Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
The Case for a Genuine Gold Dollar
| The Case for a Genuine Gold Dollar | ||
| Oorspronkelijke titel | The Case for a Genuine Gold Dollar | |
| Auteur(s) | Murray Rothbard | |
| Land | Verenigde Staten | |
| Taal | Engels | |
| Reeks/serie | ||
| Onderwerp | Libertarisme, Economie, Economische geschiedenis | |
| Genre | Non-fictie | |
| Uitgever | The Ludwig von Mises Institute | |
| Uitgegeven | 1985, 1992 | |
| Medium | Print, PDF | |
| Pagina's | 15 | |
The Case for a Genuine Gold Dollar is een essay van de Amerikaanse econoom Murray Rothbard, oorspronkelijk verschenen als een hoofdstuk in het boek The Gold Standard: Perspectives in the Austrian School uit 1985.[1] Het is als los artikel online beschikbaar bij het Ludwig von Mises Institute.[2]
De titel slaat op het in het artikel gegeven pleidooi voor een terugkeer naar een dollar onder een echte gouden standaard, met een vast goudgewicht. Voorgestelde alternatieven voor een gouden standaard zijn volgens Rothbard onwerkbaar, wegens hun onoverkomelijke nadelen.
Aanleiding
Rothbard werd voor zijn artikel gemotiveerd door de voortgaande geldontwaarding onder het fiatgeld.[3] Uit den boze vindt hij ook een hernieuwde pseudo-gouden standaard zoals die er was tussen 1933 en 1971, in het bijzonder binnen het ten onder gegane systeem van Bretton Woods (1944-1971). In zijn andere monoloog over goud, The Case for a 100 Percent Gold Dollar, ligt de nadruk op zijn overtuiging dat andere soorten standaard, onwerkbaar zijn en alleen een echt gouden dollar kan functioneren als geld. Hij behandelt enkele van zulke ideeën uit de economische literatuur, te weten een (van Friedrich von Hayek afkomstig) idee voor een volledig vrije geldmarkt zonder gouddekking, een "gewogen mandje goederen" als dekking voor geld en bimetallisme (dubbele monetaire standaard, doorgaans goud en zilver).
Inhoud artikel
The Case for a Genuine Gold Dollar is verdeeld in zes ongenummerde, getitelde paragrafen.
Inflationary Fiat Paper
De wereld kent sinds vele decennia (ruim 50 jaar toen Rothbard het stuk schreef, in 1985) een voortdurende inflatie. Rothbard bedoelt hier met inflatie prijsstijgingen, waarbij hij geldschepping als oorzaak aanwijst. Hij memoreert in dezelfde paragraaf de prijsdalingen onder de gouden standaard, die een relatief vaste geldhoeveelheid inhield.[4] Rothbard stelt zonneklaar dat de prijsstijgingen direct worden veroorzaakt door het loslaten van de gouden standaard in 1933 en in het bijzonder in 1971, toen elke link met goud door het opheffen van het systeem van Bretton Woods, definitief werd verbroken. Er zit nu geen vrijwel geen rem meer op de geldschepping, die er onder goud nog wel was.
Deze inflatie is te wijten aan het zeer winstgevende monopolie op geldschepping dat overheden zichzelf hebben toegeëigend of aan de centrale bank hebben uitbesteed. In de 19e eeuw, onder de gouden standaard, daalden de prijzen lange tijd. Alleen in oorlogstijd was dat anders, zoals tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog en de Eerste Wereldoorlog. Toen lieten overheden de geldpersen volop draaien en stegen de prijzen bijgevolg. De ontkoppeling van het goud heeft een rem op de geldschepping doen verdwijnen. Het overheidsmonopolie op gelduitgifte, is de kat op het spek binden en de oplossing ligt volgens Rothbard dan ook in het "scheiden van geld en staat".
Hayeks "Denationalization" of Money
Friedrich Hayek stelde voor, de wetten op de betaalmiddelen af te schaffen en vrije gelduitgifte door particulieren toe te staan, waarbij overheden hun bestaande munteenheden zouden behouden. Er zou zo concurrentie tussen beide ontstaan.[5] Rothbard steunt die vrijheid, maar stelt wel dat Hayeks "utopische" plan niet zal werken, omdat geld op een cruciaal punt verschilt met alle andere goederen: het is niet in gebruik als consumptiemiddel, maar als ruilmiddel. Mensen accepteren geld alleen als dat zij weer kunnen inruilen voor andere goederen. Hayek zou het regressietheorema van Ludwig von Mises over het hoofd zien: elk goed dat als geld in gebruik raakt, had daarvoor al een niet-monetaire gebruikswaarde en dus ook een prijs. Geld ontstaat op een vrije markt niet zomaar en lukraak biljetten uitgeven met een naam erop, werkt niet. De dollar en andere munten hebben een verre oorsprong als gewicht in goud (het basisgeld) of zilver, zijn al zeer lang als geld en rekeneenheid in gebruik en zouden dat onder Hayeks plan ook blijven. Hayeks idee slaagt dus niet in de opzet van scheiding van geld en staat.
De enige oplossing tegen inflatie zou volgens Rothbard zijn, de dollar en andere munten die het publiek hoe dan ook wil gebruiken, te privatiseren of denationaliseren, door deze te herdefiniëren: in plaats van als papieren fiatgeld weer als een gewicht van een waardevol marktproduct.
The "Commodity Dollar": A Critique
De dollar definiëren als een "mandje" van twee of meer goederen, zal volgens Rothbard evenmin werken.[6] Hiertegen heeft Rothbard drie bezwaren:
1. Zo'n geldsoort is nog nooit vanzelf op de vrije markt ontstaan en zou moeten worden opgelegd vanuit de overheid.
2. Overheden zouden betrokken blijven en gaan sjoemelen met onder meer de onderlinge gewichtsverhoudingen.
3. Het streven naar een stabiel prijsniveau (een kunstmatige constructie die individuele prijzen maskeert), werkt de natuurlijke prijsdalingen op de vrije markt tegen.[7]
Een mandje goederen zou lijden onder de Wet van Gresham en de goederen erin zouden steeds tekorten of overschotten kennen, door de vastgelegde onderlinge verhoudingen, die niet aansluiten bij de marktsituatie. De dubbele standaard van goud en zilver in de negentiende eeuw in de Verenigde Staten, werkte niet, door de onregelmatige winning van beide metalen.
The Case for a Gold Dollar
Rothbard concludeert dus dat voor geld slechts één enkel goed dient te worden gebruikt. Metalen zijn van oudsher buitengewoon geschikt als geld en werden tot 1933 in de economieboeken ook zo gezien. Daarom heeft één daarvan de voorkeur. Zilver is ongeschikt, door de relatieve overvloedigheid en omdat het al lange tijd niet meer als geld is gebruikt. Goud daarentegen was tot 1933 en in verwaterde vorm tot 1971 de standaard. Het wordt wereldwijd nog steeds als geld gezien en centrale banken hebben het in voorraad om het te gebruiken. Herdefinitie van de dollar in goud, denationaliseert zowel de dollar als goud, dat tegenwoordig grotendeels in handen van centrale banken (overheden) is.
Het was voor Rothbard geen bezwaar dat een overheid de nieuwe standaard bepaalt, omdat diezelfde overheid ooit het geld van goud loskoppelde en deze fout nu kan rechtzetten. Een gouden standaard betekent verder dat goud geen prijs in dollars meer zal hebben, omdat goud en dollars dan geen gescheiden eenheden meer zijn. Dit maakt een vrije markt in prijsbepaling tussen goud en dollars zinloos (net als tussen meters en centimeters of dollars en centen). Wel heeft goud dan weer een prijs in andere goederen. Overheden kunnen dus de nieuwe, vaste standaard kunnen definiëren.
Defining the dollar
De belangrijke vraag rijst, welke definitie (gewicht) de nieuwe gouden dollar zou moeten hebben. De 35 dollar per ounce, die tussen 1933 en 1971 als internationale gouden standaard (vooral) buiten de Verenigde Staten gold en door kunstmatige goudaankopen met dollars in stand werd gehouden, is door de enorme geldschepping achterhaald. De zeer hoge goudprijs in dollars na 1971, bewijst dit. De nieuwe definitie zou moeten afhangen van wat voor monetair systeem we wensen en hoe daar snel te komen.
Which gold standard?
De definitie hangt af van de soort gouden standaard die we willen. Rothbard wil beslist geen pseudo-goudstandaard meer als in de periode 1933-1971, waaronder het systeem van Bretton Woods. Toen hadden de Verenigde Staten binnenlands een fiat standaard en internationaal een beperkte gouden standaard: alleen buitenlandse overheden en centrale banken konden dollars wisselen tegen goudstaven a 35 dollar per ounce. Hij pleit voor een echte ("genuine") gouden standaard, met een dollar die permanent op een vast gewicht in goud is gezet. Een klassieke gouden standaard, zoals van 1850 tot 1914 bestond, heeft als nadeel onder meer dat de Federal Reserve gehandhaafd zou blijven, met alle bankprivileges en het risico op de conjunctuurcycli door geldschepping van dien. Beter is het volgens Rothbard, tot free banking (een vrije geld- en bankenmarkt, zonder centrale bank) over te gaan.
Bij ontmanteling van de Fed kan diens goudvoorraad correct worden geherwaardeerd, zodat het publiek het goud weer in handen kan krijgen. Rothbard schetst de situatie eind 1981 als indicatie: de passiva van de Fed bedroegen toen 179 miljard dollar, de goudvoorraad 265,3 miljoen ounces. Goud zou 676 dollar per ounce zijn. Hiertegen zouden burgers en banken dan hun dollars kunnen wisselen. Deze situatie is een terugkeer naar die van tussen 1841 (het einde van de Second Bank of the United States) en de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865), waarbij inflatie en conjunctuurcycli verleden tijd zijn. Gecombineerd met de opheffing van het FDIC en de plicht tot directe uitbetaling, zou een systeem van free banking ontstaan. Men kan een wettelijke plicht tot honderd procent reserve bankieren wettelijk instellen, waarbij ongedekte geldschepping als fraude wordt gezien.
Vergelijkbare literatuur
- Murray Rothbard - What has Government done to our Money?, heruitgave Mises Institute, 2008.
- Murray Rothbard - Wat heeft de overheid met ons geld gedaan?, vertaling hiervan, uitgave Rothbard Instituut, Brussel, 2009.
- Murray Rothbard - The Case for a 100 Percent Gold Dollar, heruitgave Mises Institute, 2005.
Externe links
- De Gouden Standaard in 40 vragen en antwoorden, uitgebreide introductie in de gouden standaard; RatioVincit.nl, geraadpleegd 8 januari 2011.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º The Gold Standard: An Austrian Perspective, uitgave The Ludwig von Mises Institute, Auburn, Alabama, 1992. The Case for a Genuine Gold Dollar is hoofdstuk 1. Volledig boek, website Mises Institute.
- º Murray Rothbard - The Case for a genuine gold dollar, website Mises Institute.
- º Wat is 'fiatgeld'?, uit de Geld & Inflatie FAQ, MeerVrijheid.nl, 6 augustus 2008.
- º Binnen de Oostenrijkse School definieert men inflatie overigens doorgaans als een toename van de geldhoeveelheid, met prijsstijgingen als gevolg. Omwille van de discussie wijken auteurs daar soms vanaf en de oorzaak (geldgroei) wordt hierbij dan niet vergeten.
- º Friedrich A. Hayek - The Denationalization of Money, derde druk, The Institute of Economic Affairs (IEA), 1990.
- º Hetzelfde voorstel kwam ook van David D. Friedman – Gold, Paper, Or...Is There a Better Money?, Cato Policy Analysis No. 17, 23 september 1982. Website Cato Institute.
- º Dit botst zelfs met de Amerikaanse Grondwet, die de geldwaarde niet in koopkracht, maar in goudgewicht stabiel wil houden. Zie Rothbard, p. 7 (pdf p. 9). Het streven naar prijsstabiliteit in de jaren '20, door de geldhoeveelheid te laten "meegroeien" met de goederenhoeveelheid, schiep de voorwaarde voor de ineenstorting in 1929 en de daaropvolgende economische depressie. Zie hiervoor Murray Rothbard - Theory and Inflation: Economists and the Lure of a Stable Price Level, hoofdstuk 6 uit America's Great Depression.