Zeeuwsche Zoute

Zeeuwsche Zoute is een bedrijf in Bruinisse op Schouwen-Duiveland dat als enige in Nederland zeezout wint. Dit wordt gedaan met water uit de Oosterschelde. Zoutwinning was in het verleden een belangrijke pijler van de economie in Zeeland, maar werd verboden vanwege de nadelige gevolgen die het had voor de stabiliteit van de dijken en het land. Zeeuwsche Zoute heeft dit oude ambacht nieuw leven gegeven en maakt lokaal zeezout met moderne technieken. Het zeezout van Zeeuwsche Zoute kenmerkt zich door grove, witte vlokken waarin de smaak van de Oosterschelde terug te proeven is.

Geschiedenis

In de middeleeuwen was de zoutwinning een belangrijke pijler voor de lokale economie in Zeeland. Toentertijd werd dit proces ook wel moernering of selnering genoemd. Met zeewater overspoeld veen, moer genaamd, werd uitgegraven uit het land en vervolgens in speciale ovens verbrand. Hierna bleef as over en dit werd weer vermengd met water om uitgekookt te worden in grote, platte, ijzeren pannen. Nadat het water verdampt was, bleef er zeezout over. Zout was in deze tijd bijzonder veel waard; de levensduur van voedingsmiddelen kon ermee verlengd worden. Dit zorgde ervoor dat voorraden aangelegd konden worden om de winter te overleven. Naast dat zout gebruikt werd voor de conservering van levensmiddelen, werd er bijvoorbeeld vissaus mee gemaakt.

Voor de productie van zout was veel moer nodig. Al in de 13e eeuw begonnen landsheren in Zeeland en West-Brabant het binnendijks delven van moer af te remmen, aangezien het nadelige gevolgen had voor de ontwatering van het toch al laaggelegen land tussen de kreekruggen. Hoewel de zouthandel veel rijkdom bracht aan steden als Zierikzee, Reimerswaal en Steenbergen, moest Reimerswaal dit bekopen met haar uiteindelijk ondergang. Doordat er te veel moer werd weggegraven had de dijkdoorbraak vrij spel. In 1515 werd het winnen van veen in Zeeland verboden door Karel V.

Dit betekende niet het einde van de Zeeuwse zoutwinning en -handel. Hiervoor kwam het modernere baaizoutverwerking in de plaats. Dit was de raffinage van ruw zout uit de landen aan de Middellandse Zee. Met name de steden die voorheen al zout wonnen uit moer, begonnen in de 14e eeuw al met het verwerken van zout uit Frankrijk, Spanje en Portugal. Steden als Goes, Reimerswaal en Zierikzee werden belangrijke Europese zoutcentra. Aan deze manier van zout verwerken kwam in de 19e eeuw ook een einde. Dit betekende het einde van de algehele zoutwinning in Zeeland. In 2019 blies Zeeuwsche Zoute deze traditie pas weer nieuw leven in.

Product

Zeeuwsche Zoute
Bestand:Zeeuwsche Zoute Puur in luxe koker.jpg
Doel	Zoutwinning
Oprichting	13 december 2019
Oprichter(s)	Christian Clerx
Eigenaar	Christian Clerx
Land	Nederland
Producten	Zout
Website	https://zeeuwschezoute.nl/

Het basisproduct wat Zeeuwsche Zoute maakt is puur zeezout, wat zonder extra toevoegingen gewonnen wordt uit Oosterscheldewater. Door middel van rookmethoden en toevoegingen van andere ingrediënten heeft Zeeuwsche Zoute andere productvarianten van het zeezout gemaakt.

Varianten

Zeeuwsche Zoute Puur

Het meest pure product in het assortiment van Zeeuwsche Zoute. Aan dit zout wordt niets toegevoegd. Het is het resultaat van het zoutwinningsproces.

Zeeuwsche Zoute Gerookt

Voor deze productvariant wordt Zeeuwsche Zoute Puur in een rookoven geplaatst. Hiervoor worden zoutvlokken gebruikt die nog niet volledig gedroogd zijn, zodat deze het rookaroma beter kunnen absorberen. Door gebruik van (lokaal) berken- en eikenhout wordt er in een paar uur tijd een rookaroma aan het zeezout gegeven. Daarnaast krijgt het zout een verfijnde textuur door het te roken.

Zeeuwsche Zoute Wakame

Zeeuwsche Zoute Wakame is een zoutvariant waar aan het pure zeezout een extra ingrediënt is toegevoegd. Het wakame zeewier is afkomstig uit de Oosterschelde en wordt gewonnen door De Zeeuwse Zeewierhandel. Hierdoor krijgt het zout een zilte smaak.

Gebruik

Het zout wordt met name gebruikt om voedingsmiddelen op smaak te brengen. Doordat het zout een intensere smaakt heeft, hoeft er minder zout gebruikt te wordenom voeding op smaak te brengen. De verschillende varianten van het zout geven aan verschillende gerechten een andere smaaktoevoeging.

Zoutwinning

Zeeuwsche Zoute maakt gebruik van moderne en ambachtelijke technieken om het zeezout uit de Oosterschelde te winnen. Voordat het zeewater wordt opgepompt, wordt er eerst een uitvoerige controle op de kwaliteit van het water gedaan. De kwaliteit van het water wordt gecontroleerd door een extern laboratorium, waarbij de aanwezigheid van de volgende metalen en mineralen geanalyseerd wordt: Sodium (Na), Calcium (Ca), Magnesium (Mg), Potassium (K), Strontium (Sr), Boron (B), Bromine (Br), Sulphur (S), Lithium (Li), Beryllium (Be), Barium (Ba), Titanium (Ti), Vanadium (V), Chromium (Cr), Manganese (Mn), Iron (Fe), Cobalt (Co), Nickel (Ni), Copper (Cu), Zinc (Zn), Aluminium (Al), Silicon (Si), Arsenic (As), Antimony (Sb), Tin (Sn), Cadmium (Cd), Selenium (Se), Molybdenum (Mo), Mercury (Hg), Phosphorus (P), Phosphate (PO4), Lead (Pb), Iodine (I), Tungsten (W), Scandium (Sc), Lanthanum (La). Als het monster van het water voldoet aan de kwaliteitseisen, dan wordt het water bij vloed opgepompt uit de wateren nabij Bruinisse om er zeezout mee te gaan winnen. Ondanks dat het zeewater waar mee gewerkt wordt aan de kwaliteitseisen voldoet, wordt het in de zoutziederij eerst gefilterd met een filter van 1 micron. Dit filter verwijdert nog eventuele minuscule delen onzuiverheden, zoals zand, zonder dat het zeewater zijn natuurlijke mineraalgehalte verliest.

Om van het water zeezout te maken, wordt het water in een kookketel verwarmd. Het water verdampt en wordt steeds zouter. Zodra het juiste zoutgehalte bereikt is, wordt het water overgebracht naar open zoutpannen. Hier wordt het water verder verwarmd tot het punt waarop zoutkristallen in de vorm van piramides zich aan het wateroppervlak kunnen vormen. Zodra de kristallen groot genoeg zijn, zakken deze naar de bodem en is het zout klaar om geoogst te worden. Dit wordt met de hand gedaan. Allereerst wordt calcium van het water geschept, zodat het zout minder bitter smaakt. Vervolgens wordt het zout met de hand in grote bakken geschept die in droogkasten gaan om het zout te drogen. Om verschillende smaken van het zeezout te vervaardigen, kan het zout nog gerookt worden in een rookoven of worden er andere elementen aan toegevoegd, zoals zeewier.

Locatie

Het zeezout van Zeeuwsche Zoute wordt gewonnen in Bruinisse, aan de Oosterschelde. Doordat het water wordt gezuiverd door zandplaten, oesters- en mosselbanken is dit een goede plek om helder en schoon water uit de Oosterschelde te verkrijgen. Nationaal Park de Oosterschelde is het grootste nationale park van Nederland.