|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| :''{{Zie ook|Zie ook : [[autonomie]] (doorverwijzing), voor andere betekenissen van "autonomie".}}''
| | #redirect [[Autonomie]] |
| -----
| |
| De term '''autonomie''' oftewel '''zelfbestuur''' is afgeleid van het [[Grieks]] αυτονομία (autonomía, '''autos''' (''zelf'') + '''nomos''' (''wet''), '''autonomos''' (''eigen wetten opleggend'')) en beschrijft het vrij zijn van extern [[bestuur]], oftewel [[zelfstandig]] en [[onafhankelijk]]. Het concept wordt teruggevonden in [[politiek]], [[technisch]], [[filosofisch]], [[geneeskundig]], [[moreel]] en [[psychologisch]] verband. Het verwijst daarbij steeds naar de [[capaciteit]] van een [[rationeel]] [[individu]] of bestuur om eigen verantwoorde beslissingen te nemen. Het tegenovergestelde van autonoom is [[heteronoom]].
| |
| | |
| *Politiek/staatsrechtelijk is autonomie de [[onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijkheid]] van een staat/regio/gebied/volk van een grotere [[staat]]; dit staat er los van of er ook een [[separatisme|afscheiding]] plaats vindt. Het heet ook wel ''zelfbestuur''.
| |
| | |
| Met het uiteenvallen van de [[Sovjet-Unie]] zijn bijvoorbeeld veel van de Russische deelstaten min of meer autonoom geworden. In sommige gevallen leidt het streven naar autonomie tot burgeroorlogen of terrorisme.
| |
| | |
| *In het [[oosters christendom]] spreekt men over ''autonome kerken'': zie [[autocephaal]].
| |
| | |
| *Een stroming binnen [[anti-globalisme|anti-globalistische]], [[anarchisme|anarchistische]] en [[krakers]]kringen die een (ondergrondse) tegen-cultuur en [[autarkie]] nastreven: de [[autonomen]].
| |
| | |
| *In de [[techniek]] staat autonomie voor het onafhankelijk zijn van externe [[energie]]bronnen en/of besturingssignalen. Een autonome [[robot]] is er één die volledig onafhankelijk beweegt en "beslissingen" neemt.
| |
| | |
| * Autonomie is ook een belangrijk begrip in de [[ethiek]], [[geneeskunde]], [[medische ethiek]] en [[psychologie]]. In deze context slaat het op het recht of de mogelijkheid van een mens of patiënt om zelf te bepalen wat er met hem/haar moet gaan gebeuren. Het ''eigen wetten opleggend'' kan dan worden vertaald naar ''eigen keuzes makend''. Het kan worden verward met totale onafhankelijkheid en zelfvoorzienendheid maar het gaat om zelfstandigheid en vrijheid, daarin kan een keuze gemaakt worden hoe er met afhankelijkheid wordt omgegaan. Een voorwaarde om autonoom te kunnen zijn is het erkennen dat persoonlijke mogelijkheden begrensd zijn en dat de omgeving grenzen biedt. Wie binnen die grenzen de kwaliteit bezit het eigen leven vorm te geven kan als autonoom worden betiteld.
| |
| | |
| * In de literatuur betekent autonomie dat de schrijvers hun werk als een losstaande entiteit zien. Het gedicht is geen product of verlenging van de maker, maar een op zichzelf staand iets.
| |
| | |
| * Autonomie op het werk : is de ruimte die je zelf maakt binnen een voorgeschreven kader van regels en afspraken.
| |
| | |
| [[Categorie:Politieke filosofie]]
| |
| [[Categorie:Staatsvorm]]
| |
| [[categorie:Techniek]]
| |
