Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Boogbrug
over de EmaJõgi (rivier), Estonia.
De boogbrug is het oudste niet-triviale ontwerp voor een brug, bedacht in Mesopotamië en verfijnd door de oude Grieken en Romeinen. Ze gebruikten dit om bruggen te kunnen maken met slechts een bouwmateriaal: steen. De Romeinen hebben het ontwerp ook veelvuldig toegepast voor hun aquaducten. Zij gebruikten wel een soort cement om de stenen beter op elkaar te laten aansluiten.
De werking berust op het feit dat in een gelijkmatig belastte boog uitsluitend drukkrachten optreden. In de praktijk zal dit overigens nooit zo zijn en treden ook momenten op. Deze momenten, die normaal gezien trekspanningen veroorzaken, blijven echter relatief klein. Dankzij de veel grotere drukkracht zal er uiteindelijk geen trekspanning ontstaan in de boog. Dit is een welkome eigenschap wanneer men met materialen werkt die uitsluitend goed zijn in het opvangen van druk. Hierdoor is de boogbrug lang het populairste ontwerp geweest voor overspanningen van middelmatige lengte. De drukkracht is daarbij de belangrijkste parameter, die bij het ontwerpen de dikte van de boog bepaalt.
Boogbruggen worden tegenwoordig zowel van staal als van beton gebouwd. Er zijn verschillende typen boogbruggen:
- De "zuivere boogbrug": het rijdek ligt over het algemeen boven de boog. Via drukkrachten in de brugconstructie wordt het gewicht van de brug afgeleid naar de boog, wat resulteert in zowel horizontale als verticale krachten op de fundering.
- De boogbrug met trekband: dit type boogbrug wordt het meest toegepast bij de wat grotere overspanningen. De boog ligt over het algemeen (maar niet noodzakelijk) boven het rijdek. Het gewicht van het rijdek en het verkeer wordt via trekkracht in de verticale staven via de boog afgeleid naar de fundering. Door een horizontale trekband aan te brengen tussen de uiteinden van de boog worden de horizontale krachten op de landhoofden opgeheven, waardoor de fundering alleen verticale krachten te verwerken krijgt. Het rijdek zelf fungeert vaak als trekband.
Enkele bekende boogbruggen zijn:
Stenen boogbruggen
- De Sint Servaasbrug in Maastricht
- De Romeinse brug bij Limyra
- De Pont Neuf in Parijs
- De Karelsbrug in Praag
- De Adolfsbrug in Luxemburg
Stalen boogbruggen
- De Sydney Harbour Bridge
- De Van Brienenoordbruggen in Rotterdam
- De Oude IJsselbrug in Zwolle
- De Lekbrug bij Vianen
- De Merwedebrug bij Gorinchem
- De Waalbrug in Nijmegen
- De Demka spoorbrug en Werkspoorbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal in Utrecht
- De John Frostbrug in Arnhem
Vrije mediabestanden over Arch bridges op Wikimedia Commons