Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Susan LaFlesche Picotte: verschil tussen versies
(→Externe links: + link) |
(wikilinks, spaties, typografische aanhalingstekens) |
||
| Regel 14: | Regel 14: | ||
|afbeelding =Susan LaFlesche Picotte.jpg | |afbeelding =Susan LaFlesche Picotte.jpg | ||
|onderschrift =Dr. Susan LaFlesche Picotte (1865-1915) | |onderschrift =Dr. Susan LaFlesche Picotte (1865-1915) | ||
}} was de eerste inheems Amerikaanse vrouw die in de Verenigde Staten het diploma van arts behaalde. Ze werkte niet alleen als arts, maar werd ook een leider van de Omaha gemeenschap, pleitbezorger voor een goede gezondheidszorg op de reservaten en ze was een gematigde rechtenactiviste. Ze ijverde voor respect tussen de volkeren. | }} was de eerste inheems Amerikaanse vrouw die in de Verenigde Staten het diploma van arts behaalde. Ze werkte niet alleen als arts, maar werd ook een leider van de Omaha-gemeenschap, pleitbezorger voor een goede gezondheidszorg op de reservaten en ze was een gematigde rechtenactiviste. Ze ijverde voor respect tussen de volkeren. | ||
== Biografie == | == Biografie == | ||
====Jeugdjaren==== | ====Jeugdjaren==== | ||
Op 17 juni 1865 werd Susan LaFlesche geboren nabij Mace in het Omaha Indian Reservation in de Amerikaanse staat Nebraska. Ze was de jongste dochter van [[Joseph LaFlesche]] en Mary Gale. Haar vader, ook bekend als Iron Eye (Insta Maza), was het laatste traditioneel verkozen opperhoofd van de Omaha. Hij was de zoon van een Franse pelshandelaar en zijn [[Ponca (volk)|Ponca]] vrouw, Waoowinchtcha. Susans moeder, Mary Gale, ook wel Hinnuaganun ( | Op 17 juni 1865 werd Susan LaFlesche geboren nabij Mace in het Omaha Indian Reservation in de Amerikaanse staat Nebraska. Ze was de jongste dochter van [[Joseph LaFlesche]] en Mary Gale. Haar vader, ook bekend als Iron Eye (Insta Maza), was het laatste traditioneel verkozen opperhoofd van de Omaha. Hij was de zoon van een Franse pelshandelaar en zijn [[Ponca (volk)|Ponca]] vrouw, Waoowinchtcha. Susans moeder, Mary Gale, ook wel Hinnuaganun (’One Woman’) genoemd, was de dochter van chirurg Dr. John Gale van [[Fort Atkinson (Iowa)|Fort Atkinson]] en zijn [[Iowa (volk)|Iowa]] vrouw, Ni-co-ma. | ||
Iron Eyes geloofde dat de toekomst van zijn volk lag in het onderwijs, in het gebruik van de landbouwmethodes van de blanken, in het christendom en in de aanpassing aan de gebruiken van de blanken. Dat had een grote invloed op zijn zeven kinderen. Ze droegen allen bij tot de verbetering van het leven van de inheemse Amerikanen en in het bijzonder van de Omaha. [[Susette LaFlesche Tibbles]] werd docente, schrijfster en activiste voor de rechten van de inheemse Amerikanen, Rosalie LaFleche werd financieel manager van de Omaha en [[Francis LaFlesche]] werd schrijver en [[volkenkunde|etnoloog]] voor het [[Smithsonian]]. <ref>[http://www.nebraskahistory.org/lib-arch/research/manuscripts/family/laflesche-family.htm LaFlesche Family Papers] Nebraska State Historical Society</ref> | Iron Eyes geloofde dat de toekomst van zijn volk lag in het onderwijs, in het gebruik van de landbouwmethodes van de blanken, in het christendom en in de aanpassing aan de gebruiken van de blanken. Dat had een grote invloed op zijn zeven kinderen. Ze droegen allen bij tot de verbetering van het leven van de inheemse Amerikanen en in het bijzonder van de Omaha. [[Susette LaFlesche Tibbles]] werd docente, schrijfster en activiste voor de rechten van de inheemse Amerikanen, Rosalie LaFleche werd financieel manager van de Omaha en [[Francis LaFlesche]] werd schrijver en [[volkenkunde|etnoloog]] voor het [[Smithsonian]].<ref>[http://www.nebraskahistory.org/lib-arch/research/manuscripts/family/laflesche-family.htm LaFlesche Family Papers] Nebraska State Historical Society</ref> | ||
Susan werd opgevoed in de indiaanse cultuur op het Omaha Indian Reservation. Ze kende geen Engels tot ze in 1870 naar de Presbyteriaanse missieschool ging. Die was in 1846 in Bellevue opgericht en in 1857 naar het reservaat overgebracht. Susan leerde er Engels spreken, lezen, schrijven en ook koken en naaien. | Susan werd opgevoed in de indiaanse cultuur op het Omaha Indian Reservation. Ze kende geen Engels tot ze in 1870 naar de Presbyteriaanse missieschool ging. Die was in 1846 in Bellevue opgericht en in 1857 naar het reservaat overgebracht. Susan leerde er Engels spreken, lezen, schrijven en ook koken en naaien. | ||
====Studies en carrière==== | ====Studies en carrière==== | ||
In 1879 vertrok ze met haar zuster Marguerite LaFlesche naar het Elizabeth Institute for Young Ladies in New Jersey. In 1882 keerde ze terug naar het reservaat, waar ze geconfronteerd werd met de problemen die de culturele veranderingen in het leven van de Omaha teweeg brachten. Toen ze daar de antropologe en pleitbezorgster voor de Omaha, Alice Cunningham Fletcher, tijdens een ziekte verzorgde, realiseerde LaFlesche zich dat ze haar volk als arts kon helpen. | In 1879 vertrok ze met haar zuster Marguerite LaFlesche naar het Elizabeth Institute for Young Ladies in New Jersey. In 1882 keerde ze terug naar het reservaat, waar ze geconfronteerd werd met de problemen die de culturele veranderingen in het leven van de Omaha teweeg brachten. Toen ze daar de antropologe en pleitbezorgster voor de Omaha, Alice Cunningham Fletcher, tijdens een ziekte verzorgde, realiseerde LaFlesche zich dat ze haar volk als arts kon helpen.<ref name="nshs">[http://www.nebraskahistory.org/ Nebraska State Historical Society]</ref> | ||
<ref name="nshs">[http://www.nebraskahistory.org/ Nebraska State Historical Society]</ref> | In 1884 verliet ze het reservaat en vertrok naar Virginia om er te studeren aan het Hampton Normal and Agricultural Institute. Daar leerde ze de schoolarts Martha M. Waldron kennen en met haar hulp kon ze in 1886 toetreden tot het Women’s Medical College in Philadelphia. Ze liep stage in het Woman’s Hospital in Philadelphia.<ref name="natlibmed">[http://www.nlm.nih.gov/exhibition/if_you_knew/if_you_knew_12.html National Library of Medicine]</ref> | ||
In 1884 verliet ze het reservaat en vertrok naar Virginia om er te studeren aan het Hampton Normal and Agricultural Institute. Daar leerde ze de schoolarts Martha M. Waldron kennen en met haar hulp kon ze in 1886 toetreden tot het | In 1889 studeerde ze af als eerste van een groep van 36 studenten.<ref name="nshs"/> | ||
<ref name="natlibmed">[http://www.nlm.nih.gov/exhibition/if_you_knew/if_you_knew_12.html National Library of Medicine]</ref> | In 1890 aanvaardde ze een positie van arts in de kostschool van de overheid op het Omaha reservation, waar ze kinderen en volwassenen behandelde. Toen ze hoofdarts werd, verzorgde ze de gezondheidszorg voor meer dan 1200 Omaha. | ||
In 1889 studeerde ze af als eerste van een groep van 36 studenten. | |||
<ref name="nshs"/> | |||
In 1890 aanvaardde ze een positie van arts in de | |||
====Huwelijk en gezin==== | ====Huwelijk en gezin==== | ||
In 1894 trouwde LaFlesche met Henry Picotte, een Yankton Sioux, die populair was bij de Omaha vanwege zijn vertelkunst. Picotte had ook de reputatie een stevige drinker te zijn, waardoor haar familie zich tegen het huwelijk verzette. | In 1894 trouwde LaFlesche met Henry Picotte, een Yankton Sioux, die populair was bij de Omaha vanwege zijn vertelkunst. Picotte had ook de reputatie een stevige drinker te zijn, waardoor haar familie zich tegen het huwelijk verzette.<ref name="novelguide">[http://www.novelguide.com/a/discover/ewb_24/ewb_24_00109.html Susan La Flesche Picotte]</ref> | ||
<ref name="novelguide">[http://www.novelguide.com/a/discover/ewb_24/ewb_24_00109.html Susan La Flesche Picotte]</ref> | Het echtpaar vestigde zich in Bancroft, Nebraska en kreeg twee zonen, Caryl en Pierre. Susan nam de zorg voor haar ziekelijke moeder op zich en ze behandelde zowel blanke als indianen in haar privépraktijk.<ref name="nebstud"/> | ||
Het echtpaar vestigde zich in Bancroft, Nebraska en kreeg twee zonen, Caryl en Pierre. Susan nam de zorg voor haar ziekelijke moeder op zich en ze behandelde zowel blanke als indianen in haar privépraktijk. | |||
<ref name="nebstud"/> | |||
LaFlesche, die zelf geheelonthouder was, maakte zich ongerust over het toenemend verbruik van alcohol op het reservaat. Omaha kregen veel vroeger het Amerikaans staatburgerschap dan andere indianen (staatburgerschap voor alle indianen werd pas in 1924 ingevoerd). Dat bracht ook het recht met zich mee om alcohol te kopen, iets wat daarvoor streng aan banden gelegd was. Er was ook niet langer controle van de overheid, noch van de lokale politie op de verkoop van alcohol in het reservaat. | LaFlesche, die zelf geheelonthouder was, maakte zich ongerust over het toenemend verbruik van alcohol op het reservaat. Omaha kregen veel vroeger het Amerikaans staatburgerschap dan andere indianen (staatburgerschap voor alle indianen werd pas in 1924 ingevoerd). Dat bracht ook het recht met zich mee om alcohol te kopen, iets wat daarvoor streng aan banden gelegd was. Er was ook niet langer controle van de overheid, noch van de lokale politie op de verkoop van alcohol in het reservaat. Doordat ze in haar praktijk direct betrokken raakte bij de vrouwen die door hun dronken mannen mishandeld werden, verzette ze zich tegen de verkoop van alcohol op het reservaat. Dat bracht de nodige wrijvingen tussen haar en haar volk teweeg.<ref name= novelguide/> | ||
<ref | |||
== Activisme == | == Activisme == | ||
Via haar werk als arts op het Omaha reservaat, zag LaFlesche hoe | Via haar werk als arts op het Omaha reservaat, zag LaFlesche hoe haar volk afzag door de verandering van levensstijl. Ze probeerde hen er van te overtuigen dat ze dingen moesten veranderen om hun gezondheid te beschermen. Ze schreef naar de commissaris van Indian Affairs over [[alcoholisme]] en [[tuberculose]], twee problemen die van vitaal belang waren voor haar volk.<ref name="nebstud">[http://www.nebraskastudies.org/ NebraskaStudies.org]</ref> | ||
<ref name="nebstud">[http://www.nebraskastudies.org/ NebraskaStudies.org]</ref> | |||
== Literatuur == | == Literatuur == | ||
* Jeri Ferris, ''Native American doctor: the story of Susan LaFlesche Picotte'', Twenty-First Century Books, 1991 [[ISBN:0876144431]], [[ISBN:9780876144435]] | * Jeri Ferris, ''Native American doctor: the story of Susan LaFlesche Picotte'', Twenty-First Century Books, 1991 [[ISBN:0876144431]], [[ISBN:9780876144435]] | ||
* Norma Kidd Green, ''Iron | * Norma Kidd Green, ''Iron Eye’s Family: The Children of Joseph LaFlesche'', Lincoln, Neb. 1969. | ||
* J.L. Wilkerson, ''A Doctor to Her People Dr. Susan La Flesche Picotte'', Acorn Books, 1999. [[ISBN:0966447026]] | * J.L. Wilkerson, ''A Doctor to Her People Dr. Susan La Flesche Picotte'', Acorn Books, 1999. [[ISBN:0966447026]] | ||
* Benson Tong, ''Susan La Flesche Picotte M.D. Omaha Indian Leader and Reformer'', University of Oklahoma Press (July 1999). [[ISBN-10:0806131403]] [[ISBN-13:978-0806131405]] | * Benson Tong, ''Susan La Flesche Picotte M.D. Omaha Indian Leader and Reformer'', University of Oklahoma Press (July 1999). [[ISBN-10:0806131403]] [[ISBN-13:978-0806131405]] | ||
== Externe links == | == Externe links == | ||
* [http://www.nlm.nih.gov/changingthefaceofmedicine/physicians/biography_253.html NLM] | * {{en}}[http://www.nlm.nih.gov/changingthefaceofmedicine/physicians/biography_253.html NLM] | ||
* [http://www.ancient_voices.50megs.com/doctor.html Ancient Voices: Susan LaFlesche Picotte (1865-1915)] (Engelstalig) | * {{en}}[http://www.ancient_voices.50megs.com/doctor.html Ancient Voices: Susan LaFlesche Picotte (1865-1915)] (Engelstalig) | ||
* [http://www.nebraskahistory.org/lib-arch/research/manuscripts/family/laflesche-family.htm LaFlesche Family Papers] Nebraska State Historical Society (Engelstalig) | * {{en}}[http://www.nebraskahistory.org/lib-arch/research/manuscripts/family/laflesche-family.htm LaFlesche Family Papers] Nebraska State Historical Society (Engelstalig) | ||
* [http://www.nebraskastudies.org/ History of Nebraska from pre-1500 to the present] NebraskaStudies.org | * {{en}}[http://www.nebraskastudies.org/ History of Nebraska from pre-1500 to the present] NebraskaStudies.org | ||
{{Bron|bronvermelding= | {{Bron|bronvermelding= | ||
<div class="plainlinks"> | <div class="plainlinks"> | ||
{{References}}</div> | {{References}}</div> | ||
}} | }} | ||
Versie van 20 dec 2011 19:54
Susan LaFlesche Picotte (Mace, Nebraska, 17 juni 1865 – Walthill, Nebraska, 18 september 1915) was de eerste inheems Amerikaanse vrouw die in de Verenigde Staten het diploma van arts behaalde. Ze werkte niet alleen als arts, maar werd ook een leider van de Omaha-gemeenschap, pleitbezorger voor een goede gezondheidszorg op de reservaten en ze was een gematigde rechtenactiviste. Ze ijverde voor respect tussen de volkeren.
Biografie
Jeugdjaren
Op 17 juni 1865 werd Susan LaFlesche geboren nabij Mace in het Omaha Indian Reservation in de Amerikaanse staat Nebraska. Ze was de jongste dochter van Joseph LaFlesche en Mary Gale. Haar vader, ook bekend als Iron Eye (Insta Maza), was het laatste traditioneel verkozen opperhoofd van de Omaha. Hij was de zoon van een Franse pelshandelaar en zijn Ponca vrouw, Waoowinchtcha. Susans moeder, Mary Gale, ook wel Hinnuaganun (’One Woman’) genoemd, was de dochter van chirurg Dr. John Gale van Fort Atkinson en zijn Iowa vrouw, Ni-co-ma.
Iron Eyes geloofde dat de toekomst van zijn volk lag in het onderwijs, in het gebruik van de landbouwmethodes van de blanken, in het christendom en in de aanpassing aan de gebruiken van de blanken. Dat had een grote invloed op zijn zeven kinderen. Ze droegen allen bij tot de verbetering van het leven van de inheemse Amerikanen en in het bijzonder van de Omaha. Susette LaFlesche Tibbles werd docente, schrijfster en activiste voor de rechten van de inheemse Amerikanen, Rosalie LaFleche werd financieel manager van de Omaha en Francis LaFlesche werd schrijver en etnoloog voor het Smithsonian.[1]
Susan werd opgevoed in de indiaanse cultuur op het Omaha Indian Reservation. Ze kende geen Engels tot ze in 1870 naar de Presbyteriaanse missieschool ging. Die was in 1846 in Bellevue opgericht en in 1857 naar het reservaat overgebracht. Susan leerde er Engels spreken, lezen, schrijven en ook koken en naaien.
Studies en carrière
In 1879 vertrok ze met haar zuster Marguerite LaFlesche naar het Elizabeth Institute for Young Ladies in New Jersey. In 1882 keerde ze terug naar het reservaat, waar ze geconfronteerd werd met de problemen die de culturele veranderingen in het leven van de Omaha teweeg brachten. Toen ze daar de antropologe en pleitbezorgster voor de Omaha, Alice Cunningham Fletcher, tijdens een ziekte verzorgde, realiseerde LaFlesche zich dat ze haar volk als arts kon helpen.[2] In 1884 verliet ze het reservaat en vertrok naar Virginia om er te studeren aan het Hampton Normal and Agricultural Institute. Daar leerde ze de schoolarts Martha M. Waldron kennen en met haar hulp kon ze in 1886 toetreden tot het Women’s Medical College in Philadelphia. Ze liep stage in het Woman’s Hospital in Philadelphia.[3] In 1889 studeerde ze af als eerste van een groep van 36 studenten.[2] In 1890 aanvaardde ze een positie van arts in de kostschool van de overheid op het Omaha reservation, waar ze kinderen en volwassenen behandelde. Toen ze hoofdarts werd, verzorgde ze de gezondheidszorg voor meer dan 1200 Omaha.
Huwelijk en gezin
In 1894 trouwde LaFlesche met Henry Picotte, een Yankton Sioux, die populair was bij de Omaha vanwege zijn vertelkunst. Picotte had ook de reputatie een stevige drinker te zijn, waardoor haar familie zich tegen het huwelijk verzette.[4] Het echtpaar vestigde zich in Bancroft, Nebraska en kreeg twee zonen, Caryl en Pierre. Susan nam de zorg voor haar ziekelijke moeder op zich en ze behandelde zowel blanke als indianen in haar privépraktijk.[5]
LaFlesche, die zelf geheelonthouder was, maakte zich ongerust over het toenemend verbruik van alcohol op het reservaat. Omaha kregen veel vroeger het Amerikaans staatburgerschap dan andere indianen (staatburgerschap voor alle indianen werd pas in 1924 ingevoerd). Dat bracht ook het recht met zich mee om alcohol te kopen, iets wat daarvoor streng aan banden gelegd was. Er was ook niet langer controle van de overheid, noch van de lokale politie op de verkoop van alcohol in het reservaat. Doordat ze in haar praktijk direct betrokken raakte bij de vrouwen die door hun dronken mannen mishandeld werden, verzette ze zich tegen de verkoop van alcohol op het reservaat. Dat bracht de nodige wrijvingen tussen haar en haar volk teweeg.[4]
Activisme
Via haar werk als arts op het Omaha reservaat, zag LaFlesche hoe haar volk afzag door de verandering van levensstijl. Ze probeerde hen er van te overtuigen dat ze dingen moesten veranderen om hun gezondheid te beschermen. Ze schreef naar de commissaris van Indian Affairs over alcoholisme en tuberculose, twee problemen die van vitaal belang waren voor haar volk.[5]
Literatuur
- Jeri Ferris, Native American doctor: the story of Susan LaFlesche Picotte, Twenty-First Century Books, 1991 ISBN:0876144431, ISBN:9780876144435
- Norma Kidd Green, Iron Eye’s Family: The Children of Joseph LaFlesche, Lincoln, Neb. 1969.
- J.L. Wilkerson, A Doctor to Her People Dr. Susan La Flesche Picotte, Acorn Books, 1999. ISBN:0966447026
- Benson Tong, Susan La Flesche Picotte M.D. Omaha Indian Leader and Reformer, University of Oklahoma Press (July 1999). ISBN-10:0806131403 ISBN-13:978-0806131405
Externe links
- (en) NLM
- (en) Ancient Voices: Susan LaFlesche Picotte (1865-1915) (Engelstalig)
- (en) LaFlesche Family Papers Nebraska State Historical Society (Engelstalig)
- (en) History of Nebraska from pre-1500 to the present NebraskaStudies.org
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º LaFlesche Family Papers Nebraska State Historical Society
- ↑ 2,0 2,1 Nebraska State Historical Society
- º National Library of Medicine
- ↑ 4,0 4,1 Susan La Flesche Picotte
- ↑ 5,0 5,1 NebraskaStudies.org