Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jacob Spin
| Jacob Spin | ||
| Bestand:Handtekening Jacob Spin.jpg | ||
| Persoonsgegevens | ||
| Volledige naam | Jacob Spin | |
| Geboren | Amsterdam, 24 april 1806 | |
| Overleden | Amsterdam, 3 juni 1875 | |
| Geboorteland |  Nederland
| |
| Beroep(en) | Scheepstekenaar/schilder | |
| Oriënterende gegevens | ||
| Jaren actief | 1824 tot 1873 | |
| Website | ||
Jacob Spin (Amsterdam, 24 april 1806 – Amsterdam, 3 juni 1875) was een Nederlands scheepstekenaar/schilder. Het belang van zijn werk ligt in het feit dat hij in een tijd voordat de fotografie in opgang kwam, de zeilschepen minutieus vastlegde op papier. Hij was een autodidact. Er zijn sterke aanwijzingen dat Jacob Spin pas rond 1850 van het maken van zijn scheepsportretten kon leven. Vanaf die tijd geeft hij als beroep “schepenaftekenaar” op in plaats van “zeeman”.
Biografie
Jeugd
Jacob Spin wordt op donderdag 24 april 1806 te Amsterdam geboren als het oudste kind van Hendrik Spin en Jannetje Heutinck. Zondag 27 april daaropvolgend wordt hij in de Oosterkerk gedoopt. Naast zijn ouders zijn bij de doop ook de grootouders Jacob Spin en Femmetje Helmers aanwezig. Zij treden op als de doopgetuigen. In de volgende jaren krijgt Jacob er nog twee zusjes bij: Anna Margaretha wordt geboren op 2 augustus 1808 en Jansje op 18 april 1810. Vader Hendrik verdient de kost als metselaarsknecht en het zal dus binnen het gezin van Hendrik Spin geen vetpot geweest zijn. Op 30 november 1813 slaat het noodlot toe wanneer Hendrik komt te overlijden. Jacob is dan ruim 7 jaar oud. Op 10 mei 1820 hertrouwt moeder Jannetje met Christiaan Andreas Schmidt, die als tapper werkt in een kroeg aan de Martelaarsgracht. Ook Schmidt was weduwnaar en het gezin gaat aan de Martelaarsgracht wonen. De kroeg bestaat nog steeds en staat bekend als de oudste van Amsterdam; het is de nu bekende lokaliteit "café Karpershoek". Vanaf de "Haringpakkerij", een gedeelte van wat nu "Prins Hendrikkade" heet, ziet Jacob Spin de schepen op het IJ aankomen en weer vertrekken naar vreemde oorden. Misschien wordt hier zijn interesse gewekt om te gaan varen. Als hij 18 jaar oud is, monstert hij als matroos aan op het fregat "De Drie Gebroeders van Amsterdam." Tijdens zijn reizen maakt hij tekeningen van de schepen waar hij op vaart of die hij tegen komt. Zijn productie is tot 1837 echter niet erg groot. Op 20 november 1831 overlijdt zijn stiefvader Christiaan Andreas Schmidt. Omdat Jacob dan nog bij zijn moeder en stiefvader woont, zorgt hij met zijn zwager Michael Ernst Schlie, welke met zijn zus Anna Margaretha getrouwd is, voor de aangifte van dit overlijden bij de Burgerlijke Stand.
Huwelijk en kinderen
Het jaar daarop, op woensdag 28 november, trouwt Jacob met Elisabeth Maria Smits. Zij gaan aan de Brouwersgracht wonen. Één van de huwelijksgetuigen van Jacob is de nieuwe vriend van zijn moeder: Cornelis Dirk Kaptijn. Zijn moeder trouwt op 23 mei 1833 met hem en zij gaan in Loosdrecht wonen. In het gezin van Jacob Spin aan de Brouwersgracht wordt op 8 juli 1833 Jansje geboren, een eerste dochter. Het kindje overlijdt helaas nog diezelfde dag. Een jaar later, op 2 juli 1834, wordt Elisabeth Wilhelmina geboren. Gelukkig gaat het deze keer wel goed. Jacob en zijn vrouw Elisabeth krijgen in totaal tien kinderen. Vijf van deze kinderen zijn helaas nog geen jaar oud zijn geworden. Hoewel kindersterfte in de negentiende eeuw erg vaak voor kwam, zal dit binnen het gezin van Jacob veel verdriet hebben gegeven. Het gezin verhuist regelmatig, maar blijft vooral aan de Brouwersgracht of in de directe omgeving daarvan wonen. Alleen bij de geboorte van de tweeling Hendrik en Jacob op 12 november 1843 woont Jacob met vrouw en kinderen op een andere plek in Amsterdam. De familie woont dan op het Kadijkseplein nummer 9, recht tegenover ’s Lands Zeemagazijn; het gebouw waarin zich nu het Scheepvaartmuseum Amsterdam bevindt. Jacob is bij de geboorte van de tweeling niet aanwezig, hij is op zee. Beide kinderen overlijden voordat zij één jaar oud zijn.
Er zijn sterke aanwijzingen dat Jacob Spin pas rond 1850 van het maken van zijn scheepsportretten kan leven. Vanaf die tijd geeft hij als beroep “schepenaftekenaar” op in plaats van “zeeman”.
Op 9 augustus 1853 wordt Jacob junior geboren. Dit is het laatste kind dat Jacob en Elisabeth zullen krijgen.
Latere jaren
Op 20 oktober 1856 komt Jacob’s vrouw Elisabeth te overlijden. Met 4 dochters, waarvan de oudste dan tweeëntwintig jaar is en een zoontje van drie moet Jacob Spin het zien te rooien. Jacob junior overlijdt op 18 september 1870 als hij zeventien jaar oud is. De oudste van de vier dochters, Elisabeth Wilhelmina, trouwt op 21 juli 1858 in Amsterdam met de smid Willem Frederik Hoogendijk. Zij krijgen één dochter Francina en zij werd als eerste kleinkind van Jacob Spin geboren op dinsdag 28 september 1858. Elisabeth overlijdt op 8 juli 1862. Dochter Anna Maria trouwt op 21 april 1864 in Amsterdam met de uit Duitsland afkomstige bontwerker Gottlieb Wilhelm Weigel. Het gezin krijgt in totaal maar liefst twaalf kinderen. Van de vier oudste die in leven gebleven zijn heeft Jacob op zijn oude dag nog kunnen genieten. Jacobs jongste dochter Sara Johanna Magdalena trouwt op 4 september 1873, ook weer in Amsterdam, met de diamantslijper Hendricus Johannes Kuijper. Dit echtpaar krijgt geen kinderen. Dochter Jansje trouwt niet en verzorgt haar vader tot aan zijn dood op donderdag 3 juni 1875.
Schilderstijl
Jacob Spin was samen met Dirk Antoon Teupken de belangrijkste schilder/afbeelder van Nederlandse schepen in de tijd van de 19e eeuwse zeilvaart. De afbeeldingen werden meestal gemaakt in opdracht van de kapitein of soms de reder van het zeilschip. Het belang van zijn werk is de zeer nauwkeurige manier waarop hij de schepen weergaf, in de tijd van vlak voor de opkomst van de fotografie. Zijn werk is vanuit maritiem en geschiedkundig oogpunt daarom belangrijk. Hij tekende en schilderde uitsluitend op papier, meestal in een gecombineerde potlood, aquarel en gouache techniek.
Bibliografie
- C.J.W. van Waning. Jacob Spin / scheepsportretten. Uitgave 1974.
- Bram Oosterwijk. Wind in de zeilen, scheepstekenaar Jacob Spin (1806-1875). Uitgave 2005.