Arthur Võõbus

Arthur (Karl) Võõbus, ook wel Vööbus of Voobus (15 april(jul.)/28 april(greg.) 1909 – 25 september 1988) was een luthers theoloog, oriëntalist en kerkhistoricus.

Leven

Arthur Võõbus werd geboren in Tartu, Estland, als zoon van de leraar Karl Eduard Võõbus en Linda Helene Võõbus (Sibul). In 1926 studeerde hij af aan de Hugo Treffner Grammatica School in Tartu en in 1932 aan de Faculteit Theologie van de Universiteit van Tartu. In hetzelfde jaar werd hij tot geestelijke gewijd. 1933-1940 was hij predikant in de Estse Evangelische Lutherse Pauluskerk in Tartu. In 1934 ontving hij zijn Master’s degree in theologie op een scriptie over De ware christen, het ware christelijke leven en de ware christelijke kerk volgens Søren Kierkegaard. Tot zijn docenten aan de faculteit behoorden de oudtestamenticus Alexander von Bulmerincq en Uku Masing.

Tegelijkertijd werkte Arthur Võõbus in bibliotheken en manuscriptenverzamelingen in Rome, Parijs, Londen, Berlijn en Leipzig aan theologische teksten in het Syrisch.

In 1936 trouwde hij met Ilse Luksep, een dochter van een rijke koopmansfamilie, die hem, samen met zijn ambt in een grote gemeente, de materiële basis voor zijn onderzoek gaf. Toen de Sovjets in 1940 Estland binnenvielen, vluchtte hij naar Duitsland. Zijn kritische houding ten opzichte van het regime leidde ertoe dat hij door de Gestapo in observatie werd gehouden. Nadat Estland door de Duitse troepen werd ingenomen, verhuisde Arthur Võõbus terug naar Estland. Hij doctoreerde in 1943 aan de Universiteit van Tartu op een proefschrift over het ascetisme in Syrië, Mesopotamië en Perzië tot in de 10e eeuw. Tussen 1943 en 1944 was hij adjunct-hoogleraar Vroege Kerkgeschiedenis aan de Universiteit van Tartu.

In 1944 vluchtte Arthur Võõbus opnieuw voor de Sovjets naar Duitsland. Van 1944 tot 1948 werkte hij als predikant in vluchtelingenkampen, van 1946 tot 1948 was hij hoogleraar voor Vroege Kerkgeschiedenis aan de Baltische Universiteit in Pinneberg bij Hamburg gevestigd was. Deze Universum bestond slechts van 1946 tot 1949. Na de sluiting werkte hij in Londen in het British Museum en vervolgens tot 1977 als hoogleraar Nieuwe Testament en Vroege Kerkgeschiedenis aan de Lutheran School of Theology in Chicago (LSTC).

Hij was lid van verschillende wetenschappelijke academies, waaronder de Belgische Koninklijke Academie van Wetenschappen en Kunsten.

Er zijn drie kinderen uit zijn huwelijk.

Familienaam

De letters õ in zijn familienaam zijn de 27e letter van het Estse alfabet en worden uitgesproken als de een lange o zoals in rood. Omdat het in de drukkerijen in andere landen vaak ontbrak aan de juiste diakritische tekens, werd de õ vaak vervangen door een ö. De familienaam is afgeleid van de plaatsnaam Võõbu, een dorp in de gemeente Paide in het district Järva in Estland.

Werk

De belangrijkste focus van het werk van Arthur Võõbus was onderzoek naar vroegchristelijke literatuur in de Syrische taal. Tijdens zijn onderwijsactiviteiten in Chicago ondernam hij meer dan 40 studiereizen naar Turkije, Libanon, Syrië en Irak, bijvoorbeeld naar de kloosters van Tur Abdin bij Mardin. Tijdens deze expedities fotografeerde hij Syrische teksten. Op deze manier werd een archief van 1,5 tot 2 miljoen pagina’s gecreëerd. In 1979 werd op basis van deze collectie het Institute for Syriac Manuscript Studies in Chicago opgericht. Arthur Võõbus publiceerde de resultaten van zijn onderzoek in series zoals het Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium CSCO, in meer dan 80 verhandelingen, boeken en meer dan 240 essays in Estse, Engelse, Duitse, Franse en Arabische uitgaven.