AMVC — Het Letterenhuis

AMVC – Het Letterenhuis
Opgericht	1933
Locatie	Minderbroedersstraat 22 Antwerpen, België
Type	Literatuur
Thema	Vlaamse Letterkunde
Personen
Directeur	Leen van Dijck
Lid van	Stedelijke Musea Stad Antwerpen
Website	http://www.letterenhuis.be/

Het AMVC — Het Letterenhuis, gevestigd te Antwerpen, is het grootste letterkundige archief van Vlaanderen. Het wordt ook wel ’Het Geheugen van de Vlaamse Literatuur’ genoemd.

Activiteiten

Het museumgedeelte van het Letterenhuis bevat een permanente tentoonstelling over 200 jaar literatuur in Vlaanderen. Regelmatig wordt een nieuwe thematische tentoonstelling georganiseerd. Er vinden regelmatig literaire activiteiten plaats zoals zondagse ontbijtlezingen, studiedagen en boekpresentaties en literaire talkshows.

De archiefcollectie bevat een verscheidenheid aan documenten, voor het grootste deel vanaf ca. 1750. Naast de manuscripten van Vlaamse schrijvers worden er archieven bewaard van uitgeverijen, literaire verenigingen, tijdschriften, en dergelijke meer. Samen zijn dit meer dan twee miljoen brieven en handschriften.

Daarnaast bezit het Letterenhuis meer dan 130.000 foto’s, 40.000 affiches, beelden, schilderijen en grafiek. Het beschikt over de grootste culturele affiche-verzameling van Vlaanderen.

Het materiaal kan in de leeszaal worden geraadpleegd voor onderzoek.

Enkele hoogtepunten uit de collectie zijn uitgebreide handschriftenarchieven van onder meer Willem Elsschot en Paul van Ostaijen, maar ook modernere beroemde schrijvers zoals Louis Paul Boon, Jef Geeraerts en Tom Lanoye zijn vertegenwoordigd.

Geschiedenis

In 1899 kocht de stad Antwerpen het literair archief van Hendrik Conscience, dat de basis zou vormen van de collectie van het latere Letterenhuis. Ter gelegenheid van Consciences honderdste verjaardag werd er in 1912 een grote tentoonstelling georganiseerd. Wegens het grote succes van deze tentoonstelling werd het idee geboren om een Conscience-museum op te richten. In de plaats daarvan werd in 1933 het Museum van de Vlaamsche Letterkunde opgericht, waarin de Conscience-collectie een plaats kreeg. Dit nieuwe museum werd ondergebracht in het Huis De Beukelaer aan de Minderbroedersrui. Sinds de oprichting in 1933 begon men archiefmateriaal van andere schrijvers uit heel Vlaanderen te verzamelen.

In de winter van 1944 werd het museumgebouw zwaar beschadigd door V2-bommen, maar de collectie zelf bleef hier grotendeels van gespaard, aangezien deze tijdens de oorlog eerst in het kasteel Lavaux-Sainte-Anne bij Namen en daarna in Brussel in veiligheid werd gebracht.

Na de bevrijding kreeg de instelling de nieuwe naam Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC). In 1959 werd het museum en archief uitgebreid met een aanpalend gebouw in de Minderbroedersstraat. Dit was ontworpen door de stadsarchitect André Fivez. Het oude gebouw werd verder gebruikt voor administratieve functies. In 1963 opende de vaste museumopstelling ’Tweehonderd jaar cultuurleven in Vlaanderen’ haar deuren.

Op het einde van de 20ste eeuw werd besloten dat de zorg voor en ontsluiting van het literaire erfgoed de belangrijkste taak van de instelling zou zijn. In 2002 werd in overeenstemming met dit doel de benaming Het Letterenhuis gekozen. Bijgevolg verzamelt het museum en archief niet langer materiaal over een breed spectrum van culturele onderwerpen, maar concentreert zich op de literaire geschiedenis.

Sinds 1 januari 2004 is het Letterenhuis erkend als cultureel archief met betrekking tot het literaire erfgoed, en op 17 oktober van hetzelfde jaar werd de volledig opgefriste vaste tentoonstelling over 200 jaar literatuur in Vlaanderen geopend voor het publiek.

Op 1 februari 2010 werd het Letterenhuis genomineerd voor CultuurPrijzen Vlaanderen 2009.

Thematische tentoonstellingen

Een beknopt overzicht.

Jaar	Thema
2002	Leeuwen van Vlaanderen	Expo over het begin van de moderne literatuur in Vlaanderen
2003	’Eindelijk! Lanoye genaaid, gebonden & in leer’	Klank, beeld en bibliofiele edities: expo over Tom Lanoye als museumobject
2003	Godfried Bomans, de fluwelen duivel	Tentoonstelling over het archief van Godfried Bomans
2005	Jeroen Brouwers	Tentoonstelling over het archief van Jeroen Brouwers
2006	Verre horizonten	Expo over hoe schrijvers omgaan met grenzen tussen culturen, talen, volkeren, landen en mensen
2008	Installatie van Johan van Geluwe	De kunstenaar Johan van Geluwe maakt een installatie waarmee hij reflecteert over 75 jaar Letterenhuis en over het nut van culturele archiefinstellingen
2009	Dooreman naar de letter	Overzichtstentoonstelling van affiche-ontwerper, boekvormgever en graficus Gert Dooreman
2010	Dicht bij Elsschot	Overzichtstentoonstelling over Willem Elsschot als schrijver, zakenman en Antwerpenaar
2012	Villa Isengrimus – Louis Paul Boon	Een tentoonstelling over leven en werk van Louis Paul Boon, van de fabrieksstad Aalst tot het ’reservaat/schrijvershol’, de Villa Isengrimus in Erembodegem.

Klapper

In 1955 verscheen voor het eerst een trefwoordenoverzicht of ’klapper’ van alles wat het AMVC in de collectie bewaart. De gedrukte versie werd in 1985 vervangen door een computerdatabank. Deze werd vanaf 1996 online raadpleegbaar in het ’Agrippa’-systeem.

Publicaties

Het Letterenhuis geeft zelf publicaties uit, waaronder het literair-historische tijdschrift Zacht Lawijd (afgekort ZL) en het zesmaandelijkse berichtenblad Zuurvrij.

Meer lezen

• Gwennie Debergh, Lof van het stof: een geschiedenis van het AMVC-Letterenhuis, Meulenhoff, 2008. ISBN 9789085421658

Weblinks

• Officiële webpagina van het Letterenhuis
• Tentoonstellingsarchief
• Opzoeken in de online databank „Agrippa”
• Uit in Vlaanderen: Letterenhuis
• Literatuurplein.nl, 4 januari 2010: Letterenhuis genomineerd voor CultuurPrijzen Vlaanderen
•   Het Letterenhuis op Facebook

•   Zuurvrij op Facebook

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Letterenhuis op Wikimedia Commons.

51° 13' 22" N 4° 24' 16" E