloos, zonder gedachten) noemt men ook wel conventioneel (zo ook : conventionele strijdkrachten oftewel zonder massavernietigingswapens).