THBT-K

De THBT-K (Tjoa & Hoolwerf Beroepen Test, Gedwongen-Keuze versie) is een beroepskeuzetest geïnspireerd door de TBT (Thurstone Beroepentest).

Het ontwikkelen van een beroepen interessetest stelt de maker(s) veelal voor uiteenlopende dilemma’s en is daarom geen gemakkelijke taak. Beroepeninteresses kan men enerzijds zien als uitlopers c.q. indicatoren van diep liggende waardeoriëntaties en fundamentele drijfveren van een persoon. Anderzijds kan men beroepeninteresses direct in verband brengen met voorkeuren voor heel concrete en specifiek aan een beroepsveld verbonden activiteiten, welke voorkeuren niet noodzakelijk nauw hoeven samen te hangen met diepere lagen van de persoonlijkheid.

Dit hybride karakter stelt de constructeur voor een dilemma. In hoeverre wil hij/zij de test een weerspiegeling laten zijn van waarden (o.a. Spranger, 1921; Maslow, 1943,1974; Murray, 1938; Schein,1990; Schwartz 1992; Evers, 2001), maar ook welke concrete beroepsvelden staan te dringen om binnenboord gehaald te worden.

Tevens zijn er – dit geldt voor alle tests - praktische overwegingen. Zo dient een test een handzame lengte hebben, dus niet een te groot tijdsbeslag doen.

De THBT-K richt zich op respondenten met een opleiding op Mbo-, Hbo- of  universitair niveau. De THBT-K is bedoeld voor gebruik in het kader van beroeps- of studiekeuze, loopbaanbegeleiding c.q. loopbaancounseling, maar kan ook goede diensten bewijzen in een selectiesituatie.

Ontwikkeling en meetpretenties

De THBT-K is gestart als een bewerking van de TBT (Tjoa,1974, Thurstone Beroepen Test), op haar beurt een Nederlandse bewerking van de Thurstone Interest Schedule (Thurstone, 1947). Aanvankelijk was de opzet bescheiden, namelijk een aantal items - in het geval van de TBT zijn dit namen van beroepen - te vervangen door meer eigentijdse namen. Al vrij snel werd echter besloten enkele interesseschalen  in twee-en te splitsen en tevens enkele beroepsinteresses toe te voegen. De redenen waren praktijkervaringen van frequente gebruikers van de TBT en factoranalytische bevindingen, waarbij ook is gekeken naar andere beroepentests (o.a. de ABIV; Evers,1979). Uiteindelijk resulteerde een en ander in een nieuwe test voor een 14-tal beroepsinteresses, dus een viertal meer dan de TBT.

Zoals zojuist aangegeven, bestaan de items van de THBT.K uit namen van beroepen, in tegenstelling tot de meeste beroepentests waarbij de items bestaan uit beschrijvingen van beroepsmatige activiteiten, zoals bij de BIT (Evers, Lucassen, Wiegersma, 1997) en de KUDER (Kooreman, 1990), terwijl bij tests als de ABIV (Evers, 1979) en HZO (Platteel, Uiterwijk, 2008) meerdere soorten items worden gebruikt, zoals beroepsmatige activiteiten, namen van beroepen, vaardigheden, voorkeuren voor schoolvakken en eigenschappen & waarden die geacht worden in verband te staan met beroepsinteresses.

De experimentele versie van de THBT.K heeft meerdere bewerkingen ondergaan. Er is gestart met een versie van bijna 300 items, waarbij uit diverse bronnen is geput (o.a. LDC Publicaties, 2009) en tevens veel items zijn geschreven.

Met deze items zijn paarsgewijze itemcombinaties gemaakt en wel zo veel mogelijk op basis van de populariteitswaarden van de items. Dat wil zeggen voor elke mogelijke combinatie van de THBT-schalen zijn items gekozen en gecombineerd met gelijke of ten naaste bij gelijke populariteitswaarden.

Met 14 schalen is sprake van 14x13/2=91 combinaties. Besloten is echter om de schalen - zoals ook het geval bij de TBT die aan de THBT-K ten grondslag ligt - een “dubbele competitie” te laten spelen, zodat de THBT-K bestaat uit 14x13=182 items.

De namen, afkortingen en meetpretenties van de schalen zijn als volgt.  

Nr	AFK	NAAM	MEETPRETENTIE
1	NW	Natuurwetenschappelijk	Interesse in zuiver wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de exacte vakken.
2	TC	Technisch Constructief	Interesse in techniek in brede zin zoals werktuigbouw, elektrotechniek en technologie.
3	BT	Biotechnologie	Zowel praktisch als wetenschappelijk gerichte interesse in de natuur.
4	IT	Informatietechnologie	Interesse in automatisering in brede zin ,die als zodanig zowel op hard- als software gericht kan zijn.
5	FE	Financieel-economisch Management	Interesse in economie met accent op analyses van cijfermatige informatie.
6	CM	Commercieel Management	Interesse in ondernemerschap, verkoop en management in de profit-sfeer.
7	PB	Politiek-bestuurlijk Management	Interesse in management in de not-for-profit-sfeer en politiek-bestuurlijke werkzaamheden.
8	HR	Human Resource Management	Interesse in optimaal tot ontwikkeling brengen van menselijk potentieel.
9	ME	Medisch	Interesse in het beroep van medicus in brede zin, die als zodanig zowel meer wetenschappelijk, vakmatig als praktisch sociaalhelpend gericht kan zijn.
10	SO	Sociaal Helpend	Interesse in praktisch begeleiden & psychologisch ondersteunen van degene die sociale hulp nodig hebben.
11	VC	Verbaal  Creatief & Communicatief	Interesse in werken met de taal als middel tot creatieve expressie & communicatie
12	BK	Beeldend kunstzinnig	Interesse in werken met visuele beelden in brede zin, vooral als middel tot creatieve expressie.
13	MU	Muzikaal	Interesse in muziek, zowel reproductief, vertolkend als scheppend.
14	SP	Spanning & Avontuur	Behoefte aan spanning en avontuur.

Literatuurlijst

• Akkerman, A.E., Buijk, C.A. 1974. GLTS, Guilford LTP Temperament Survey, Handleiding. Lisse: Swets & Zeitlinger.
• Allport-Vernon-Lindzey, 1960. Study of Values.
• COTAN. 2010 Beoordelingssysteem voor de kwaliteit van tests, gewijzigde herdruk mei 2010. NIP, Amsterdam.
• Edwards, A.L. 1959. Edwards Personal Preference Schedule: manual revised. The Psychological Corporation.
• Evers, A. 1979. Handleiding Amsterdamse Beroepen Interessen Vragenlijst, ABIV. Lisse: Swets & Zeitlinger.
• Evers, A. 2001. Vragenlijst WerkWaarden. PITS, Leiden.
• Evers, A, Lucassen, W. & Wiegersma, S. 1999. Beroepen-interessetest (BIT) VERSIE 1997. Handleiding. Swets & Zeitlinger.
• Goos, B., Tjoa, A.S.H. 2004. Het Octogram, OnlineTalentManager, Breda.
• Gordon, L.V. 1978. Gordon Personal Profile & Inventory, New York, The Psychological Corporation.
• Guilford, J.P. 1954. Psychometric Methods. New York. Mc Graw-Hill.
• Heim, A., Watts, K.P., Simmonds (1970). Manual AH6 Groupt Tests for High-Level Intelligence. Windsor, England
• Hermans, H. 1967. Motivatie en Prestatie, Lisse, The Netherlands. Swets en Zetilinger
• Kooreman, A. 1990. Handleiding KUDER Interesse-Vragenlijst. Lisse: Swets & Zeitlinger.
• LDC Publicaties., 2009. Leeuwarden. ISBN 90-76065-80-2.
• Maslow, 1943. Hierarchy of Needs
• Maslow, 1974. Motivatie en Persoonlijkheid. Lemniscaat.
• Murray, H.A. 1938. Explorations in Personality. Oxford University Press
• Platteel, I., Uiterwijk, J. 2008. Hollands Zelfonderzoek voor beroeps- en loopbaankeuzes (HZO). Amsterdam. Hogrefe.
• Schein, E.H. 1990. Career Anchors, Discovering your Real Values, Jossey-Bass Pfeiffer, San Fransisco
• Schwartz, S.H. 1992. Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. In M. Zanna (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1-65
• Spranger, E. 1921/1950. Lebensformen, Neomarius Verlag Tubingen.
• Thurstone L.L. 1947. Thurstone Interest Schedule. Manual. The psychological Corporation.
• Tjoa, A.S.H. 1973. De Edwards Personal Preference Schedule (EPPS), Sociale Wenselijkheid, Gedwongen Keuze en een Nederlandse EPPS versie, Lisse, The Netherlands. Swets en Zetilinger.
• Tjoa, A.S.H. 1974. Thurstone Beroepentest (TBT), Handleiding en specimen set. Lisse: Swets & Zeitlinger.
• Tjoa, A.S.H. 2009 Handleiding, herziening 2009 van Edwards Personal Preference Schedule, inclusief gekuiste versie. Den Haag. Test Dimensions, Psychological Test Publishers.
• Vries, A.L.M. 2006. The merit of ipsative measurement; second thoughts and minute doubts. PhD Thesis. Maastricht University.