Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Metrologie
Metrologie is de wetenschap van de maten en hun toepassing. Dit bevat alle theoretische en praktische aspecten die daarmee in verband staan, zoals bijvoorbeeld maateenheden, meettoestellen, meetmethoden, meetfouten
Het begrip metrologie is afgeleid van meter (Grieks: μετρώ, metró „meten”) en heeft niets te maken met meteorologie (van meteoor), de weerkunde.
Probleemstelling
Beslissingen zijn vaak gebaseerd op meetresultaten.
- op basis van de glucosewaarden in het bloed beslist men voor een behandeling of niet;
- men beslist aan de hand van meetbare resultaten of een product aan de kwaliteitsnorm voldoet;
- de uitzettingsvoegen van bruggen worden gemeten;
...
Wanneer het meetresultaat onjuist is, volgt mogelijk een beslissing op basis van onjuiste gegevens.
- men krijgt een behandeling tegen diabetes hoewel men
- afwijkende producten worden conform verklaard en aan de klant geleverd;
- de delen van een brug wijken te ver van elkaar af;
...
Dit kan vervelende gevolgen hebben :
- de patiënt moet onnodig insuline nemen, mag zich niet inspannen en moet zijn bloedsuikerwaarden laag houden;
- de klant controleert het product bij ontvangst en stelt vast dat het defect of in slechte toestand is; loopt vertraging op omdat het product uitgewisseld moet worden, eist een schadevergoeding, of verbreekt het contract opmdat hij zich opgelicht voelt;
- de brug of een deel ervan kan instorten, of veroorzaakt verkeershinder door herstellingswerken;
...
Meetresultaten moeten dus betrouwbaar zijn. Dit is het vakgebied van de metrologie.
Terreinen van de metrologie
Wetenschappelijke of fundamentele metrologie
De wetenschappelijke metrologie definieert de maateenheden, zorgt ervoor dat er geen verwarring over ontstaat, en zorgt voor correcte ijkvoorbeelden of stalen op nationaal of internationaal niveau.
Industriële metrologie
De industriële metrologie zorgt voor de praktische toepassing van de maateenheden door de gebruikers, de handelaars, producenten en iedereen die maateenheden gebruikt (bijvoorbeeld scholieren met meetlatten).
De industriële metrologie is de tussenschakel tussen de nationale metrologische instituten en de eindgebruikers.
Wettelijke metrologie
Wettelijke metrologie houdt verband met alle activiteiten die onderworpen zijn aan wettelijke regels. Hiertoe behoren alle metingen in het kader van commerciële transacties (het meten van de hoeveelheid brandstof die men koopt in het benzinestation, het gewicht van voorverpakte producten, een maat voor groenten en fruit, brieven en pakjes, het meten van het elektriciteitsverbruik,...), metingen in verband met een belasting of boete (snelheidsmeters, alcoholmeters,...), het vaststellen van emissie (zoals uitlaatgassen...), gezondheidsmaatregelen,...
Historische metrologie
De historische metrologie is een historische hulpwetenschap is een aparte tak die gespecialiseerd is op de oude maateenheden uit het verleden. Dit kan een praktische hulp zijn bij geschiedkundig onderzoek.
Metrologische instituten en organisaties
- Internationale instituten
- Organisation Internationale de Métrologie Légale (OIML)
- Bureau International des Poids et Mesures (BIPM)
- Joint Committee for Guides in Metrology (JCGM)
- Het Joint Committee for Guides in Metrology (JCGM)[1] is verantwoordelijk voor de uitgave van de beide publicaties over de metrologische standaarden: GUM (Guide to the Expression of Uncertainty in Measurement) en VIM (oorspronkelijk International Vocabulary of Basic and General Terms in Metrology, nu International Vocabulary of Metrology – Basic and General Concepts and Associated Terms).
- Nationale instituten
Het vastleggen en controleren van maten en gewichten is een soeverein recht, dat gewoonlijk wordt uitgeleend door staatsinstellingen.
- Duitsland: Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB)
- England: National Physical Laboratory (NPL)
- Frankrijk: Laboratoire national de métrologie et d'essais (LNE)
- Nederland: Nederlands Meetinstituut (NMi)
- Oostenrijk: Bundesamt für Eich- und Vermessungswesen (BEV)
- Verenigde Staaten: National Institute of Standards and Technology (NIST)
- Zwitserland: Eidgenössisches Institut für Metrologie (METAS)
Verwijzingen