Maria Treben

Maria Treben (meisjesnaam Maria Günzel, Zaas, toen Oostenrijk-Hongarije, het huidige Žatec, in Tsjechië, 27 september 1907 – Grieskirchen, Oostenrijk, 26 juli 1991) was een Sudetenduitse/Oostenrijkse kruidenkundige en schrijfster, gespecialiseerd op het gebied van kruidengeneeskunde en alternatieve behandelwijzen zoals voorgeschreven door Sebastian Kneipp.

Leven

Maria werd geboren in een rooms-katholiek gezin als middelste van drie zussen. Toen zij tien jaar was, overleed haar vader, de eigenaar van een drukkerij, bij een ongeluk. Twee jaar later verhuisde haar moeder met de kinderen naar Praag. Met achttien ging Maria aan het werk bij de Praagse Duitstalige krant Prager Tagblatt, waar ze later een vast lid van de redactie werd. Als bijverdienste werkte ze ook samen met de schrijver Max Brod (1884–1968). Toen ze op 32-jarige leeftijd trouwde met Ernst Gottfried Treben, de ingenieur van de energiecentrale (Oberösterreichischen Kraftwerke AG), gaf ze het beroepsleven op en werd huisvrouw. Ze woonden in het huis van haar schoonouders te Kaplitz. Enkele jaren later werd hun enige zoon Kurt Dieter geboren.

Na de Eerste Wereldoorlog werd het Sudetenland een deel van het nieuw opgerichte Tsjechoslovakije. In 1945, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, waren zij en haar echtgenoot het slachtoffer van de verjaging van de Duitsers uit Tsjechoslovakije. Zij leefden verscheidene jaren in vluchtelingenkampen tot zij hun toevlucht vonden in Oostenrijk, waar ze eerst in Mühlviertel en vanaf 1951 in Grieskirchen gingen wonen.

Begin 1947 leed Maria Treben aan een zware infectie in de buik. Aangezien het ziekenhuis door de medicijnenvoorraden heen zat, vreesde men dat zij zou overlijden. Een arts spoorde de verpleegsters aan om stinkende gouwe te verzamelen en Maria Treben met het sap te behandelen. Haar toestand verbeterde snel en in de loop van enkele maanden was ze weer de oude.

Hoewel ze haar leven lang belangstelling had in geneeskrachtige planten, was het de ontmoeting met de bioloog Richard Wilfort die haar diep enthousiasme voor de kruidengeneeskunde deed ontvlammen. Ze ging de fytotherapie (kruidengeneeskunde) bestuderen en toepassen, en hielp zieke mensen met kruiden.

Toen ze 64 was (in 1971) hield ze voor het eerst voor een klein publiek een toespraak over kruiden. In de loop der jaren nam het aantal luisteraars voortdurend toe. Vanaf 1977 ging ze ook naar Duitsland om lezingen te geven. Het publiek telde duizenden toehoorders.

De resultaten van de kruidenbehandelingen beschreef ze in haar boeken. Haar eerste boek, Gezondheid uit de apotheek van God verscheen in 1980, en werd na verloop van tijd uitgegeven in meer dan twintig talen en in een totale oplage van meer dan acht miljoen exemplaren.

Haar remedies

Maria gebruikte traditionele Duitse/Oosteuropese remedies die van de vorige generaties werden overgeleverd. Ze gebruikte enkel plaatselijk verkrijgbare kruiden en verbond deze steeds met een dieetadvies. Ze gebruikte dikwijls tijm, stinkende gouwe, daslook, ereprijs, kalmoes, kamille, brandnetel en vrouwenmantel, en behandelde een brede scala van aandoeningen, gaande van psoriasis en verstopping tot slapeloosheid. Ze gebruikte zowel eigen recepten als traditionele remedies zoals het Zweedse kruidenbitter, dat ze min of meer als alheilmiddel beschouwde. Haar bekendheid kreeg ze vooral door het aanprijzen van het Zweedse Kruidenbitter, een oud recept dat volgens haar beschrijving afkomstig was van de Zweedse dokter Claus Samst.

Een aantal van haar remedies en adviezen zijn controversieel, aangezien het, zoals bij alle natuurlijke geneeswijzen, moeilijk is om hun werkzaamheid te bewijzen. Toch wordt ze ook vandaag nog veel gelezen en wordt er nog naar haar verwezen wegens haar kennis van Europese geneeskruiden.

Met een zinspeling op de titel van haar bestseller werd zij ook wel „de apothekeres van God” genoemd. Zij stierf op 26 juli 1991 in Grieskirchen (Oostenrijk) op 83-jarige leeftijd.

Kritische bemerkingen

Naast de bestaande bemerkingen over kruidengeneeskunde in het algemeen, zijn er ook specifieke kritische bemerkingen over de raadgevingen van Maria Treben.

De Stiftung Warentest (Duitse Test-aankoop) twijfelt aan Maria Trebens vakkundigheid en wees op meerdere fouten in haar boeken. Soms vergiste Treben zich met belangrijke vakbegrippen. Bijvoorbeeld verwarde ze de suiker inuline met het hormoon insuline en deed daarom verkeerdelijk de aanbeveling om paardenbloem te gebruiken tegen diabetes mellitus. „Haar recept van stinkende gouwe tegen lever- en galziekten kan tot vergiftiging leiden. De raad om een bewusteloze een eetlepel Zweedse kruidenbitter te geven, is levensgevaarlijk” volgens de Stiftung Warentest.

De Universiteitskliniek Freiburg geeft in haar handleiding voor kankerpatiënten een kritische bemerking over Trebens raadgevingen in verband met kanker. Zo schreef Treben bijvoorbeeld (met verwijzing naar Sebastian Kneipp) dat heermoes elke goed- of boosaardige tumor tot stilstand brengt en langzaam oplost. Maar de werkzaamheid van de aanbevolen planten tegen zware ziekten als kanker is niet bewezen. Dat men alle ziekten met kruiden kan genezen, is in dit geval een gevaarlijke houding. Wanneer men bijvoorbeeld teelbalkanker, die gemakkelijk geopereerd kan worden, eerst met omslagen van smalle weegbree wil behandelen, gaat veel kostbare tijd verloren, en daarmee mogelijk de kans op genezing.

Boeken van Maria Treben

• Gezondheid uit de apotheek van God
• Geneeskruiden uit Gods tuin
• Getuigenissen van genezingen door de raadgevingen van Maria Treben
• Gezond leven met Maria Treben — Kinderziekten (voorkomen, herkennen en genezen)

Verwijzingen