Progressieve spierontspanning

Progressieve spierontspanning (Engels: Progressive Muscle Relaxation, PMR) volgens Edmund Jacobson is een methode waarmee men door bewuste en door de wil gestuurde spanning en ontspanning van bepaalde spiergroepen een toestand van diepe ontspanning van het gehele lichaam wil bereiken. De spieren worden in een bepaalde volgorde eerst gespannen, de spanning wordt kort aangehouden en vervolgens ontspannen. De concentratie van de persoon wordt gericht op de wissel tussen spanning en ontspanning en op het gevoel dat met deze toestand van de spieren gepaard gaat. Het doel is hierdoor de spierspanning tot onder het gewone niveau te verlagen door een verbeterde lichamelijke waarneming. Na verloop van tijd leert de persoon de spieren op elk gewenst tijdstip te ontspannen. Bovendien zouden door het ontspannen van de spieren ook andere tekenen van lichamelijke onrust of opwinding afnemen, zoals bijvoorbeeld hartkloppingen, zweten of beven. Stijve spieren kunnen worden ontspannen, waardoor de pijn kan worden verlicht.

Toepassing

De methode van de progressieve spierontspanning wordt dikwijls gebruikt in samenhang met een gedragstherapie, bijvoorbeeld bij de behandeling van angststoringen, waar ze wordt ingezet in het kader van een systematische desensibilisering. Ook bij arteriële hypertonie, hoofdpijn, chronische rijgpijn, slaapstoornissen en stress worden met progressieve spierontspanning goede resultaten bereikt.

Vandaag de dag worden er cursussen aangeboden bij het volwassenenonderwijs en bij wettelijke mutualiteiten, waarin men de progressieve spierontspanning kan leren. Er bestaat ook de mogelijkheid deze met boeken en ontspanningscassettes of -cd’s te leren. Het is hierbij niet duidelijk of een muzikale ondersteuning de werking van de spierontspanning versterkt of eerder afleidend is.

Klinische bewijzen en werkzaamheid

In een in 1994 gepubliceerde meta-studie werden 66 tot 1985 uitgegeven studies geanalyseerd met een totaal van 3000 patiënten die enkel met PMR behandeld werden, en bij wie dit dus niet slechts een ondersteunende behandeling was bij de gedragstherapie. In 75 % van de studies werden duidelijke verbeteringen van de symptomen, in 60 % bovendien verbeteringen van het algemene welbevinden vastgesteld. Deze verbeteringen waren stabiel. Bij angst- of spanningstoestanden (inclusief die daarmee verbonden lichamelijke problemen) zou de werkzaamheid van PMR goed aangetoond zijn. PMR is echter op verschillende manieren werkzaam, en slaat het best aan bij patiënten met lichtere symptomen, die positief ingesteld waren tegenover de werkzaamheid van deze therapie. Op basis daarvan en omdat de methode vrij gemakkelijk kan worden aangeleerd wordt de PMR als de meest geschikte ontspanningstechniek voor de klinische praktijk beschouwd.

Zie ook

• Spierontspanning
• Autogene training

Literatuur

• Eberhardt Hofmann, Progressive Muskelentspannung, ein Trainingsprogramm. 2e uitgave. Hogrefe, Göttingen 2003. ISBN 3-8017-1639-2
• Edmund Jacobson, Entspannung als Therapie. Progressive Relaxation in Theorie und Praxis. Vertaald uit het [Amerikaans] Engels door Karin Wirth. 7e uitgave. Klett-Cotta, Stuttgart 1990, ISBN 978-3-608-89112-6.

Weblinks

• (de) Karl C. Mayer, Progressieve Muskelentspannung – Jacobson Entspannungstraining – oder Progressive Muskelrelaxation (PMR)
• (de) Beknopte tekst over het gebruik bij kinderen

Wikisage is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of toepassing van de in dit lemma gegeven medische informatie.    lees meer