August Neander

August Johann Wilhelm Neander (Göttingen, 16 januari 1789 – Berlijn, 14 juli 1850) was een Duitse protestantse theoloog en hoogleraar kerkgeschiedenis.

Leven

David Mendel was een zoon in het joodse gezin van de koopman Emanuel Mendel en Esther Gottschalck. Niet lang na zijn geboorte scheidden zijn ouders. De moeder verhuisde met haar jongste zoon, David, naar Hamburg. Ondanks haar armoede gaf ze haar zoon een goede opvoeding en met de hulp van haar familieleden kreeg hij de kans om te studeren.

Hij kwam als leerling aan het Gymnasium Johanneum in Hamburg in contact met neo-piëtistische kringen, die gevormd werden door die de activiteiten van Friedrich Gottlieb Klopstock, en hij las de in die tijd invloedrijke Reden über die Religion van Friedrich Schleiermacher. Dit leidde ertoe dat hij van het christendom overtuigd werd en in 1806 werd gedoopt. Bij die gelegenheid legde hij zijn Joodse naam af en de familienaam ’Neander’ aan; naar hij zei omdat hij ’een nieuwe mens’ wou zijn. (’Neander’ is afgeleid uit het Grieks neos, ’nieuw’ en andros, ’mens’). Hoewel hij zijn rechtenstudie voortzette, raakte hij meer en meer aangetrokken tot theologie.

Hij studeerde theologie en vooral kerkgeschiedenis in Halle en Göttingen. Matthias Claudius had een grote invloed op zijn innerlijke ontwikkeling. Na het voltooien van zijn studies in 1809, wijdde hij enige tijd aan onderwijzen en prediken.

In 1812 werd hij hoogleraar in Heidelberg en het jaar daarop in Berlijn, waar hij tot aan zijn dood werkte.

Neander was een van de belangrijkste Duitse protestantse theologen van de 19e eeuw. Hij was een kinderlijke persoonlijkheid, verwant aan piëtisme, begiftigd met een helder denken en een historisch perspectief. Het dogmatische element dringt hem meer op de achtergrond. Hij was erg productief als schrijver.

Theologisch gezien staat Neander dicht bij Friedrich Tholuck, en net als hij was hij een voorstander van universalisme, de leer van de ultieme verlossing van allen.