Francisca Coya

Francisca Coya (Cuzco, 1515 - Popayán, 1543-44), ook bekend als 'María de Sandoval', 'Francisca Coya de Sandoval' of 'La Coya', was de dochter van de Inca Huayna Capac. In de woorden van de Ecuadoraanse genealoog-historicus Fernando Jurado Noboa was ze 'een voedende moeder voor Ecuador en Colombia'.

Oorsprong

Huayna Capac liet volgens kroniekschrijvers een groot aantal nakomelingen na, meer natuurlijke kinderen dan wettelijke kinderen.

Het is vastgesteld dat Francisca Coya een van de Inca-dochters is, maar over haar moeder lopen de meningen uiteen: voor sommigen is Francisca de wettelijke dochter van de Coya-vrouw, voor anderen was ze de dochter van een concubine. Sommigen suggereren dat Doña Francisca Coya de dochter was van Paccha Duchicela, prinses Shyri van Quito, waardoor ze, volgens deze versie, Atahualpa's zus was.

Biografie

Na de dood van Atahualpa door de Spanjaarden, marcheerden Sebastián de Benalcazár en Diego de Sandoval naar de regio San Miguel de Piura. Het was in 1535 in Chaparra, in de Cañaris-regio, in de westelijke uitlopers van de Andes, dat de Spanjaarden een groep inheemse mensen vonden die de zusters van Atahualpa verborgen hielden en beschermden: Toctochembo, Marcachembom, Ascarpe en Francisca (haar autochtone naam is onbekend), ook dochters van Huayna Cápac. Zij en haar mensen vluchten uit Cuzco, bij de aankomst van de Spanjaarden. Deze poging was tevergeefs omdat Francisca (samen met haar andere zusters) gevangen werd genomen en naar Sebastian de Benalcázar werd gebracht, die haar "aan kapitein Diego de Sandoval gaf". De Inca-nobele werd zwanger en marcheerde met Sandoval eerst naar Quito, waar ze het leven schonk aan hun eerste en enige kind. Later vergezelde ze hem naar Popayán, waar ze dicht bij een van haar zussen woonde (een van wie Benalcázar voor zichzelf had gekozen)

Francisca, die 'La Coya' werd genoemd door de eerste 'buren' (naam die gegeven werd aan burgers met rechten) van Quito, werd geboren in Cuzco rond 1515. volgens testimonies uit de tijd "ze was de wettige dochter van Huayna Capac. ..haar moeder werd gedragen; volgens de Indiaan Pedro Inga, in Bogotá in 1575". " De Indiase Catalina, die haar geboorte zag en haar dienstmaagd was, verklaarde in Tunja in 1575, toen ze 70 jaar oud was: "en toen de genoemde Guaynacaba viel (door ziekte) haar vader, plaatste haar in een ander huis, waar zij woonde en hij de rest van zijn dochters en maagden hield."

Er werd gezegd dat toen La Coya naar de mis ging, 'alle Caciques en dames uit de provincies van Quito haar vergezelden. Toen ze de stad verliet, droegen ze haar op draagbedden en werd ze vergezeld door tweeduizend tot drieduizend indianen.' Volgens getuigen uit die tijd zeiden ze dat "de Caciques van Quito haar onderweg dekens, veren en bloemen overhandigden, zodat haar voeten de grond niet zouden raken". Volgens John Hemming's interpretatie van de gebruiken en praktijken van de inheemse volkeren met betrekking tot de behandeling die Francisca Coya ontving: "vereerden de inboorlingen van Quito haar met zielige hartstocht."

Nakomelingen

In Quito had Francisca Coya in 1536 het leven geschonken aan Eugenia de Sandoval Inca, die later in Popayán woonde met haar ouders en later in Anserma, samen met haar vader, kort na de dood van haar moeder in 1544. Het is Eugenia die zou in 1545 het Koninklijk Certificaat van Legitimatie van koning Carlos V ontvangen op verzoek van "bewijs voering" van haar vader, Diego de Sandoval. Ze werd getrouwd in 1550, op 14-jarige leeftijd, met kapitein Gil de Rengifo Pantoja, geboren in Ávila, Spanje, en liet talloze nakomelingen achter in Ecuador en Colombia. Eugenia is overleden vóór 1575.

Bronvermelding

Verder lezen

• Piedad Peñaherrera, Alfredo Costales & Fernando Jurado Noboa. (1982) "Los Señores Naturales de la Tierra: Las Coyas y Pallas del Tahuantinsuyo"

Externe links

• Los señores naturales de la tierra