Hersenschors

De hersenschors (cortex cerebri) is het gebied in de hersenen, waar informatie uit de rest van het lichaam ontvangen, geanalyseerd en geïnterpreteerd wordt. Vervolgens wordt deze geïnterpreteerde informatie in de cortex weer omgezet in gedachten (innerlijke spraak en mentale beelden) en concrete aansturingen van het lichaam (spreken en handelen).

De cortex is de buitenste laag van de grote hersenen. Hij bevat gyri, of hersenwindingen, die worden gescheiden door fissurae, diepe groeven, en sulci, ondiepe groeven. Een voorbeeld van een fissura of fissuur is de fissura sagittalis, die vanaf het achterste gedeelte van de cortex cerebri tot helemaal vooraan loopt. Deze scheidt de twee hersenhelften in een linker en een rechter deel of hemisfeer. Een ander voorbeeld is de sulcus lateralis, die tussen de temporale kwabben en de pariëtale kwabben gelegen is.

De kleine hersenen (cerebellum) hebben ook een buitenste laag die men cortex kan noemen. Men kan de schors van de kleine hersenen en die van de grote hersenen onderscheiden door voor de eerste de term cortex cerebelli en de tweede de term cortex cerebri te gebruiken. Met de term 'hersenschors', of alleen maar 'cortex', wordt veelal de cortex cerebri bedoelt.

Het deel van de cortex cerebri (een laag van 2 à 4 mm), dat uit zes lagen bestaat, wordt de neocortex genoemd. Het deel van de cortex cerebri dat uit minder dan zes lagen bestaat wordt de allocortex genoemd.

De hersenen zijn opgebouwd uit roze en witte stof. De eerste wordt grijze stof genoemd, omdat de roze stof naar grijs verkleurt bij preparatie. Zij is samengesteld uit neuronen en hun dendrieten, de witte stof bestaat uit axonen en is wit vanwege de isolerende gliacellen er omheen. De grijze stof dient grofweg voor gegevensopslag, de witte voor de verbindingen tussen hersengebieden.

Onderverdeling

De cortex cerebri bestaat uit twee helften met ieder vier onderdelen:

• De occipitale kwab (lobus occipitalis of achterhoofdskwab). Aan de achterkant van de hersenen gelegen. Dit deel heeft functies inzake het ontvangen, integreren en verwerken van visuele informatie. Het is de visuele cortex.
• De temporale kwab (lobus temporalis of slaapkwab). Deze delen van de hersenen zijn net boven de oren gelegen. Ze zijn verantwoordelijk voor verbaal geheugen, spraak en gehoorfuncties. Het gebied van Wernicke, verantwoordelijk voor taalbegrip, is bijvoorbeeld op de (meestal linker) temporale kwab te vinden.
• De pariëtale kwab (lobus parietalis of wandbeenkwab). Deze liggen in het gebied hoog achterin van de cortex. Hier worden signalen vanuit spieren en gewrichten verwerkt. Ook de integratie van zintuigimpulsen en het vermogen tot ruimtelijk denken is hier gelokaliseerd.
• De frontale kwab (lobus frontalis of voorhoofdskwab), die aan de voorkant gelegen is. Dit deel is onder meer verantwoordelijk voor de persoonlijkheid. Functies als motivatie of onderdrukking van gedrag, redeneren, termijnplanning, ontwikkelen zich gedurende de puberteit in dit gebied.

Zie ook

• Gebied van Brodmann
• Schors (doorverwijzing).

Literatuur

• Sitskoorn, Margriet Het maakbare brein, 2006, uitg. Bert Bakker, Amsterdam ISBN 978 90 351 3036 4
• Wijnen, Frank en Verstraten, Frans A.J. Het brein te kijk, 2004 (3de editie), uitg. Harcourt, Londen ISBN 90 265 1676 2