Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gustave Marie Verspyck (1822-1909)
Jhr. Gustave Marie Verspijck (Gent, 19 februari 1822 – Den Haag, 7 mei 1909) was een Nederlandse generaal die aan meerdere expedities in Nederlands-Indië deelnam en adjudant van de koning in buitengewone dienst was.
De vroege periode
Verspijck volgde vanaf 1838 de Koninklijke Militaire Academie en werd in 1842 benoemd tot tweede-luitenant bij het Nederlandse leger. In 1846 stapte hij over naar het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. Van 1854 tot 1856 vocht hij op Borneo (zie de Expeditie tegen de Chinezen te Montrado) waar hij in 1854 het ridderkruis van de Militaire Willems-Orde verwierf, en van januari 1855 tot juli 1856 was hij waarnemend assistent-resident van Montrado. Hij werd bevorderd tot majoor, werd waarnemend resident van Zuid- en Oost-Borneo (zie de oorlog in Bandjermasin), werd in 1860 Officier in de Willems-Orde en werd in 1865 bevorderd tot chef van de generale staf in Nederlands-Indië.
De Tweede Atjeh-oorlog
Van 1868 tot 1870 was hij met verlof in Nederland. Hij werd daar benoemd tot adjudant-generaal van de Koning en werd bevorderd tot generaal-majoor, en keerde naar Nederlands-Indië terug. Nadat de eerste Atjeh-oorlog in 1873 een fiasco was geworden, liet gouverneur-generaal James Loudon een onderzoek instellen. Verspijck maakte deel uit van de onderzoekscommissie. Hij zou namelijk, als de expeditie niet vroegtijdig teruggekeerd was, naar Atjeh vertrekken om daar de positie van de gesneuvelde opperbevelhebber J.H. Köhler in te nemen. Nu echter, werd hij aangewezen als commandant van de tweede Atjeh-oorlog, maar Loudon benoemde generaal Van Swieten in juni 1873 tot "civiel regerings-commissaris en militair opperbevelhebber" om in die functie de leiding van de oorlog tegen het sultanaat Atjeh op zich te nemen en passeerde daarmee Verspyck op ruwe wijze.
Verspijck vroeg daarop ontslag, maar dit werd hem pas verleend in 1874. Hij nam dus deel aan de tweede Atjeh-oorlog (zijn adjudant was Willem Christiaan Nieuwenhuijzen) onder Van Swieten, en ging in 1874 met pensioen. Verspijck kreeg toen de rang van luitenant-generaal.
De papieren oorlog
Generaal van Swieten meende dat het boek van George Frederik Willem Borel mede geschreven was op instignatie van Verspyck (hetgeen zowel Borel als Verspyck ontkenden). Daar in dit boek de leiding van Van Swieten tijdens de tweede expeditie zeer kritisch tegen het licht werd gehouden (te afwachtend, onjuiste toepassing van humanitaire beginselen) ageerde van Swieten fel tegen Verspyck (die hij van ondoordachte en avontuurlijke oorlogsvoering beschuldigde). Verspyck voelde zich daarop genoodzaakt een repliek te schrijven.
Decoraties
Na zijn pensionering werd Verspijck Kanselier van de Nederlandse Ridderorden. Koning Willem III wenste dat zee-officieren en officieren van de landmacht elkaar in deze positie zouden afwisselen. G.M. Verspijck was ridder en commandeur in de Militaire Willems-Orde, een belangrijk vereiste voor de functie van kanselier. Hij werd niet veel later in de adelstand verheven.
De Adjudant-generaal i.b.d. van H.M. de Koningin, jonkheer Gustave Marie Verspijck, overleed op 87-jarige leeftijd. Hij was vaak onderscheiden. Hij was, onder andere, Commandeur in de Militaire Willems-Orde, Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau, Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Drager van het Ereteken voor Belangrijke Krijgsbedrjven met drie gespen, Grootkruis in de Orde van de Eikenkroon, Grootkruis in de Leopoldsorde van België, Grootkruis in de Orde van de Rode Adelaar.
Het geslacht Verspijck
Meerdere leden van de familie van Gustave Marie Verspijck werden gedecoreerd in de Militaire Willems-Orde. Zijn broer, Adolph Verspijck, werd als luitenant benoemd tot ridder der Militaire Willems-Orde voor de expeditie naar Pasoemah (Palembang) (zie de Expeditie naar de Pasoemah-landen) en een andere broer, Tell Martinus Verspijck, werd voor de expeditie in de zuider -en ooster afdeling van Borneo, als luitenant, benoemd tot ridder der Militaire Willems-Orde wegens betoonde moed en beleidvol optreden (zie de oorlog in Bandjermasin).
Publicaties
- 1875. G.M. Verspijck Loudon en Atsjin. Een woord van protest van generaal Verspijck. Overdruk uit Het Vaderland. D.A. Thieme. Den Haag.
- 1880. G.M. Verspijck. Generaal van Swieten en de waarheid. Henri J. Stemberg
Trivia
- Generaal-majoor G.M. Verspijck had, zo schreef De Nieuwe Gids in 1887, op Borneo "gedurende verscheidene expeditie-jaren, in de Wester-afdeling en in de Zuider- en Ooster-afdeling, uitstekende militaire bekwaamheden getoond. Steeds energiek optredende, had hij ook steeds de hem toevertrouwde krijgsmacht tot de meest gewetensvolle plichtsvervulling weten op te wekken. Officieren en soldaten stelden in zijn beleid een onbeperkt vertrouwen. Maar Verspijck meende dat men eerst met zijn vijand kon praten, wanneer deze onder lag." Verspijck was de zwager van J.J.W.E. Verstege.
- Van Verspijck werd in het boek De luitenant-Generaal Van Swieten contra den Luitenant-Generaal Van Swieten contra den Luitenant-Generaal Verspijck door J. van Swieten fel bekritiseert: aan de debetzijde: 30.000 mensenlevens, 160 en meer guldens benevens de invoering van nieuwe belastingen in Nederland en in Indië om het stelsel gaande te houden. Aan de creditzijde: een verbitterd volk, en een verwoest land dat Nederland ruïneert, en met bajonetten bezaaid moet worden om het betrekkelijk kleine veroverde deel te kunnen behouden.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- 1878 G.F.W. Borel. Onze vestiging in Atjeh. Critisch beschreven. D.A. Thieme
- 1879 J. van Swieten De waarheid over onze vestiging in Atjeh. Noman en Zoon.
- 1880 J. van Swieten. De luitenant generaal J. van Swieten versus de luitenant generaal G.M. Verspijck. Johan Noman en Zoon. Zaltbommel
- Bovenstaande tekst of een eerdere versie daarvan is grotendeels gebaseerd op een artikel uit de Beknopte Encyclopedie van Nederlandsch-Indië (1921).
- Dit artikel is gedeeltelijk gebaseerd op een artikel uit het Biographisch woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkunde van F. Jos. van den Branden en J.G. Frederiks uit 1888-1891, dat vanwege zijn ouderdom vrij is van auteursrechten.
- 1902. A.S.H. Booms. Nederlands krijgsroem in insulinde. W.P. van Stockum en Zoon. Den Haag.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Gustave Verspijck op Wikimedia Commons.