Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Udema
Udema was een (export)slachterij in het Drentse dorp Gieten.
Geschiedenis
Waldrik Udema (1858-1931) was een biggenhandelaar die samen met zijn zoons een exportslachterij begon in Kiel-Windeweer. In 1904 besloot hij het bedrijf te verplaatsen naar Gieten vanwege de gunstiger transportmogelijkheden vanaf die plaats. Zo werd op 15 juni 1905 de spoorlijn Gasselternijveen-Assen van de NOLS in gebruik genomen; het station van Gieten lag direct naast de slachterij.
In 1917 werd de op export gerichte slachterij voortgezet door de zonen van Waldrik, Jan (1882-1941) en Fokko (1893-1964). Na het overlijden van Jan in 1941 werd diens zoon Waldrik (1906-1985) mededirecteur. Het bedrijf groeide door tot er bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zo'n tweehonderd personeelsleden in dienst waren. In de oorlogsjaren bleef de fabriek doordraaien in dienst van de bezetter. Voornamelijk Duitse slagers waren er aan het werk. Kort voor de bevrijding van Gieten op 13 april 1945 werden vele terugtrekkende Duitse soldaten in de fabriek ondergebracht. Op 12 april nog werd het gebouw door de geallieerden gebombardeerd.[1]
In 1961 werd de 'NV Exportslachterij, voorheen W. Udema & Zonen' verkocht aan Unilever. Waldrik en zijn beide zonen hadden het familiebedrijf willen behouden, maar Fokko zette de verkoop door.[2] Unilever had vooral belang bij de eigen aanvoer van varkens waarover Udema beschikte. Ook het personeelsaanbod in Gieten was voor Unilever aantrekkelijk. Zowel de productie als het aantal arbeidsplaatsen werden in de jaren '60 fors uitgebreid. Op zijn top bood het vleesverwerkende bedrijf werk aan zes- tot zevenhonderd mensen. Steeds meer bedrijfstaken werden echter in de loop der jaren naar Oss (Noord-Brabant) overgeplaatst. Gedurende de jaren '80 besloot Unilever afstand van zijn varkensslachterijen te doen, wat in 1989 leidde tot de verkoop van Udema aan NVC Holdings uit Lochem (Gelderland). Twee jaar later kwam het bedrijf volledig in handen van Coveco dat sinds 1989 al de helft van de aandelen bezat. Wegens financiële problemen van dit concern moest Udema in 1995 zijn poorten sluiten.[3]
Nadat de fabrieksgebouwen na een grote brand in 1997 grotendeels verloren waren gegaan, is het terrein na sloop van de resten gebruikt voor woningbouw.
In 2008 verscheen van de hand van Martin Hendriksma de roman Familievlees, die hij baseerde op de lotgevallen van Waldrik Udema, zijn zonen en hun slachterij.[4]
Literatuur
- Schuurmans, Rense "Udema Gieten 1904-1995 - Een Exportslachterij in een Drents dorp", Groningen, 2000
| Noten
|
