De Scheffer

Het Scheffer legaat

Geschiedenis: Het legaat

Ary Scheffer werd 02-10-1795 geboren te Dordrecht. Hij overleed 15-06-1858 te Argenteuil. Ary Scheffer kreeg zijn eerste lessen van zijn vader, Johan Bernard Scheffer (1765-1809). Na zijn dood verhuisde Cornelia Scheffer-Lamme met haar gezin in 1811 naar Parijs, waar Ary met zijn broer Henry les kreeg in het atelier van Pierre Guérin. In het begin kreeg Scheffers werk weinig bijval. Geleidelijk veranderde dat en in de jaren veertig bereikte hij het toppunt van zijn roem. Tussen Ary Scheffer en het Dordrechts Museum bestaat een bijzondere relatie. Het museum bezit sinds 1899 de grootste collectie schilderijen en tekeningen van de kunstenaar, dankzij een legaat van zijn dochter Cornelia Marjolin-Scheffer. Een paar jaar na de dood van Ary Scheffer, in 1862, richtte de stad Dordrecht een standbeeld voor haar kunstzinnige stadgenoot op. Dit gebeurde in overleg met zijn dochter Cornelia Marjolin Scheffer, die toezegde de gehele nalatenschap van het atelier van Ary Scheffer aan de Vereniging Dordrechts Museum te vermaken. In 1895 stierf haar echtgenoot Dr. René Nicolas Marjolin en hij schonk de Vereniging Dordrechts Museum (VDM) 200.000 Franse francs, op voorwaarde dat de gemeente een passende ruimte voor het tentoonstellen van de werken van Ary Scheffer beschikbaar zou stellen. Het legaat kreeg van haar nog een aanvulling van 10.000 Franse franc ten einde twee Schefferzalen in te richten. Die ruimte was wel nodig om o.a. de 26 olieverfschilderijen, 80 tekeningen en prenten plus dertien marmeren beelden te tonen. De kern van de Scheffercollectie is dus een legaat van Scheffers dochter, die in 1899 de atelierinventaris van haar vader aan het museum naliet. In de loop der jaren is deze collectie met aankopen en schenkingen aangevuld. Een deel van het legaat was bestemd voor directe ondersteuning door het verlenen van een toelage (beurzen, materiaal) aan kunstenaars en een deel voor aankopen van kunstwerken. Verscheidene bekende Dordtse schilders hebben in de loop der jaren een bijdrage uit het fonds ontvangen. Denk aan: Frans Lebret (1820 –1909), Marinus Reus (1865 – 1938), Willy Sluiter (1873 - 1949), Reinier Kennedy(1881 – 1960), Piet Ouborg (1893 – 1956). Velen konden ondersteund worden, anderen ervoeren teleurgesteld dat ze niet aan de voorwaarden voldeden.

Vanaf 1915 tot 1974 werd, ten behoeve van de modeltekenen in Pictura, jaarlijks een bedrag ( 250 – 500 gulden) uit het Ary Schefferfonds ter beschikking gesteld aan Dordtse kunstenaars. Van dit bedrag werden o.a. de modellen voor de tekenavonden bekostigd. Een ondersteuning die voorspelbaar was. Een aantal vooraanstaande Dordtenaren vervulden bestuurlijke functie in zowel Pictura als in Vereniging Dordrechts Museum.

De toelagen voor aankoop, schilders benodigdheden, een opleiding of studiereis werden in 1974 gestopt en in 1983 hervat met uitzondering van 1992 en 1994. Tot 2005 betrof het een beurs waarbij om de twee jaar een bedrag van € 4.500 beschikbaar werd gesteld ter aanmoediging van jonge getalenteerde kunstenaars. Grotendeels nog levende kunstenaar die in deze periode de Ary Schefferbeurs ontvingen zijn: Anja de Jong (1983), Judith ten Bosch (1984), Corrie Brands (1985, 1988), Bea de Visser (1986), Frans van Lent (1987), Jeanne van der Horst (1989), Gerhard Lentink (1990), Herma Klijnstra (1991), Mariette Linders (1993), Michael Winkel (1995), Margit Rijnaard (1996), Saskia van Broekhoven (1997), Henk P Vandenberg (1999), Tijl Clement (2001), Albert Zwaan (2003).

Het Scheffer Fonds vanaf 2005:

De Scheffer, die tot 2005 bekend stond als de Ary Schefferbeurs is dat jaar in een nieuw jasje gestoken, waarbij de Vereniging Dordrechts Museum zich nog steeds houdt aan de voorwaarden van het legaat.

• de Scheffer aankoop

De helft van de opbrengst van het legaat, tegenwoordig aangevuld met schenkingen van leden of extra contributie, wordt gebruikt voor het aankopen van werk van Dordtse/aan de Drechtsteden regio gelieerde kunstenaars. Deze aankoop vindt plaats in de ‘even’ jaren. De Schefferaankoop van maximaal € 5.000.- wordt gebruikt voor de verwerving van werken van jonge kunstenaars werkzaam of komende uit Dordrecht en omgeving. De bestemming hiervan kan passen in de hedendaagse collectie van het Dordrechts Museum, maar ook een meerwaarde hebben voor Huis van Gijn of het Hof van Nederland.

• kunstprijs De Scheffer

De andere helft van het legaat is bestemd de kunstprijs De Scheffer, die in de ‘oneven’ jaren wordt toegekend. Kunstprijs De Scheffer is een (inter)nationale stimuleringsprijs voor jonge beginnende kunstenaars, niet ouder dan 35 jaar, met een professionele beroepsopleiding. Zij worden via de opleidingen voor beeldende kunst, galerieën en musea met een collectie hedendaagse kunst geworven. Er schrijven meestal 80 – 100 beginnende kunstenaars in.

De jury bestaat uit een (wisselende) deskundige uit de kunst en museumwereld, de conservator moderne kunst van de Dordtse Musea, twee Dordtse kunstenaars, lid van PICTURA, en een bestuurslid van VDM In plaats van een bedrag toe te kennen, wordt een kunstwerk aangekocht van een jonge kunstenaar die niet ouder is dan 35 jaar en een beroepsopleiding achter de rug heeft. De aankoop ter waarde van €. 5.000,= wordt toegevoegd aan de collectie van de vereniging en door het Dordrechts Museum opgenomen in de collectie hedendaagse kunst. Vanaf 2005 wordt in het Dordrechts Museum het uitgekozen kunstwerk tentoongesteld in een presentatie met diverse andere werken van de kunstenaar.

Ter gelegenheid van het 175 jarig bestaan in 2017 zal een aankoop worden gedaan ter waarde van ca. €. 7.500,=

In De Scheffer komen verleden en toekomst samen en draagt VDM actief bij aan de doorgaande lijn in de collectie hedendaagse kunst van het Dordrechts Museum.

Kunstprijs De Scheffer: winnaars

2015: Joost Krijnen

Jury rapport: Krijnen toont de kracht van het wit en de durf om verschillende stadia van het ontstaansproces fysiek aanwezig te laten zijn. Dat zoekende aspect maakt dit werk aangenaam. Het is alsof we de kunstenaar op zijn vingers kunnen kijken tijdens het maakproces. Daarbij is hij schatplichtig aan oudere kunstenaars als David Hockney of Emo Verkerk. Niet voor niets is het werk sterk tekenachtig van karakter en kan het worden gezien als een versmelting van teken- en schilderkunst. Krijnen bezit de kwaliteit om met een enkele lijn iets neer te zetten. Bovendien laat hij het onderwerp knap van schaal verspringen, waardoor er een spanning in het werk komt.

In het werk van Joost Krijnen (Breda 1983) nemen lijnen en kleuren vele vormen aan, met als overkoepelend motief de dagelijkse routine van tekenen, schilderen, schetsen of simpelweg lijnen op papier zetten. Energieke en monumentale gebaren worden afgewisseld met uitgewerkte portretten in sierlijke lijnen of snelle schetsen. Strikt geometrische, gekleurde vlakken worden in perspectief gebracht door schijnbaar willekeurige eerste pogingen. Dissonant en harmonieus; alles komt samen op het papier en reageert op elkaar. Zijne Majesteit de Koning heeft vrijdagmiddag 9 oktober de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2015 uitgereikt aan Joost Krijnen. In het werk van Joost Krijnen (Breda 1983) worden energieke en monumentale gebaren afgewisseld met snelle schetsen. Dissonant en harmonieus; alles komt samen op papier en reageert op elkaar. Krijnen maakt speciaal voor deze tentoonstelling een werk op zaal.

2013: Frank Ammerlaan

‘Het jaar 2013 zou wel eens hét jaar van Frank Ammerlaan (33) kunnen worden’, schreef NRC Handelsblad begin dit jaar. Net afgestudeerd aan de Royal College of Art in Londen, vorig jaar winnaar van de Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst en zijn eerste solotentoonstelling bij Upstream Gallery in Amsterdam. Dit jaar nam hij deel aan een tentoonstelling in de White Cube Gallery in Londen en is hij winnaar van De Scheffer, de prestigieuze Dordtse prijs voor jonge kunstenaars. Ammerlaan heeft in korte tijd een herkenbaar schilderkunstig oeuvre opgebouwd. Donkere oppervlakten die wolken van kleur bedekken en iriserende vlekken die als olie op donker water drijven. De kleuren doemen op of verdwijnen als je langs een schilderij loopt. Op sommige werken zijn geometrische patronen van draden geborduurd waardoor het oog houvast kan krijgen op het diffuse veld van verf. Ammerlaans schilderijen hebben geen herkenbare voorstelling. Zijn onderwerp is de verbeelding van het vluchtige en kortstondige, zijn aandacht richt zich op de randverschijnselen van de alledaagse waarneming, op dat wat zich in een ooghoek toont.

2011: Kim van Norren

Het werk van Kim van Norren is bedrieglijk verleidelijk, waardoor haar met bezieling gekozen teksten des te sterker binnenkomen. De Scheffer, besloot de jury, is opgericht als aanmoedigingsprijs en moet daarom gaan naar een kunstenaar die nog aan het opstijgen is, maar zijn/haar talent wel al meer dan bewezen heeft om opname in een museale collectie te rechtvaardigen. In dit licht moet de keuze voor Kim van Norren als winnaar van De Scheffer 2011 mede gezien worden. We zien Van Norren graag haar vleugels verder uitslaan, en zijn ervan overtuigd dat haar komende expositie in het Dordrechts Museum het publiek onverwacht zal raken.

2009 is De Scheffer niet uitgereikt omdat het Dordrechts Museum in ver- en nieuwbouw was.

2008: Charlotte Dumas (1977)

Charlotte is fotograaf. Haar serie foto’s van tijgers, wolven en renpaarden hebben een grote overtuigingskracht die ze door lang observeren, studie van haar onderwerp heeft bereikt. De problematiek van het deels gedomesticeerd en deels in vrijheid levende dier weet ze in krachtige portretten vast te leggen. Ze is helder in de organisatie van haar projecten, omdat ze weet wat ze wil. Ze vertelt met grote betrokkenheid over het onderwerp en dit past duidelijk bij haar persoonlijke interesse. Uit de projecten die ze aanpakt vloeien steeds nieuwe verdergaande onderwerpen voort. Mooi is eveneens de vastlegging van h Als snel was er consensus over de winnaar van De Scheffer. Van alle kandidaten overtuigde Charlotte Dumas het meest. De consequente en kritische houding ten opzichte van haar werk en de uitgekristalliseerde series waarmee ze zich presenteert, dwingen bewondering af. Met de aankoop van een paardenportret heeft de Vereniging een waardevolle aanwinst aan het museum te bieden. Haar series in zelf uitgegeven boeken, die dienen om haar projecten aan anderen te tonen. In 2008 was zij de winnaar van De Scheffer

2005: Elspeth Diederix

Elspeth Diederix ( 1971) is fotografe. De nadruk in haar fotografie ligt op het steeds weer incorporeren van het idee waardoor haar foto’s stuk voor stuk een eigen nogal vervreemdende inhoud krijgen. Dit idee moet wel ingegeven worden door de associatie en Diederix zoekt dan ook situaties op die haar van die associatieve ingevingen verzekeren. India geeft haar bijvoorbeeld de felle kleuren of de warme bloemrijke achtergrondsferen en Scandinavië of IJsland brengen stilte en oneindigheid. Om het idee en de associatie vast te houden grijpt ze in. Dit gebeurt soms met toevoegingen van menselijke vormen en plastische, figuratieve voorwerpen, of soms juist door het toelaten van de vondst, een oplichtend monitorscherm met omgeving of een plas melk waar een cirkel in drijft en die door zijn vorm de omliggende voorwerpen verbindt, niet meer en niet minder. Het ultieme beeld in haar foto’s is altijd sterk. Elspeth Diederix is geboren 1971 te Nairobi, Kenya. Woont en werkt in Amsterdam 1990-1995 Rietveld Academie 1998-2000 Rijksacademie van Beeldende Kunsten 2002 Winnaar Prix de Rome