|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| Het '''Engels''' (''English'') is een [[West-Germaanse talen|West-Germaanse taal]] die is ontstaan in [[Angelsaksen|Angelsaksisch]] [[Engeland]], en die nu in feite de [[lingua franca]] is in grote delen van de [[aarde (planeet)|wereld]], als resultaat van de [[militair]]e, [[economie|economische]], [[cultuur|culturele]], [[wetenschap]]pelijke en [[politiek]]e invloed van het [[Britse rijk]] gedurende de [[18e eeuw|18e]], [[19e eeuw|19e]] en begin [[20e eeuw|20e]] [[eeuw]]<ref>[http://www.bartleby.com/224/1501.html The world-wide expansion of the English language]</ref> en de invloed van de [[Verenigde Staten]] vanaf het begin van de 20e eeuw tot op heden. Het Engels wordt uitgebreid gebruikt als een tweede taal of als officiële in het [[Gemenebest van Naties|Gemenebest]] en is de voorkeurstaal van vele internationale [[organisatie]]s.
| | #DOORVERWIJZING [[Engels (taal)]] |
| | |
| == Betekenis ==
| |
| Modern Engels, soms beschreven als de eerste wereldwijde [[lingua franca]],<ref>{{cite web |title=Global English: gift or curse? |url=http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract;jsessionid=92238D4607726060BCBD3DB70C472D0F.tomcat1?fromPage=online&aid=291932 |accessdate=4 april 2005}} </ref><ref name = "Graddol"/> is de belangrijkste [[internationale taal]] voor [[communicatie]], [[wetenschap]], [[luchtvaart]], [[entertainment]], [[toerisme]] , [[radio]], [[diplomatie]] en in de [[zakenwereld]].<ref name="triumph">{{cite web |url=http://www.economist.com/world/europe/displayStory.cfm?Story_ID=883997 |title=The triumph of English |accessdate=26 maart 2007 |date=20 december 2001 |publisher=The Economist}}</ref> De uitbreiding van de taal vanaf de Britse eilanden over de hele wereld begon tegelijk met de groei van het [[Britse Rijk]], en aan het eind van de [[negentiende eeuw]] was de taal werkelijk wereldwijd verspreid.<ref>{{cite web |url=http://www.ehistling-pub.meotod.de/01_lec06.php |title=Lecture 7: World-Wide English |accessdate=26 maart 2007|publisher=eHistLing}}</ref> De taal is dominant in de [[Verenigde Staten]] en door zijn groeiende economische en culturele invloed en status als wereldmacht sinds de [[Tweede Wereldoorlog]] is de positie van de taal wereldwijd versterkt.<ref name="Graddol">{{cite web |url=http://www.britishcouncil.org/de/learning-elt-future.pdf |format=PDF|title=The Future of English? |accessdate=15 april 2007 |year=1997 |author=David Graddol |publisher=The British Council}}</ref>
| |
| | |
| Een goede kennis van het Engels is een vereiste in een aantal werkgebieden en beroepen zoals [[geneeskunde]] en [[informatica]]; ten gevolge daarvan spreken ten minste één [[miljard]] mensen de beginselen van het Engels. Het is ook een van de zes officiële talen van de [[Verenigde Naties]].
| |
| | |
| Taalkundigen als [[David Crystal]] herkennen dat een van de gevolgen van de groei van het Engels (net als andere wereldwijd gesproken talen) is dat de taalkundige diversiteit op veel plekken ter wereld verloren gaat, met name in [[Australazië]] en [[Noord-Amerika]].
| |
| | |
| == Geschiedenis ==
| |
| {{Zie ook|[[Grote klinkerverschuiving (Engels)]]}}
| |
| Oorspronkelijk is het Engels ontstaan uit vele dialecten ([[Oudengels]]), die naar Engeland werden overgebracht door de Angelsaksische [[Pionier|kolonisten]], beginnend in de [[5e eeuw]]. De taal werd sterk beïnvloed door de [[Oud-Noors|Oud-Noorse taal]] van de [[Vikingen]]. Na de Normandische verovering van Engeland in [[1066]], ontwikkelde Oudengels zich tot [[Middelengels]]. Onderdeel van die verandering was het grote gebruik van leenwoorden uit de Normandische woordenschat en het gebruik van [[Normandisch]]e spellingsregels. Het hedendaagse Engels ontwikkelde zich daarvandaan, en ging door met het opnemen van buitenlandse woorden, met name uit het [[Latijn]] en [[Grieks]].
| |
| | |
| Het nam ook leenwoorden over uit Indische talen.
| |
| | |
| Het Engels vindt zijn oorsprong de Germaanse talen die in [[Groot-Brittannië]] gesproken werden, in het bijzonder de taal van de [[Angelen]], de [[Saksen (volk)|Saksen]] en de [[Juten]]{{feit||2008|10|25}}. Het is sterk beïnvloed door het [[Oudnoords]] (dankzij de vele [[Vikingen]] die er zich vestigden tussen 800-1000) en vooral het [[Frans]] (na de verovering door de [[Normandië]]rs in 1066). De [[grammatica]]le structuur van het Engels is dus nog steeds overwegend Germaans op enkele aan de Romaanse talen ontleende zinsconstructies na, maar van de totale Engelse [[woordenschat]] is veel (ca. 60%) ontleend aan het Frans en [[Latijn]]. Men noemt het Engels daarom soms ook wel een brugtaal tussen de wereld van de Germaanse en die van de [[Romaanse talen]].
| |
| | |
| Het Engels wordt doorgaans als volgt geperiodiseerd:
| |
| * [[Oudengels]], vanaf midden [[5e eeuw]] tot midden [[12e eeuw]], ook bekend als Angelsaksisch, geattesteerd in [[Beowulf (gedicht)|Beowulf]]
| |
| * [[Middelengels]], [[12e eeuw|12e]]-[[15e eeuw]], invloed vanuit het [[Normandisch]] (een [[Frans]] [[dialect]]) na de [[slag bij Hastings]]
| |
| * Nieuw-Engels, ongeveer midden [[16e eeuw]] tot heden
| |
| | |
| == Modern gebruik ==
| |
| De Engelse taal is vanaf de [[20e eeuw]] de invloedrijkste taal ter wereld. Dit is deels het gevolg van de Britse expansie in de [[19e eeuw]] waardoor het ''Engels'' in veel voormalige koloniën nog steeds de voornaamste (ambtelijke en bestuurlijke) taal is maar vooral door de [[cultuur|cultureel]] en [[wetenschap]]pelijk dominerende Verenigde Staten.
| |
| | |
| == Eerste taal ==
| |
| Engels is de officiële [[taal]] van onder andere [[Australië (land)|Australië]], [[Belize (land)|Belize]], [[Nieuw-Zeeland]] en [[Nigeria]], en een van de officiële talen van onder andere [[Canada]], [[Ierland (land)|Ierland]] en [[Zuid-Afrika]]. Engels fungeert ''de facto'' als officiële taal van het [[Verenigd Koninkrijk]] en de [[Verenigde Staten|Verenigde Staten van Amerika]].
| |
| [[Bestand:Anglospeak(800px).png|500px|left|thumb| Landen van de wereld waar het Engels een officiële of ''de facto'' officiële functie vervult. {{Legenda|#0000ff|landen waar het een officiële/niet-officiële maar primaire taal is.}}
| |
| {{Legenda|#8ddada|landen waar het Engels als werktaal of minderheidstaal kan worden aangetroffen.}}]]
| |
| {{Clearleft}}
| |
| | |
| == Tweede taal ==
| |
| Het Engels wordt door veel mensen als tweede taal gesproken. Als men de eerste- en tweedetaalsprekers bij elkaar optelt, is het zelfs de meest gebruikte taal ter wereld {{feit||2010|01|02}}. Beschouwt men alleen eerstetaalsprekers, dan wordt het Engels nog overtroffen door het [[Mandarijn (taal)|Mandarijn]] en het [[Spaans]]. De taal fungeert als [[lingua franca]] bij de communicatie in wetenschap, techniek en het internationale politieke en economische verkeer over de gehele wereld.
| |
| | |
| Een initiatief van de [[Universiteit van Cambridge]] is de [[University of Cambridge ESOL examination]] is een serie van [[Schoolexamen|examens]] die de beheersing van de Engelse taal toetst van personen wie Engels niét als [[moedertaal]] spreken. Wereldwijd nemen jaarlijks 2 miljoen mensen deel aan de examens en het examen wordt in meer dan 130 landen afgenomen.
| |
| | |
| Het Engels is in Nederland voor veel mensen hun tweede taal. In Vlaanderen is het de derde taal. In het [[voortgezet onderwijs]] is het Engels een verplicht vak. Leerlingen moeten hier eindexamen in doen.
| |
| | |
| {{Zie ook|Zie voor meer informatie het artikel [[Engels in Nederland]]}}
| |
| | |
| == Woordenschat ==
| |
| Het Engels heeft een zeer grote woordenschat, dit komt vooral doordat er vaak twee woorden zijn voor één begrip: een [[Germaanse talen|Germaans]] en een [[Romaanse talen|Romaans]] (bijvoorbeeld 'freedom' en 'liberty' betekenen beide 'vrijheid'). Het verschil in gebruik wordt grotendeels bepaald door het [[register (taalkunde)|register]]: de Germaanse woorden worden bij voorkeur in het dagelijks leven gebruikt, de Romaanse [[Synoniem (taalkunde)|synoniemen]] in officiële [[geschreven taal]].
| |
| Het totaal aantal woorden in de Engelse taal is onderwerp van discussie, maar volgens de Oxford Dictionary zijn het er minimaal 500.000.
| |
| | |
| Volgens de ''Shorter Oxford Dictionary'' zijn de woorden in het Engels van deze oorsprong:
| |
| * [[Frans]], inclusief oud-Frans en anglo-Frans: 28.3%
| |
| * [[Latijn]]: 28.24%
| |
| * Andere Germaanse talen ([[Oudengels]] / [[Middelengels]], [[Oud-Noords]] en (Oud-)[[Nederlands]]): 25%
| |
| * [[Grieks]]: 5.32%
| |
| * Andere talen/onbekend: ongeveer 8%
| |
| | |
| === Nederlandse woorden in het Engels ===
| |
| {{Zie ook|zie ook [[Lijst van Nederlandse leenwoorden in het Amerikaans-Engels]]}}
| |
| Het [[Nederlands]] heeft ook een aanzienlijke bijdrage geleverd aan het Engels, vooral in woorden die te maken hebben met de scheepvaart. Enkele redelijk gangbare Engelse (vaak Amerikaanse) woorden met een Nederlandse oorsprong zijn: ''cookie'' (koekje), ''cruise'' (doorkruisen), ''dike'' (dijk), ''Santa Claus'' (van Sinterklaas), ''waffle'' (wafel) ''bourse'' (beurs) en ''yacht'' (jacht (boot)). Ook het woord apartheid is een woord dat via Zuid- Afrika van het Nederlands naar het Engels verhuist is.
| |
| | |
| == Spelling ==
| |
| Het Engels heeft een zeer diepe [[orthografie]], dat wil zeggen er is weinig verband tussen uitspraak en schrijfwijze. 40 klanken worden op 1120 verschillende wijzen geschreven. Volgens onderzoeker [[Eraldo Paulesu]] van de Milaanse universiteit is dit er de oorzaak van, dat in Engelstalige landen tweemaal zoveel [[dyslexie]]-diagnoses worden gesteld als in [[Italië]]. In het Italiaans worden 25 klanken op slechts 33 verschillende wijzen geschreven.
| |
| | |
| == Zie ook ==
| |
| * [[Lijst van Engelse leenwoorden in het Nederlands met Nederlandse alternatieven|Lijst van Engelse leenwoorden in het Nederlands]]
| |
| * [[Ghoti]]
| |
| * [[Estuary-Engels]]
| |
| * [[Cockney]]
| |
| * [[Steenkolenengels]]
| |
| * [[Jenglish]] (het Japanse Engels)
| |
| * [[Tinglish]] (het Thaise Engels)
| |
| * [[Singlish]] (het Engels uit Singapore)
| |
| * [[Received Pronunciation]]
| |
| * [[Lijst van landen waar Engels een officiële taal is]]
| |
| | |
| == Referenties ==
| |
| <references />
| |
| | |
| == Externe links ==
| |
| * [http://en.wikibooks.org/wiki/Dutch Nederlands voor Engelstaligen] - bij [[Wikibooks]]
| |
| * [http://itcansay.com/ Itcansay.com]
| |
| * [http://web.archive.org/web/20080220104130/http://statbel.fgov.be/studies/thesis_nl.asp?n=426 Kennis van het Engels in België, Nederland en de rest van de Europese Unie]
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| [[Categorie:Engels| ]]
| |
