Dertigen

Dertigen is een spel met dobbelstenen dat zijn oorsprong kent in het Antwerpse studentenleven. Het spel wordt uitermate spannend en zeer afwisselend gevonden, dit door het onvoorspelbare karakter van het spel. Het spel steunt namelijk op een mix van strategie en kansberekening. Jaarlijks heeft op de laatste vrijdag van april het wereldkampioenschap plaats in Antwerpen.

Benodigdheden

• Zes dobbelstenen
• Dobbelbak
• Schrijfgerei

Spelreglement

1. In het begin van een spel heeft elke speler dertig punten.
2. De eerste speler die 0 of minder dan 0 punten heeft, verliest het spel. Men zet dan het spel voort met de overgebleven spelers.
3. Elke beurt begint met zes dobbelstenen die men met de eerste worp gelijktijdig werpt.
4. Na elke worp moet minstens één dobbelsteen uit de speelbak genomen worden en op de kant van de speelbak gelegd.
5. Wanneer alle zes de dobbelstenen zich aan de rand van de speelbak bevinden zijn er drie mogelijkheden:
   a) er liggen precies dertig ogen: er verandert niets aan de score, de doorgeefrichting draait om en de volgende speler is aan beurt.
   b) er liggen minder dan dertig ogen: het verschil tussen dertig en het aantal ogen wordt van de speler die aan de beurt is, afgetrokken
   c) er liggen meer dan dertig ogen:
   • Men telt het verschil tussen het aantal gegooide ogen en dertig
   • De speler neemt alle dobbelstenen opnieuw ter hand en gooit met de zes dobbelstenen
   • Elke dobbelsteen gelijk aan het zo pas getelde verschil moet uit de speelbak genomen worden en op de rand gelegd
   • Men moet blijven gooien totdat er in een worp geen enkele dobbelsteen bij is, gelijk aan het getelde verschil
   • De som van de ogen op de rand van de speelbak, wordt van het totaal aantal punten van de volgende speler , afgetrokken
   • In het geval dat er zes dobbelstenen op de rand worden gelegd (die gelijk zijn aan het getelde verschil), wordt de som der ogen niet van de volgende speler afgetrokken. De speler die dit gooit verliest automatisch.
   • In het geval dat op de eerste worp geen enkele dobbelsteen met het verschil gelijk is, mag de volgende speler er dobbelstenen naar goedkeuren op de rand leggen.
6. De dobbelstenen worden doorgegeven naar de volgende speler in de huidige doorgeefrichting. In het begin gaat dit kloksgewijs.
7. De verliezer van het spel, moet het volgende spel starten.
8. Wanneer minstens één der dobbelstenen met precies één der zes zijden geen volledig contact maakt met het horizontale vlak van de speelbak, spreekt men van cassé, men krijgt dan een poging om via een trilling (meestal door een klop op de tafel) deze correct te laten vallen. Gebeurt dit nog steeds niet dient de worp opnieuw uitgevoerd te worden.

Strategie

Aangezien dertigen vrij simpel is en geen blufelement heeft, is het relatief gemakkelijk om statistisch te bepalen, welke strategie de meeste punten geeft. Het blijkt dat als je het spel zo slim mogelijk speelt, je gemiddeld 30.15 punten behaalt. Je hebt een kans van 62% om 30 punten of meer te halen, en je krijgt gemiddeld 1 strafpunt. De kans om op een bepaald puntenaantal te komen, is als volgt:

<28	29	30	31	32	33	34	35	36
26,6%	11,2%	13,0%	13,9%	13,3%	10,8%	7,1%	3,2%	0,8%

Als je al zou weten wat voor dobbelstenen je zou gaan gooien bij je keuze hoeveel je wegzet, kun je gemiddeld 31.04 punten halen. Aangezien voorkennis zo’n belangrijke rol, is dertigen voor de wet een kansspel.