Balen (Antwerpen)

**Balen**
	Gemeente in België
Vlag van Balen	Wapen van Balen
(Details)	(Details)
	;
	Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Turnhout
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	72,88 km² (2009); 74,55%; 12,64%; 12,81%
Coördinaten	51° 10' NB, 5° 10' OL
	Bevolking (Bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	21.022 (01/01/2010); 50,44%; 49,56%; 288 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0–17 jaar; 18–64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2008); 19,00%; 64,59%; 16,40%
Buitenlanders	4,04% (01/01/2008)
	Politiek en bestuur
Burgemeester	Johan Leysen (CD&V)
Bestuur	CD&V , sp.a
Zetels; CD&V; N-VA; sp.a; Open Vld; Beter Balen (Vlaams Belang);	27; 11; 8; 5; 2; 1;
	Economie
Gemiddeld inkomen	14.993 euro/inw. (2007)
Werkloosheidsgraad	6,25% (jan. 2009)
	Overige informatie
Postcode; 2490; 2491	Deelgemeente; Balen; Olmen
Zonenummer	014 - 011
NIS-code	13003
Politiezone	Balen - Dessel - Mol
Website	www.balen.be
	Detailkaart
	Bestand:BalenLocatie.png
	ligging binnen het arrondissement Turnhout; in de provincie Antwerpen
Portaal	België

Bestand:Balen, kerk foto2 2009-08-31 13.38.JPG

Sint-Andrieskerk te Balen

Balen is een dorp en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 22.000 inwoners, die Balenaars^[1] worden genoemd. Balen behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Mol.

Toponymie

De naam van het dorp werd voor de eerste maal vermeld in 1173 als Banele, wat de bestanddelen banne (rechtsgebied) en lo (bos) bevat.

Geschiedenis

Balen was een dorp in de Voogdij Mol, Balen en Dessel, dat oorspronkelijk in bezit was van de Abdij van Corbie en later een zelfstandige heerlijkheid werd. De families Van Bocholt, De Renesse van Furstenberg en De Mol waren belangrijke heersersgeslachten.

Het dorp ontleende welvaart aan het feit dat er een aantal wegen samenkwamen, en er ontstond ook enige huisnijverheid.

In 1881 startte een zinksmelter van Vieille Montagne, in 1889 gevolgd door de kruitfabriek La Forcite. Deze fabrieken vestigden zich in Wezel en hierdoor werd Balen sterk geïndustrialiseerd. De landbouw werd ook steeds belangrijker, daar de heide eind 19e eeuw eveneens werd ontgonnen.

De Heilige Odrada was mogelijk afkomstig uit Scheps, nabij Balen.

Geografie

Kernen in de gemeente Balen

Kern	Inwoneraantal (31/12/2007)
Balen-Dorp	5482
Hulsen	1841
Rosselaar	1689
Schoorheide	2713
Wezel	2113
Rijsbergdijk	1965
Gerheide	1198
Olmen	3631

Op de grens met de gemeente Meerhout ligt het kleine gehucht Lil (bij Hulsen).

Demografie

Evolutie van het inwoneraantal

<timeline> Colors=

id:a value:gray(0.9)
id:b value:gray(0.7)
id:c value:rgb(1,1,1)
id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:750 height:373 PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:24000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:3000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:a increment:600 start:0 BackgroundColors = canvas:c

BarData=

bar:1806 text:1806
bar:1816 text:1816
bar:1830 text:1830
bar:1846 text:1846
bar:1856 text:1856
bar:1866 text:1866
bar:1876 text:1876
bar:1880 text:1880
bar:1890 text:1890
bar:1900 text:1900
bar:1910 text:1910
bar:1920 text:1920
bar:1930 text:1930
bar:1947 text:1947
bar:1961 text:1961
bar:1970 text:1970
bar:1977 text:1977
bar:1980 text:1980
bar:1990 text:1990
bar:2000 text:2000
bar:2010 text:2010
bar:2014 text:2014

PlotData=

color:d width:20 align:left

bar:1806 from:0 till: 2413
bar:1816 from:0 till: 2527
bar:1830 from:0 till: 3004
bar:1846 from:0 till: 3390
bar:1856 from:0 till: 3469
bar:1866 from:0 till: 3398
bar:1876 from:0 till: 3416
bar:1880 from:0 till: 3623
bar:1890 from:0 till: 4107
bar:1900 from:0 till: 5061
bar:1910 from:0 till: 6435
bar:1920 from:0 till: 7195
bar:1930 from:0 till: 8557
bar:1947 from:0 till: 10793
bar:1961 from:0 till: 13696
bar:1970 from:0 till: 15110
bar:1977 from:0 till: 15112

color:e width:20 align:left
bar:1977 from:15112 till: 17857
bar:1980 from:0 till: 18040
bar:1990 from:0 till: 18683
bar:2000 from:0 till: 19290
bar:2010 from:0 till: 21022
bar:2014 from:0 till: 21817

PlotData=

bar:1806 at: 2413 fontsize:s text: 2.413 shift:(-10,5)
bar:1816 at: 2527 fontsize:S text: 2.527 shift:(-10,5)
bar:1830 at: 3004 fontsize:S text: 3.004 shift:(-10,5)
bar:1846 at: 3390 fontsize:S text: 3.390 shift:(-10,5)
bar:1856 at: 3469 fontsize:S text: 3.469 shift:(-10,5)
bar:1866 at: 3398 fontsize:S text: 3.398 shift:(-10,5)
bar:1876 at: 3416 fontsize:S text: 3.416 shift:(-10,5)
bar:1880 at: 3623 fontsize:S text: 3.623 shift:(-10,5)
bar:1890 at: 4107 fontsize:S text: 4.107 shift:(-10,5)
bar:1900 at: 5061 fontsize:S text: 5.061 shift:(-10,5)
bar:1910 at: 6435 fontsize:S text: 6.435 shift:(-10,5)
bar:1920 at: 7195 fontsize:S text: 7.195 shift:(-10,5)
bar:1930 at: 8557 fontsize:S text: 8.557 shift:(-10,5)
bar:1947 at: 10793 fontsize:S text: 10.793 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 13696 fontsize:S text: 13.696 shift:(-10,5)
bar:1970 at: 15110 fontsize:S text: 15.110 shift:(-10,5)
bar:1977 at: 15112 fontsize:S text: 15.112 shift:(-10,5)
bar:1977 at: 17857 fontsize:S text: 17.857 shift:(-10,5)
bar:1980 at: 18040 fontsize:S text: 18.040 shift:(-10,5)
bar:1990 at: 18683 fontsize:S text: 18.683 shift:(-10,5)
bar:2000 at: 19290 fontsize:S text: 19.290 shift:(-10,5)
bar:2010 at: 21022 fontsize:S text: 21.022 shift:(-10,5)
bar:2014 at: 21817 fontsize:S text: 21.817 shift:(-10,5)

</timeline>

Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen; vanaf 1977= inwoneraantal op 1 januari
1977: aanhechting van Olmen

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977. <timeline> Colors=

id:a value:gray(0.9)
id:b value:gray(0.7)
id:c value:rgb(1,1,1)
id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:800 height:373 PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:24000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:2000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:a increment:1000 start:0 BackgroundColors = canvas:c

BarData=

bar:1806 text:1806
bar:1816 text:1816
bar:1830 text:1830
bar:1846 text:1846
bar:1856 text:1856
bar:1866 text:1866
bar:1876 text:1876
bar:1880 text:1880
bar:1890 text:1890
bar:1900 text:1900
bar:1910 text:1910
bar:1920 text:1920
bar:1930 text:1930
bar:1947 text:1947
bar:1961 text:1961
bar:1970 text:1970
bar:1981 text:1981
bar:1990 text:1990
bar:2000 text:2000
bar:2010 text:2010
bar:2018 text:2018

PlotData=

color:d width:20 align:left

bar:1806 from:0 till: 3460
bar:1816 from:0 till: 3611
bar:1830 from:0 till: 4303
bar:1846 from:0 till: 4841
bar:1856 from:0 till: 4912
bar:1866 from:0 till: 4806
bar:1876 from:0 till: 4922
bar:1880 from:0 till: 5134
bar:1890 from:0 till: 5614
bar:1900 from:0 till: 6572
bar:1910 from:0 till: 8049
bar:1920 from:0 till: 8912
bar:1930 from:0 till: 10595
bar:1947 from:0 till: 13057
bar:1961 from:0 till: 16062
bar:1970 from:0 till: 17635
bar:1981 from:0 till: 18162
bar:1990 from:0 till: 18683
bar:2000 from:0 till: 19290
bar:2010 from:0 till: 21022
bar:2018 from:0 till: 22426

PlotData=

bar:1806 at: 3460 fontsize:s text: 3.460 shift:(-10,5)
bar:1816 at: 3611 fontsize:S text: 3.611 shift:(-10,5)
bar:1830 at: 4303 fontsize:S text: 4.303 shift:(-10,5)
bar:1846 at: 4841 fontsize:S text: 4.841 shift:(-10,5)
bar:1856 at: 4912 fontsize:S text: 4.912 shift:(-10,5)
bar:1866 at: 4806 fontsize:S text: 4.806 shift:(-10,5)
bar:1876 at: 4922 fontsize:S text: 4.922 shift:(-10,5)
bar:1880 at: 5134 fontsize:S text: 5.134 shift:(-10,5)
bar:1890 at: 5614 fontsize:S text: 5.614 shift:(-10,5)
bar:1900 at: 6572 fontsize:S text: 6.572 shift:(-10,5)
bar:1910 at: 8049 fontsize:S text: 8.049 shift:(-10,5)
bar:1920 at: 8912 fontsize:S text: 8.912 shift:(-10,5)
bar:1930 at: 10595 fontsize:S text: 10.595 shift:(-10,5)
bar:1947 at: 13057 fontsize:S text: 13.057 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 16062 fontsize:S text: 16.062 shift:(-10,5)
bar:1970 at: 17635 fontsize:S text: 17.635 shift:(-10,5)
bar:1981 at: 18162 fontsize:S text: 18.162 shift:(-10,5)
bar:1990 at: 18683 fontsize:S text: 18.683 shift:(-10,5)
bar:2000 at: 19290 fontsize:S text: 19.290 shift:(-10,5)
bar:2010 at: 21022 fontsize:S text: 21.022 shift:(-10,5)
bar:2018 at: 22426 fontsize:S text: 22.426 shift:(-10,5)

</timeline>

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek

Structuur

De gemeente Balen ligt in het kieskanton Mol en het provinciedistrict Turnhout. Deze maken deel uit van het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en de kieskring Antwerpen.

Balen		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europa	colspan="2" \| België	Vlaanderen		Antwerpen	Turnhout			Mol
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van Volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Mechelen-Turnhout	Turnhout	Mol	Balen
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeester

Tijdspanne		Burgemeester
	? - ?	Joris^[2]
	? - ?	Wouters
	1814 - 1836	August Van Ackere
	1836 - ?	P.F. Van Mierde
	? - ?	André Swinnen
	? - ?	Heylen
	? - 1896	H.B. Jansen (Kath. Partij)
	1896 - 1920	Alfons Dierckx (Kath.Partij)
	1921 - 1938	Gustaaf Wouters (UCB)
	1939 - ?	Aloïs Delsupehe^[3]^[4]
	1947 - 1976	Egied Wouters^[5] (CVP)
	...
	1983 - 2000	Mathieu Bierkens (CVP)
	2001 - heden	Johan Leysen (CD&V)

Legislatuur 2013 - 2018

Het Vlaams Belang kwam niet opnieuw op. Alle Balense gemeente-, OCMW- en politieraadsleden van het Vlaams Belang verlieten eind juni de partij en hadden de nieuwe partij Beter Balen opgericht.^[6] Burgemeester Johan Leysen (CD&V) leidt een coalitie bestaande uit CD&V en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 16 op 27 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012^[9]
Stemmen / Zetels		%	25	%	25	%	25	%	25	%	25	%	27	%	27
	CVP¹ / CD&V²	26,32¹	7	36,24¹	10	51,09¹	14	51,76¹	14	35,66¹	10	35,80	11	35,00²	11
	SP¹ / INZET² / sp.a³	21,07¹	5	21,47¹	5	26,71¹	6	27,61²	7	23,64²	6	23,98³	7	18,43³	5
	PVV¹ / VLD² / Open Vld³	-		-		22,2¹	5	20,63²	4	22,42²	6	17,60²	4	11,48³	2
	N-VA	-		-		-		-		-		-		26,73	8
	Beter Balen	-		-		-		-		-		-		8,36	1
	AGALEV¹ / Groen!²	-		-		-		-		4,73¹	0	2,90²	0	-
	Vlaams Blok¹ / Vlaams Belang²	-		-		-		-		13,55¹	3	19,72²	5	-
	GBO	30,95	9	25,91	7	-		-		-		-		-
	CBD	14,11	3	12,73	3	-		-		-		-		-
	SD	-		3,65	0	-		-		-		-		-
	VU	7,55	1	-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		11965		12905		13670		13913		14285		14230		14744
Opkomst %						96,27		95,18		93,82		94,37		92,52
Blanco en ongeldig %		3,95		6,46		6,12		8,33		6,65		5,1		5,1

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Balen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Sint-Andrieskerk is een laatgotische kerk met een zware toren.
Enkele 18e- en 19e-eeuwse burgerhuizen in het centrum van Balen.
Voormalig gemeentehuis in neorenaissancestijl, uit 1906.
Belangwekkend bouwkundig erfgoed in Rosselaar, Hoolst en Schoor, kapellen en Mariapark in Schoorheide.
Watermolens Topmolen en Hoolstmolen in de omgeving van Balen.

Natuur en landschap

Ten zuiden van Balen loopt de Grote Nete en in de vallei daarvan liggen diverse natuurgebieden, waaronder Scheps, De Most, De Vennen, en Griesbroek bij Hulsen. Ten noorden van De Most ligt, op een dekzandrug, het natuur- en recreatiegebied Keiheuvel.

Parallel aan de Grote Nete lopen de door mensen gegraven Grote Hoofdgracht en Kleine Hoofdgracht, bedoeld ter ontwatering van de moerassen.

Ten oosten van Balen loopt het Kanaal naar Beverlo en ten westen van Balen het Kanaal Dessel-Kwaadmechelen.

Cultuur

Bijnaam

De bijnaam van de Balenaars is: Kruiers. De reden kan zijn dat de patroonheilige van de kerk, de Heilige Andreas, ook patroon van de kruiers is. Het volksverhaal rept ervan dat de bewoners de kerk een aantal malen wilden verplaatsen, en daartoe een kruiwagen geschikt achtten. In 1987 werd een beeldje van de kruier geplaatst.

Musea

Het Kruiersmuseum, in het voormalig gemeentehuis, is een heemkundemuseum.

Film

Groenten uit Balen (2011) van Frank Van Mechelen naar het gelijknamig toneelstuk Groenten uit Balen van Walter van den Broeck. De film verhaalt over de staking van 1971 in de Balense zinkfabriek van Vieille-Montagne.

Religie en levensbeschouwing

Balen is de hoofdplaats van de federatie Balen, die op haar beurt dan weer deel uitmaakt van het dekenaat Zuiderkempen in het Bisdom Antwerpen.

Mobiliteit

Station Balen

Economie

Voormalig

De Balense zinkfabriek van Vieille-Montagne.

Bekende inwoners

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Balen of een andere significante band met de gemeente hebben:

Alfons Dierckx (1859 - 1920), politicus
Gustaaf Wouters (1872), politicus en notaris
Egied Wouters (1911 - 1986), politicus en notaris
Bert Leysen (1920 - 1959), programmadirecteur N.I.R.
Louis Oeyen (1931 - 2007), politicus
Jos Wijninckx (1931 - 2009), politicus
Heddie Suls (1938), actrice
Norbert Van Broekhoven (1946 - 2014), ondernemer en bestuurder

Anne Mie Gils (1957), actrice
Servais Verherstraeten (1960), politicus
Johan Leysen (1961), politicus
Eric Geboers (1962), motorcrosser
Frédéric Caudron (1968), biljarter
Mathieu Bierkens, politicus
Tom Boonen (1980), wielrenner

Zie ook

Bornbergen

Externe link

Website van de gemeente

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

º VRTtaal.net - Balen
º Burgemeesters Balen 1798 - 1970; Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen
º Verkiezing schepenen A. Van der Auwera, Aloïs Delsuphe tot burgemeester benoemd; Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen
º Kamiel Mertens; Balen tijdens de Tweede Wereldoorlog; Studium Generale; 2004
º Fiche Egied Wouters(Dode link); ODIS
º Vlaams Belang loopt leeg in Balen; Het Nieuwsblad; 29 juni 2012
º 1961-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
º Vlaanderenkiest.be: Gegevens 2006
º www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012

Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Balen op Wikimedia Commons.

Gemeenten in de provincie Antwerpen

Aartselaar · Antwerpen · Arendonk · Baarle-Hertog · Balen · Beerse · Berlaar · Boechout · Bonheiden · Boom · Bornem · Borsbeek · Brasschaat · Brecht · Dessel · Duffel · Edegem · Essen · Geel · Grobbendonk · Heist-op-den-Berg · Hemiksem · Herentals · Herenthout · Herselt · Hoogstraten · Hove · Hulshout · Kalmthout · Kapellen · Kasterlee · Kontich · Laakdal · Lier · Lille · Lint · Malle · Mechelen · Meerhout · Merksplas · Mol · Mortsel · Niel · Nijlen · Olen · Oud-Turnhout · Putte · Puurs · Ranst · Ravels · Retie · Rijkevorsel · Rumst · Schelle · Schilde · Schoten · Sint-Amands · Sint-Katelijne-Waver · Stabroek · Turnhout · Vorselaar · Vosselaar · Westerlo · Wijnegem · Willebroek · Wommelgem · Wuustwezel · Zandhoven · Zoersel · Zwijndrecht

België: Provincies · Gemeenten

51°10′15″N, 5°10′9″E

[1] º VRTtaal.net - Balen

[2] º Burgemeesters Balen 1798 - 1970; Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen

[3] º Verkiezing schepenen A. Van der Auwera, Aloïs Delsuphe tot burgemeester benoemd; Inventaris van het archief van de provincie Antwerpen

[4] º Kamiel Mertens; Balen tijdens de Tweede Wereldoorlog; Studium Generale; 2004

[5] º Fiche Egied Wouters(Dode link); ODIS

[6] º Vlaams Belang loopt leeg in Balen; Het Nieuwsblad; 29 juni 2012

[7] º 1961-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[8] º Vlaanderenkiest.be: Gegevens 2006

[9] º www.vlaanderenkiest.be: Gegevens 2012

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[9]

Balen (Antwerpen)

Inhoud

Toponymie

Geschiedenis

Geografie

Kernen in de gemeente Balen

Demografie

Evolutie van het inwoneraantal

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Politiek

Structuur

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeester

Legislatuur 2013 - 2018

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Bezienswaardigheden

Natuur en landschap

Cultuur

Bijnaam

Musea

Film

Religie en levensbeschouwing

Mobiliteit

Economie

Voormalig

Bekende inwoners

Zie ook

Externe link

Bronnen, noten en/of referenties

Navigatiemenu

Balen (Antwerpen)

Toponymie

Geschiedenis

Geografie

Kernen in de gemeente Balen

Demografie

Evolutie van het inwoneraantal

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Politiek

Structuur

Geschiedenis

(Voormalige) Burgemeester

Legislatuur 2013 - 2018

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Bezienswaardigheden

Natuur en landschap

Cultuur

Bijnaam

Musea

Film

Religie en levensbeschouwing

Mobiliteit

Economie

Voormalig

Bekende inwoners

Zie ook

Externe link

Bronnen, noten en/of referenties

Navigatiemenu

Zoeken