Organisatievolwassenheid

Een organisatie staat steeds onder invloed van de omgeving en zal daar rekening mee moeten houden. Die invloed kan ondermeer bestaan uit gewijzigde wet- en regelgeving, beschikbaar komende technologische vernieuwingen of uit de dynamiek van verschuivingen in de marktverhouding tussen concurrenten (zie ook het 5 krachtenmodel van Michael Porter). Om te weten of en wat de organisatie moet aanpassen zal de organisatie periodiek een externe analyse moeten uitvoeren om de ontwikkelingen in de omgeving waar te kunnen nemen en desgewenst te kunnen vertalen naar eventuele aanpassingen van de interne organisatie. Het is daarbij belangrijk dat de frequentie in de uitvoering van de externe analyse aansluit bij de dynamiek in de omgeving.

Aansluiten bij de omgevingsdynamiek door de organisatie

In een omgeving waarbij er overheersend sprake is van een stabiele omstandigheden behoeft een functionerende organisatie weinig aanpassingen te doen. De organisatie kan haar productie voortzetten op basis van het bestaande aanbod met de daaraan gekoppelde vraag. Sterke groei van de organisatie ligt dan niet voor de hand, maar aan de andere kant is de continuïteit van de organisatie in beginsel ook niet in gevaar. In een sterk veranderende omgeving bestaat er natuurlijk wel gevaar voor het voortbestaan van de organisatie; dan is er immers een grotere kans dat de organisatie haar aansluiting met de omgeving verliest en zich te veel laat leiden door wat er vooral binnen de organisatie speelt. Sluipenderwijs kunnen dan organisatiewaarden, de te produceren artikelen of de te leveren dienstverlening door "veroudering" niet meer afgestemd zijn op de omgeving.

Aanpassen van de organisatie of het producten- en of dienstverleningspalet kost gewoonlijk de nodige investeringen, zowel in financiële als in intellectuele zin. Indien de organisatie te laat inziet dat aanpassing daarvan noodzakelijk is, kan het voorkomen dat de organisatie zelfs niet meer adequaat op de ontstane situatie kan reageren doordat het bijvoorbeeld ontbreekt aan de financiële middelen of aan doorlooptijd om nog vanuit de huidige marktpositie te kunnen reageren. Tijdig de ontwikkelingen waarnemen, herkennen, interpreteren en daarop anticiperen geeft de organisatie een veel betere uitgangspositie om de noodzakelijke transitie voor te bereiden en daadwerkelijk aan te gaan. Uiteraard kan een organisatie ook besluiten om te stoppen met het voortbestaan, maar wil dit geen gedwongen keus zijn, dan zal de organisatie dus minimaal de aansluiting met de omgeving moeten behouden.

Definitie

Samenvattend kan organisatievolwassenheid als volgt worden gedefinieerd: "Organisatievolwassenheid is de mate waarin een organisatie haar externe verkenning weet door te vertalen naar de interne productieketen, en dit ook weet te borgen, zodat bij voortduring een op de organisatieomgeving afgestemde output tot stand komt.".

Relatie met systeemtoezicht

Bij de invoering van systeemtoezicht wordt de mate van organisatievolwassenheid beoordeeld om na gaan of de organisatie zodanig in control is dat een meer op afstand geplaatste vorm van toezicht verantwoord kan worden toegepast.

De interne verbanden worden bij systeemtoezicht in beeld bebracht en beoordeeld op het vermogen de aansluiting met het extern opgelegde normenkader waar te maken, alsmede wordt beoordeeld of deze verbanden een evenwichtige balans vormen zodat verstoringen van de aansluiting op het normenkader kunnen worden gedetecteerd en gecorrigeerd. Juist die balans levert het voorspellende vermogen op waardoor, althans in theorie, systeemtoezicht meerwaarde kan hebben ten opzichte van de klassieke vormen van toezicht.

Bronnen, noten en/of referenties

Bosma, R., A. Molenkamp, Geen systeemgeborgde organisatie; toch een certificaat? lnvoering van systeemtoezicht. Serieuze inzet op organisatievolwassenheid vereist., Tijdschrift voor Public Governance, Audit en Control, jaargang 12, nummer 4, augustus 2014, pagina’s 4 t/m 10. Vetgedrukte tekst