Het belang van het kind

Belang van het kind

Het 'belang van het kind' is een centraal sturend begrip in theorie en praktijk van het Personen- en familierecht. De betekenis en inhoud van het begrip is omstreden en wordt door verschillende wetenschappers, schrijvers en betrokkenen verschillend geduid.

Plaats in de historie

Het begrip "belang van het kind" moet worden gezien in een historisch/culturele/juridische/pedagogische en sociale context waarin eerder andere plaatsbepalingen van de positie van het kind aan de orde waren. Hoewel het begrip het "belang van het kind" in de regel gebruikt wordt ter legitimatie van psychologische onderzoeken, rechterlijke uitspraken en ter onderstreping van het belang van interventie in familiezaken is dit begrip niet gedefinieerd.

Hanteerbaarheid en definieerbaarheid

Deskundigen zijn van mening dat het "belang van het kind" in het kader van een onderzoek en juridische procedures vanuit het kind moet worden bekeken. Doorgaans worden belangen in eerste instantie gedefinieerd door diegenen die het zelf aangaan. In het "belang van het kind" levert dit altijd een praktisch probleem op. Het zijn volwassenen die "het belang van het kind" onder woorden brengen en behartigen. Omdat het niet gedefinieerd is kan het ook nog eens van alles betekenen en betekent het zowel voor het kind, de ouders als de deskundigen in de regel iets geheel anders. De hanteerbaarheid van dit begrip zelf wordt daardoor zeer bemoeilijkt en volgens anderen onmogelijk.

Staat en ouders

Omdat ouders in eerste instantie de opvoeders zijn van een kind worden zij dikwijls gezien als diegenen die in de praktijk het "belang van het kind" bepalen. Zij worden ook geacht "het belang van hun kind te behartigen en te vertegenwoordigen". De secundaire en tertiaire opvoeders, gerepresenteerd door instituten, overheid en semi-overheid hebben een zeker recht toebedeeld gekregen zich met de opvoeding in te laten. Daarmee kregen zij ook te maken met de definitie en invulling van het begrip "belang van het kind". Defacto ontstaan daardoor strijdigheden in de praktische betekenis en uitvoerbaarheid van het begrip. Er bestaat daardoor een groot spanningsveld tussen de staat en de primaire opvoeders waarbij vooral de staat (wetgevende en rechtsprekende macht) het begrip is gaan gebruiken als rechtvaardiging en bewijs voor de juistheid van haar handelen. De staat weet zich ondersteund door het feit dat dit begrip voorkomt in vele nationale en internationale wetgevende teksten en verdragen. Het begrip wordt met name gebruikt door de uitvoerende instituten van de overheid zoals de Raad voor de Kinderbescherming, de rechterlijke macht en adviserende instanties als psychologische en pedagogische bureaus.

Belangenorganisaties en belangenbehartigers van ouders zijn zich vervolgens ook gaan buigen over dat begrip en hebben daar hun eigen invulling aan gegeven of soms het gebruik van het begrip verworpen. Ook zij worden in hun visie gesteund door een aantal wetenschappers.

"Volgens pedagoog Bas Levering is het "belang van het kind" gelegen in de pedagogische relatie met zijn of haar opvoeders. Hij laat zien dat deze relatie vanwege haar bijzondere aard gevrijwaard moet blijven van al te gemakkelijke inmenging van buitenaf. Om die reden pleit hij voor een terughoudende rol van de overheid."

De overheid is de laatste jaren van mening dat er al te veel naar het belang van de ouders is gekeken waar het over het "belang van het kind" zou moeten gaan. De overheid ziet dat als oorzaak van bijvoorbeeld de dood van het meisje Savanna. Vaderorganisaties zijn geneigd dit soort zaken te duiden als een probleem dat juist door de wegcijfering van ouders (cq. de vader) wordt veroorzaakt. Zo werd de vader van het "meisje van Nulde" met politiegeweld weggehouden bij zijn dochter, waarna de moeder het kind vermoordde.

Belang van het kind

144

In het algemeen kun je stellen dat de meeste mensen het wel erover eens zijn dat bepaalde zaken als mishandeling en ouderverstoting tegen het "belang van het kind" zijn. Maar over de analyse en factoren ter afweging verschillen de meningen vaak grondig. Een verschil wat vaak tot een niet ophoudende strijd tussen ouders, overheid en rechterlijke macht leidt.

Het kabinet Balkenende 4 is in november 2007 met een voorstel gekomen dat naar hun zeggen meer tegemoet zou komen aan de belangen van het kind. Dit voorstel is gebaseerd op het advies "kinderen eerst". De regering veronderstelt dat tot nu toe te veel aandacht is gegaan naar de belangen van ouders waarvan wordt veronderstelt dat

die te veel strijdig zouden zijn met die van het kind.

[2]

Externe links

131

• (nl) Verdrag inzake de Rechten van het Kind

• (en) Landen die het verdrag ratificeerden Bronnen, noten en/of referenties

• Het kind bijzonder belangrijk red: Goos Cardol en Wim Theunissen SWP ISBN 9789066658271

• Het recht of het belang van het kind red: Blankman/Stegeman

Voetnoten

[1] zie hiervoor: http://www.swpbook.com/998

[2] memorie van toelichting wetsvoorstel 89492: Bij de keuzes die in de jeugdbescherming moeten worden gemaakt, komt het "belang van het kind" op de eerste plaats. Het wetsvoorstel beoogt — meer dan nu het geval is — dit mogelijk te maken en daarmee het recht van een kind op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling en groei naar zelfstandigheid centraal te stellen

[3] http://www. unicef.nl/unicef/servlet/nl. gx.siteworks.client.http.GetFile/id=52649

[4] http://web.archive.Org/web/20070926223320/http://www.ohchr.org/english/countries/ratification/ll.htm